Vísir - 02.11.1961, Blaðsíða 6

6
V I S I R
Fimmtudagur 2. nóv. 1961
Framleiðsla kennslukvikmynda
I Bandaríkjunum.
Hún er stór iðngrein, sem 250 félög vinna að.
1 Bandaríkjunum eru 250
kvilímyndafélög, sem ein-
göngu framleiða kennslukvik-
myndir, Sem eru fluttar út
til 50 landa. Framleiddar eru
myndir um hin fjölbreytileg-
ustu efni, allt frá dæmisögum
Esóps til kvikmynda um eðl-
isfræðileg efni.
Þegar tekin var 16 mín-
útna kvikmynd um húsaflug-
una, voru notaðar 2500
vinnustundir og sýnir þetta
bezt hina miklu þolinmæði og
þá feykilegu vinnu, sem i/
Bandaríkjunum er lögð í
fræðslukvikmyndir, sem þari
í landi eru álitnar mjög gagn-
legar til hjálþar við kennslu.
Þegar kvikmyndinni um flug-
una var loks lokið, hafði kvik-
mjmdatökumaðurinn, Bill
Anderson, lifað sig svo inn í
efnið, að hann staðhæfði, að
hann væri farinn að hugsa
eins og fluga.
törfin fyrir kennslukvik-
myndir í Bandaríkjunum er
svo mikil, að þar eru sem
fyrr segir, 250 kvikmyndafé-
Að sumu leyti gera kennslu
kvikmyndir meiri kröfur til
framleiðendanna en skemmti-
kvikmyndir. 1 fyrsta lagi
verða þær að vera eins tækni-
lega góðar og f rekast er unnt,
og þessutan þurfta þær bæði
að halda sig við staðreyndir
og taka hug nemendanna
fanginn, til þess að hafa
kennslugildi. Loks þarf mjög
oft að vinna með dýr, en það
krefst bæði þolinmæði og
hugvitssemi.
Glerflöskur og fluguaugu.
Þegar Bill Anderson tók
mynd sína um fluguna, lenti
hann m. a. í erfiðleikum
vegna þess, að hitinn frá Ijós-
kösturunum hefði getað drep-
ið flugurnar, þegar hann var
að taka nærmyndir af aug-
um þeirra. Þetta vandamál
leysti hann með því að koma
fyrir glerflöskum fylltum
vatni fyrir framan ljóskast-
arana, en þannig minnkaði
hitageislunin töluvert, án
þess að það hefði veruleg á-
hrif á ljósstyrkleikann. Við
hann, ,,ef prjónninn kom að-
eins of fast við hann þá synti
hann sem mest hann mátti
um allt búrið“.
Einu sinni tamdi Anderson
hlébarðafrosk svo vel, að
hann fékk hann til að eta eft-
ir skipun. Hann náði svo
langt, að hann gat sett smá-
fugl rétt hjá froskinum, en
það var ekki fyrr en hann
var kominn á bak við mynda-
vélina og var reiðubúinn til
myndatöku, sem froskurinn
greip bráð sína.
Kona Andersons, sem áður
vann í snyrtivörubúð, hefur
verið hðnum mikil hjálp í
vinnu hans. Áður hataði hún
„allt sem skreið“, en í hjóna-
bandi sínu hefur hún vanizt
að hafa alls kyns dýr, þ.á.m.
þefdýr og stórar köngurlær, í
gæzlu. Þetta hefur ekki ver-
ið alveg hættulaust fyrir frú
Anderson, sem hefur tvisvar
sinnum verið bitin af slöng-
um.
Héri heldur ræðu.
Lynwood Chace er annar
dæmisögur Esóps og hann
var svo heppinn að geta lokið
dæmisögunum þremur um
refinn rétt áður en refurinn,
sem hann hafði tamið, dó eft-
ir 1 5ára dygga þjónustu sem
kvikmyndastjama.
Það sem mestar kröfur
hefur gert til Chaces sem
kvikmyndatökumanns var
kvikmyndun hinnar frægu
sögu um kapphlaup hérans
og broddgaltarins. Mesta
vandamálið var atriðið, þar
sem hérinn snýr máli sínu
„og þess vegna get ég ekki
látið vera að skoða þessar
verur sem vini mína og mað-
ur verður að fara vel með
vini sína. 1 hvert skipti sem
ég lít í smásjána uppgötva
ég eitthvað nýtt.. Einn vatns-
dropi er í rauninni heil ver-
öld dýra og plantna. Stundum
birtast óvinir í þessu litla
samfélagi og þá gerast marg-
ir merkilegir hlutir“.
Vandvirkni er nauðsyn.
Hin mikla vandvirkni og
lög, sem eingöngu taka slík-
ar kvikmyndir. Stærstu félög
in eru Encyclopaedia Britan-
nica kvikmyndafélagi, eign
fyrrv. öldungardeildarþing-
manns, William Benton, en
þetta félag framleiðir um 50
kvikmyndir árlega, ennfrem-
ur Coronet-félagið, sem fram
leiðir um 70 myndir á hverju
ári, og kvikmyndadeild Mc-
Graw-Hill-bókaforlagsins.
upptöku annarrar myndar |
þurfti Anderson að nota mest
af tíma sínum í þrjá mánuði
til að fá smáfisk nokkum til
að þekkja sig svo vel, að
hann gat að síðustu fengið
fiskinn til að hreyfa sig að
vild með því að snerta fisk-
inn með smáprjóni.
„Það er ekki létt verk að
fá fisk til þess að færa sig
um hálfan sentimeter", sagðí
Lynwood Chace hefur marga skrámuna lilotið við gerð dýramynda sinna, en þær standa
í fremstu röð.
maður, sem er mjög þekktur
fyrir kvikmyndir af dýrum.
Hann hefur breytt heimili
sínu í New Bedford í Massa-
schussetts í dýragarð. 1 35 ár
hefur hann framleitt töfrandi
dýramyndir og era þar
fremstar í flokki myndir um
kanínur. 1 stórri hlöðu á land-
areign sinni hefur hann kom-
ið fyrir innanhússkógi, þar
sem hann hefur kvikmyndað
til dýranna í skóginum.
Chace leysti þetta vandamál
með því að hengja upp gul-
rót utan sjónsviðs myndavél-
arinnar og tók síðan atriðið
þannig, að hérinn virtist vera
að halda hrókaræðu, þegar
hann í rauninni var að reyna
að narta í gulrótina. Áheyr-
endur hérans voru ugla,. gæs,
hani og nokkur fleiri dýr, en
þessi dýr voru tjóðruð þann-
ig, að ekki sást.
Amöbur eru einstaklings-
sinnar.
Roman Vishniac hefur
skemmtilega sérgrein. En
Vishniac er talinn færastur
allra manna að taka kvik-
myndir í gegnum smásjá.
Hann tekur eina fötu af vatni
úr tjörn í Central Park og
hefur þá fengið heils dags
verkefni til kvikmyndagerð-
ar um amöbur og önnur ör-
smá dýr. Hann heldur að
minnsta kosti eins mikið upp
á þessi smádýr sín og Ander-
son upp á skordýrin, og þeg-
ar hann hefur lokið upptök-
um dagsins þá ber hann föt-
una aftur í tjörnina, svo að
amöburnar komizt aftur til
„fjölskyldu“ sinnar.
„1 smásjánni getur maður
séð, að jafnvel þessar örsmáu
lífverur eru einstaklingar,
hver með sitt svipmót og ó-
líkir öðrum sömu tegundar“,
segir hinn sextugi Vishniac
nákvæmni, sem beitt er við
framleiðslu kennslukvik-
mynda, sézt bezt af þeirri
reglu, sem unnið er eftir hjá
Encyclopaedia Britannica-
kvikmyndaf élaginu: Frekar
að margfalda erfiðið en að
auðvelda verkið með því að
búa til aðstæðumar.
„Eyrað og heymin“, sem
er ein af þeim kvikmyndum
félagsins, sem mest eru sýnd-
ar, er ágætt dæmi um þessa
grundvallarreglu. Myndin
sýnir starfsemi innra eyrans
og í kvikmvndinni eru nokk-
ur af merkilegustu atriðum,
sem nokkurntíma hafa komið
fyrir í kennslukvikmynd: við-
brögð hamars, steðja og í-
staðs við hljóðbylgjum, sem
hitta mannseyrað. Sundur-
skorin mannshöfuð voru not-
uð til þess að sýna allt sem
bezt, en mannshöfuðin voru
af fólki, sem hafði gefið lík-
ama sinn til læknisfræðilegra
rannsókna.
Kennslukvikmyndir hafa
þegar, bæði í Bandaríkjunum
og annars staðar, áunnið sér
virðulegan sess fyrir framlag
sitt til betri menntunar.
• Xalið er, að félagar 1 Kommún-
istaflokki Sovétríkjanna séu
um 10 milljónir, eða svo er
sagt i „Kommunist", hinu op-
inbera tfmariti flokksins.