Vísir - 14.03.1962, Blaðsíða 9

Miðvikudagurinn 14. marz 1952
VISIR
9
LÁNA SJÓÐIRNIR
Á EIGIN FÓTVM
Á Alþingi í gær fylgdi Ingólfur
Jónsson Iandbúnaðarráðherra úr
hlaði frumvarpi ríldsstjómarinnar
um stofnlánadeild landbúnaðarins,
landnám, ræktun og byggingar í
sveitum. Með frumv., sem var til
umræðu f efrideild, er m. a. lagt
til að myndaður verði einn sjóður
úr ræktunarsjóði og byggingar-
sjóði og skuli hann nefnast stofn-
lánadeild landbúnaðarins.
Áður en ráðherrann tók að ræða
tillögur frumvarpsins gerði hann
að umræðu efni blaðaskrifa um
frumvarpið. Svaraði hann nokkr-
um atriðum í gagnrýni, sem fram
hefur komið á frumv. í dagblöðum
stjórnarandstæðinga. Vísaði ráð-
herrann þeim fullyrðingum á bug
að með frumv. væri ætlast til að
bændur greiddu gengistöp land-
' Ingólfur Jónsson.
búnaðarsjóðanna, meðan bankar
og aðrar lánastofnanir hefðu feng-
ið sín gengistöp bætt. Taldi ráð-
herrann þetta alrangt. Bönkunum
hefur ekki verið bætt gengistapið,
heldur tekin af þeim gengishagn-
aðurinn, sagði ráðherrann. Með
þessu frumv. sem hér um ræðir,
er lagt til að búnaðarsjóðunum
verði ekki aðeins bætt gengistap-
ið að fullu en fái raunar miklu
meira heldur en sem nemur hali-
anum vegna gengistapsins, hélt
ráðherrann áfram. Það mun gera
búnaðarsjóðunum fært að auka
útlán sín og efla landbúnaðinn,
verða sú styrka stoð, sem landbún-
aðurinn þarf á að halda.
Síðan lýsti Ingólfur Jónsson því
hvernig fyrirhugað væri að byggja
lánasjóðina upp. Lagt er til að
stofnlánadeildin fái nýtt stofnfé,
60.5 millj. Þannig eignast lánasjóð-
irnir nokkurn höfuðstól í stað þess
að þeir skulda nú 34 millj. Þá verða
stofnlánadeildinni tryggðar ár-
lega tekjur. Núverandi fjárfram-
lag verður óbreytt, 4 millj. kr. á
ári. Síðan kemur 1% gjald til bún-
aðarmálasjóðs og y2% gjald til
bændahallarinnar. Ráðherrann
minnti I þessu sambandi á að
gjaldið til bændahallarinnar félli
niður samkvæmt Iögum á þessu
ári. Verði það ekki framlengt er
hér aðeins um að ræða y2%
hækkun á búvörur bænda. Þessar
tekjur eru áætlaðar um 8 — 9
millj. krónur. Það er og lagt til að
sett verði gjald á útsöluverð
nijólkur og rjóma og á heildsölu-
verð allra annarra landbúnaðar-
vara er nemi 0.7% af verði til
framleiðenda. Þetta bætist við út-
söluverð vörunnar og mun senni-
lega alls nema um 5 — 6 millj.
króna. Þetta er nýtt í löggjöf hér-
lendis og er fyrirmyndin sótt til
Noregs. Þetta er gert með sama
sjónarmiði í huga og Norðmenn
hafa, að landbúnaðurinn sé ekki
aðeins fyrir bændur heldur þjóð-
arheildina.
Ráðherrann taldi að alls mundu
árlegar tekjur til stofnlánadeildar-
innar nema um 35 millj. króna.
Sú breyting er gerð á gildandi
ákvæðum um lánaframkvæmdir
að bætt er við framkvæmdum í
sambandi við lax- og silungseldi,
sem ætla má að verði 1 vaxandi
mæli. Þá er gert ráð fyrir lánum
allt að 60% kostnaðarverös, sem
nú er í gildandi lögum um ræktun-
arsjóð. En lagt er til að lánstím-
inn vegna bygginga útihúsa svo og
vegna ræktunarframkvæmda verði
lengdur úr 15 árum í 20 ár.
Ekkert er ákveðið um vaxtafót-
inn í þessu lagafrumvarpi, vegna
þess að vextir eru, eins og kunn-
ugt er ákveðnir af Seðlabankan-
um í samráði við ríkisstjórn. En
mælt er fyrir um vaxtamismun og
gert ráð fyrir eins og áður að vext-
ir verði hærri á lánum til fbúðar-
byggingar en lánum til ræktunar.
Þá er ríkissjóður gerður ábyrgur
fyrir öllum skuldbindingum fyrir
stofnlánadeildina.
Þrátt fyrir þá augljósu uppbygg-
ingu lánasjóðanna, sem fólgin er í
frumvarpinu er gert ráð fyrir að
stofnlánadeildin taki lán fyrstu
árin og er veitt til þess heimild í
12. gr. Ætti slík lántaka nú að
verða auðveldari en áður, fyrir
ræktunar- og byggingarsjóð. Hef-
ur Seðlabankinn beinlínis látið í
ljósi þá skoðun að ekki væri hægt
að lána þessum sjóðum Iengur,
nema skipulagi þeirra yrði breytt
til hins betra.
Samkvæmt 13. grein er gert ráð
fyrir að stofnlánadeildin geti keypt
bankavaxtabréf af veðdeild Bún-
aðarbankans fyrir um 10 milljónir
á á ri. Mundi það gera veðdeildinni
kleift að lána samkv. þeim regl-
um, sem henni var upphaflega ætl-
að að gera.
Eftir að hafa gert frekari grein
fyrir einstökum greinum frum-
varpsins sagði Ingólfur Jónsson:
Eins og augljóst er þeim, sem lesa
frumv. miðar það að því að efla
sjóðina, koma styrkum stoðum
undir þá og gera þá færa um að
auka útlánin og verða landbúnað-
inum meiri og styrkari stoð held-
ur en búnaðarsjóðirnir hafa verið
á undanfömum árum, og skal þó
ekki gert lítið úr því, sem búnað-
arsjóðirnir hafa verið landbúnað-
inum hingað til, enda þótt þeir
vegna fjárskorts hafi alltaf lánað
minna heldur en nauðsyn bar til
og vegna þessa fjárskorts hafa
safnazt lausaskuldir hjá landbún-
aðinum, sem nú er verið að gera
ráðstafanir til að losa bændur við.
Sfðan ræddi ráðherrann um það
hvernig fjárhag sjóðanna mundi
verða komið á næstu árum ef ekki
verða gerðar róttækar úrbætur f
rekstri þeirra. Fylgja frumv.
skýrslur og útreikingar þessu máli
til skýringar. Jafnframt eru út-
reikningar, sem sýna hvemig
stofnlánadeildin mun byggja sig
ört upp með þvf skipulagi, sem
fyrirhugað er að koma á rekstur
hennar.
y.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.VV.V.'.V.VV.'AW.VA'.VAV.V.VAV.WAW.V.'.V.W.V.V
s
Gunnar Thoroddsen, fjármálaráðherra: |:
w • •
VERKALYÐSFELOG
og viðreisn
• Áróðurínn.
Allt frá þvf, er viðreisnin
hófst fyrir tveim árum, hafa
andstæðingar hennar, kommún-
istar og framsóknarmenn,
stimplað hana sem árás á lífs-
kjör almennings, og hafi hag-
ur allrar alþýðu þrengzt stómm
við þessar aðgerðir.
Á liðnu sumri tókst þeim
með þessum áróðri að efna til
verkfalla og kauphækkana, sem
ekki var fjárhagslegur grund-
völlur fyrir í atvinnulffi þjóðar-
innar. Þegar þessar kauphækk-
anir leiddu til gengisfellingar f
ágústmánuði, var áróður and-
stæðinganna gegn ráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar enn hertur að
mun. Var hamrað á því, að nú
hefði f annað sinn verið vegið í
hinn sama knérunn að ástæðu-
lausu og lífskjörin rýrð, — allt
f þágu hinna ríku í þjóðfélag-
inu!
• Tveggja ára reynsla.
Fróðlegt er nú að virða fyrir
sér, eftir tveggja ára reynslu
af viðreisninni, hvern hljóm-
grunn hún hefur fengið hjá
verkamönnum og iðnstéttum.
Hafa þessar stéttir fallizt á hinn
taumlausa áróður stjórnarand-
stæðingaj: og - fordæmt viðreisn-
ina?
• Stjómarkosningar í
stéttarfélögum.
Nú vill svo til, að síðan um
áramót hafa farið fram stjórn-
arkosningar f mörgum stéttar-
félögum. Hafa þar yfirleitt ver-
ið harðir bardagar milli tveggja
fylkinga, annarsvegar lýðræðis-
sinna, hinsvegar kommúnista
með trúrri fylgd framsóknar-
manna.
Stjórnarandstæðingar hafa
vafalaust gert sér glæstar von-
ir um mikla sigra; nú mundi
fólkið f þessum félögum fylkja
sér undir merki þeirra og mót-
mæla efnahagsaðgerðunum.
Gunnar Thoroddsen.
G Fylgishrun kommúnista.
í ársbyrjun fór fram stjórnar-
kosning í Sjómannafélagi Hafn-
arfjarðar, sem kommúnistar
stjórnuðu. Kommúnistum var
steypt af stóli og lýðræðissinn-
ar kjörnir í stjórn.
í sveinafélagi pfpuagningar-
manna höfðu kommúnistar ver-
ið einir f stjórn árum saman. Nú
sigruðu lýðræðissinnar með
miklum atkvæðamun.
í verkamannafélaginu Hlíf í
Hafnarfirði hafa verið 2 — 3
kommúnistar í stjórn. Nú voru
kommúnistar alveg þurrkaðir
út úr stjórn Hlífar.
1 Verkamannafélaginu Dags-
brún héldu kommúnistar stjórn
artaumum. En 920 atkvæða
meiri hluti þeirra yfir lýðræð-
issinna hrapaði nú niður f 750
atkvæði.
{ vörubflstjórafélaginu Þrótti
héldu kommúnistar völdum
með naumindum. Þeir höfðu 26
atkvæði fram yfir lýðræðis-
sinna f fyrra, en aðeins 7 at-
kvæði nú.
1 Trésmiðafélagi Reykjavfkur
lækkaði meiri hluti kommún-
ista úr 42 atkvæðum niður f 16.
1 Iðju, félagi verksmiðjufólks,
unnu lýðræðissinnar stórsigur.
Þeir fengu 471 atkvæðis meiri
hluta, á móti 225 atkvæða
meiri hluta í fyrra.
I Hinu íslenzka prentarafélagi
fengu lýðræðissinnar nú 134 at-
kvæði yfir kommúnista, en 85
í fyrra.
Múrarafélagi Reykjavíkur
héldu lýðræðissinnar með 40
atkvæða meiri hluta, móti 27
í fyrra.
9 Heildarsvipurinn.
Heildarsvipur kosninganna er
því alveg ljós og eindreginn.
Hann er sá, að kommúnistar
og fylgihnettir þeirra hafa tap-
að fylgi í verkalýðsfélögunum
í stærri stíl en dæmi eru til
áður. Því fe.t, fjarri, að. launa-..
menn hafi fýst andúð eða ván-
trausti á stjórnarstefnunnf,
heldur þvert á móti. Stjórnar-
andstæðingar og stefna þeirra
hafa hlotið dóm fólksins með
fylgishruni f verkalýðsfélögun-
um. Fólkið hefur ekki fallizt
á það, að hér séu móðuharð-
indi af mannavöldum. Hrak-
spárnar um, að viðreisnin
stefndi til atvinnuleysis, hafa
ekki rætzt, þvf að full atvinna
hefur haldizt f landinu.
Stjórnarflokkarnir geta því
ótrauðir 'starfað áfram að
framkvæmd stefnu sinnar um
alhliða viðreisn efnahagslífsins,
til þess að skapa grundvöll
undir auknar framfarir og bætt
Iffskjör í Iandinu.
AV.V.W.V.V.V.V.W.V.V.V.V.VAVV.V.V.V.W.V.V.V.VAV.W.V.V.V.V.V.V.V.V,
Ef ekkert hefði verið aðhafzt og
miðað við óbreytt ástand, sagði
ráðherrann, þá gæti byggingar-
sjóður ekkert lánað, en greiðslu-
halli hans næmi 50 milljónum,
næstu 14 árin. Rekstrarhalli Rækt-
unarsjóðs var 6 millj. kr. árið
1961 og árið 1970 mundi hann
verða 16.5 millj. kr. Skuld Rækt-
unarsjóðs f árslok nam 22.5 millj.
kr. umfram eignir. Að óbreyttu
ástandi hefðu skuldir sjóðsins orð-
ið 156 millj. umfram eignir árið
1970. Ástæðan er vitanlega eink-
um gengishallinn, sagði ráðherr-
ann, en þótt hann yrði bættur
upp, geta sjóðirnir samt ekki
byggt sig upp.
Með fyrirhuguðu skipulagi má
gera ráð fyrir að stofnlánadeildin
hafi árið 1962 31.7 millj. sem eig-
ið fé, og þarf þvf að taka einhver
Íán. En 1963 verður eigið fé deild-
arinnar komið upp f 50 millj.
1964 verður það 56.5 millj., 1965
verður það orðið 61.6 millj., árið
1970 verður það 101.6 millj. og
árið 1975 verður það 148.4 millj.
Þetta ei miðað við óbreytt verð-
lag, en hækki verðlagið, þá hækk-
ar framlagið til deildarinnar einn-
ig, þannig að lánsfjármáttur deild-
arinnar ætti lítið að minnka, þótt
verðlag hækkaði.
Af þessu er ljóst, sagði ráð-
herra, að stofnlánadeildin verður
á skömmum tíma sterk stofnun.
Er reiknað með að höfuðstóllinn
verði orðinn 255 millj. árið 1970.
Vegna þess að lánasjóðirnir hafa
lánað með lægri vöxtum, en þeir
hafa sjálfir þurft að greiða af lán-
um sem þeir hafa tekið má gera
ráð fyrir að vaxtatap þeirra, hefði
að óbreyttu skipulagi orðið um
100 millj. krónur á næstu 15 árum.
Þess vegna hafa verið teknir upp
samningar við Framkvæmdabank-
ann um lækkun vaxta á eldri lán-
og einnig þeim lánum sem hér
eftir verða tekin úr mótvirðissjóði.
Aðalfundur
múrura
Aðalfundur Múrarameistara-
félags Reykjavíkur var haldinn
þriðjudaginn 27 .febrúar. — 1
stjóm voru kosnir: Guðmundur
St. Gíslason, formaður, Jón
Bergsteinsson, varaformaður,
Þórður Þórðarson, ritari, Ólafur
Þ. Pálsson, gjaldkeri, og Sig-
urður Helgason, meðstjómandi.
Fulltrúi félagsins til Vinnuveit-
endasambandsin: Jón Berg-
steinsson og fulltrúi á Iðnþing
Magnús Árnason.