Vísir - 09.08.1962, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 9. ágúst 1962.
VISIR
Einn af þeim þýzku
stjórnmálamönnum sem
gjarnan heimsækja ís-
lenzka sendiráðið í Bonn
á þjóðhátíðardegi íslend
inga, og oftar þegar til-
efni gefst, er leiðtogi
þýzkra jafnaðarmanna,
Erich Ollenhauer. Þar
gengur inn um dyr hóg-
vær eldri maður. þéttur
á velli og nokkuð feit-
laginn, með eilítið hrokk
ið grátt hár og gleraugu.
/~\LLENHAUER hefur nú farið
með leiðsögn þýzku iafn-
aðamíannanna (S.P.D.) f ára-
tug, eða síðan hinn mikli áróð-
ursmaður og eldibrandur Kurt
Schumacher lézt. í skapgerð
og eðli sínu er Ollenhauer
mjög ólíkur Schumacher. Sá
síðarnefndi var eldheitur bar-
áttumaður, ræðumaður með af-
brigðum, . en einnig einsýnn
öfgamaður. Ollenhauer er mað-
ur friðarins-, hann ber smyrsl
á sárin, gengur um með lands-
föðurlegum sáttasvip á flokks-
sumir, að ef til vill hafi sinna-
skiptin ekki verið ýkja djúp-
stæð, heldur leiki Wehner
tveimur skjöldum. Og við ís-
iendingar verðum að hafa það
hugfast að ásökunin um að vera
kommúnisti ,eða starfa f þeirra
þágu, gengur landráðum næst
í Vestur-Þýzkalandi. Örskömmu
austar í landinu, f Pankow, rétt
utan við Austur-Berlín, situr
Ulbricht með riddurum sínum
og heldur landinu í heljargreip-
um undir merki sigðarinnar. Og
auk þess er kommúnistaflokk-
urinn bannaður í Vestur-Þýzka-
landi.
En hvað um það. Wehner er
þegar kominn f fremstu röð
flokksins. Þegar sigurinn næst
og jafnaðarmenn fella Adenau-
er og menn hans, verður hann
vafalítið áhrifamesti maður
landsins, ásamt keppinaut sfn-
um Willy Brandt. Og hann get-
ur þá tekið við lárviðarsveign-
um með léttu geði, því að eins
og Rab Butler byggði brezka
íhaldsflokkinn upp eftir styrj-
öldina, er Herbert Wehner arki-
tekt hinnar nýju jafnaðarstefnu
í Vestur-Þýzkalandi.
\ NDSPÆNIS Wehner á leik-
velli þýzkra stjórnmála
stendur borgarstjórinn í Vestur
Berlín, Willy Brandt.
Ævi hans er kvikmyndahand-

/
H
'4á ímm
Wmmm.

Wwwmm
■ ■ -
orsökin til andbyrs þýzkra jafn-
aðarmanna. Hitt var þyngra á
vogarskálunum, að flokkurinn
var enn í gömlu lörfunum frá
því fyrir styrjöldina. Á stefnu-
skrá hans var enn sigur marx-
ismans, þjóðnýting á víðtæku
sviði og ýmis hálfkommúnisk
slagorð. Börn efnahagsundurs-
ins, Þjóðverjar eftirstríðsár-
anna, fundu fúla lykt af slíkum
fraeðisetningum. Frjálst framtak
hafði gert þá efnaða. Marxism-
inn átti ekki lengur upp á pall-
borðið. Það varð að yngja
stefnu flokksins upp, líkt og
Jónas Sveinsson yngdi upp
stafkerlingar og hokurkarla, á
Hvammstanga hér forðum. Því
kom að því að upp úr sauð.
Eftir kosningarnar 1957 var
hafizt handa um endurskoðun
stefnunnar.
Þjóðnýtingargrýlan hvarf að
mestu. Flokkurinn kom fram á
sviðið sem framfarasinnaður
umbótaflokkur, sem barðist fyr-
ir bættum kjörum launþega.
Marxisminn var gleymdur. Ul-
bricht fékk að hafa hann í friði.
Um leið og þetta gerðist,
urðu raddirnar um gengi
Brandts í flokknum æ hávær-
ari. Og fyrir þremur árum tók
Ollenhauer þá skynsamlegu
ákvörðun að veita Brandt fram-
bjóðandasætið gegn Adenauer.
Það var mikil ákvörðun, en án
Ollenhauer og prinsarnir tveir
þingum og kann illa við hjaðn-
ingavíg og fólkorrustur stjórn-
málabaráttunnar.
Því festum við þessar fáu
línur um Ollenhauer á blað, að
teikn eru á himni um að innan
skamms láti hann af forsjá
flokks síns og hverfi inn í
mistur gleymskunnar. Að baki
hinum aldna flokksforingja rísa
tveir menn, sem báðir eru
gæddir miklu starfsþreki og
metorðagirnd. Það eru þeir
Herbert Wehner og Willy
Brandt. *
CÁ fyrrnefndi hefur komizt til
k mikilla metorða i flokknum
á síðustu sex árum, og hefur
hann gegnt störfum varafor-
manns flokksins. Ferill hans er
um margt líkur ferli annarra
foringja jafnaðarmanna I Ev-
rópulöndum, t.d. f Noregi. Á
yngri árum var hann eldrauður
marxisti og sór við skegg Karls
að heimsbyltingin væri á næsta
leiti, um leið og hann veifaði
Das Kapital yfir höfði sér. Með
árunum stilltist hann hins vegar
og hefur nú um alllangt skeið
verið meðlimur I þýzka jafn-
aðarmannaflokkpum. Þar hafa
hans gömlu hæfileikar notið
sín, dugnaðurinn, eldmóðurinn,
og um fram allt, skipulagsgáf-
an, sem hann er gæddur f rík-
um mæli. En nú skipuleggur
hann ekki í þágu heimsbylting-
arinnar. Nú skipuleggur hann
sigur jafnaðarmanna f Vestur-
Þýzkalandi og valdamissi Ad-
enauers og hans drengja.
Þótt flestir Þjóðverjar, sem
eitthvað skynbragð bera á
stjórnmál, þar með taldir flestir
flokksþræður hans í flokki jafn-
aðarmanna, meti hæfileika Her-
berts Wehners, þá gruna þó enn
sumir hann um græsku. Það
gleymist seint, að hann var eitt
sinn byltingarsinni og enn segja
riti líkust. Hann er fæddur all-
löngu eftir aldamót, og er þvf
ungur maður á mælikvarða
þýzkra stjórnmála, enn ekki
orðinn fimmtugur. Lausaleiks-
barn er hann og ólst upp í um-
komuleysi og efnaskorti. Ef til
vill var það ástæðan til þess,
að hugur hans beindist snemma
að stjórnmálum og hlutskipti
þeirra, sem við kröppust kjör
bjuggu í þjóðfélaginu. Snemma
varð hann eldheitur sósíalisti
og innan tíðar hóf hann and-
spyrnu gegn nazistum, sem þá
gengu fram undir sigursöngv-
um í Þýzkalandi. Þar kom, að
hann var ekki lengur óhultur
Herbert Wehner.
um höfuð sitt og flúði undan
nazistum til Danmerkur, hund-
eltur af brúnstökkum.
Þar komst hann strax í sam-
band við unga danska jafnaðar-
menn og hóf að vinna fyrir sér
með ritstörfum. Síðar fluttist
hann til Osló og kynntist þar
nær jafnöldrum sínum Lange,
Lie, Gerhardsen og fleirum,
sem síðar hafa stýrt málum
Noregs. Þar stundaði hann einn-
ig ritstörf og blaðamennsku og
barðist ótrauður með pennan-
um gegn framsókn Hitlers og
sveita hans. Er styrjöldin brauzt
út, gekk Brandt í hjálparsveit-
ir Rauða krossins og klæddist
norskum einkennisbúningi. Til
fanga var hann tekinn á undan-
haldinu, af Þjóðverjum, en þeir
uppgötvuðu ekki hvern feng
þeir höfðu hremmt. Brandt tal-
aði nú norsku sem innfæddur
og brátt strauk hann úr fanga-
búðunum og komst til Svíþjóð-
ar. Eftir styrjöldina voru vinir
hans og samfangar komnir til
valda í Noregi og hann var
sendur ti! Berlínar, brunninnar
og hrjáðrar, sem blaðafulltrúi
með norska setuliðinu sem þar
var, enda orðinn norskur rfkis-
borgari.
Þar tók hann örlagarika
ákvörðun. Hann afsalaði sér
stöðu sinni og norskum ríkis-
borgararétti og gerðist aftur
þýzkur þegn. Innan tíðar var
hann orðinn mjög handgeng-
inn einum mesta stjórnmála-
manni Þjóðverja eftir stríð,
Ernst Reuter, sem var borgar-
stjóri Berlínar á hörmungar-
tímunum fyrstu eftir stríðsárin.
Undir handarjaðri hans óx
Brandt upp í flokknum og nú
var dulnefni hans frá styrjald-
arárunum Willy Brandt orðið
hans opinbera nafn.
Fyrir kosningarnar 1957 barð
ist hann af móði um völdin í
Berlín, en þar ráða jafnaðar-
menn, við hina gömlu flokks-
vél, sem Neumann stjórnaði,
mikill áróðursmaður, en gam-
all í hettunni og kreddufeng-
inn. Brandt hafði nauman sigur
og eftir það var leiðin greiðfær
I bcjrgarstjóraembættið.
| A N G A hríð var Ollenhauer
frambjóðandi jafnaðar-
manna í kanzlarakosningunum.
gegn Adenauer. En undir stjórn
hans dvaldi jafnaðarmannaflokk
urinn þýzki enn i eyðimörk-

Willy Brandt.
inni, þótt yfir áratugur væri
liðinn frá valdatöku Adenauers.
Kjötkatlar valdanna voru þeim
alltaf jafn fjarri. Óhjákvæmi-
legt var. að óánægja ykist f
flokknum, er æ ljósara varð. að
leiðin til valda myndi ekki
liggja gegnum greipar Óllen-
hauers. Hann hefur ekki þann
magnaða persónuleika, sem hríf
ur kjósendur. Hann var einnig
orðinn of gamall. Ný kynslóð
var vaxin upp, sem vildi fá nýj-
an mann til forystu.
En þó var þetta ekki aðal-
efa erfið, þvl Ollenhauer var
eftir sem áður Ieiðtogi flokks-
ins. Sýnir sú ákvörðun stjórn-
vizku Ollenhauers og innsæi.
iyú berst því flokkurinn við
Adenauer og kristilega
demokrata undir forystu nýs
manns með nýja stefnu. Og ár-
angurinn er þegar farinn að
koma í ljós. Kosningarnar sem
fram fóru í löndunum, héruðun-
um, fyrr í sumar, sýna, að fylgi
Adenauers er tekið að hraka og
jafnaðarmenn vinna á. Þá sigra
munu Brandt og Wehner án efa
kunna vel að hagnýta sér, og
ekki mun þeim þykja slæmt,
þegar helztu rósirnar í hnappa-
gati Adenauers, eins og slátr-
arasonurinn frá Bæjaralandi,
Strauss hermálaráðherra, gera
svo eftirminnilega í bólið sitt
sem nýlega gerðist, og Vísir
skýrði frá.
Spádómar í pólitík eru álíka
hæpnir og hverfulir og ástir
franskrar konu. En sólarmerki
benda til þess að blómaskeið
kristilegra demokrata sé senn
á enda runnið. Rómverjarnir
taka við af Grikkjum. Þá munu
völdin liggja í hendi Brandts,
hins dugmikla borgarstjóra.
Hann hefur líka þegar staðizt
eina eldraun. Berlínardeiluna
og skugga Veggsins mikla. Sú
deila skaut honum upp á him-
in heimsstjórnmálanna eins og
kómetu og þar hefur hann stað-
ið sig með prýði, sýnt þýzka
hörku og norska skapfestu.
■\/f JÖG er nú í tízku hérlendis
1 að bollaleggja um þátttöku
okkar íslendinga I Efnahags-
bandalagi Evrópu eða einhvers
konar aðild. Ef að slíkri aðild
kæmi, er það nokkurs virði fyr-
ir okkur, sem aðrar Norður-
landaþjóðir, ef i kanzlaraaæti
Framh. á bls. 13.