Vísir - 04.10.1962, Blaðsíða 4

4
V I S I R . Fimmtudagur 4. oktöber I96Z.
Fólk les ekki
klöðin vandlega
Hér hefur dvalizt í sum
ar írskur prófessor við
kennaraskóla í Dublin,
Gearoid MacEoin að
nafni. Hann er giftur ís-
lenzkri konu, Guðrúnu,
dóttur Hallgríms Jónas-
sonar heildsala, og eiga
þau hjón þrjú börn. Mac
Eoin er kennari í írsku
við annan af kennaraskól
um Dublin, þann sem í
eru karlmenn.
Blaðið hafði ta) af MacEoin
og spurðum við hann fyrst
hvenær hann hafi byrjað að læra
íslenzku, en hana talar hann með
ágætum.
— Ég byrjaði að læra hana
fyrir sex árum, en þá fékk ég
styrk frá íslenzka ríkinu. Ári
síðar kvæntist ég konu minni
og tölum við alltaf ís-
lenzku á heimilinu. Börnin tala
íslenzku sem móðurmál, en á göt-
unni læra þau svo ensku.
Allir læra írsku
— Irska er lítið töluð í Dubi-
in. í>að er aðallega á vestur-
ströndinni sem hún er töluð.
Mestur hluti þjóðarinnar talar
ensku, en flestir skilja írsku, þar
sem allir læra hana í skólanum.
— Er mikill áhugi á að halda
írskunni við?
— Enginn á Irlandi vill að tung
an deyi út, en það kostar vinnu
að læra erfitt tungumál, sem
maður ekki lærir f æsku. Það erf-
iðasta er, að byrja að tala annað
tungumál við fólk, sem menn
þekkja. Enginn vill verða fyrstur
til að fara inn f búð og biðja um
eitthvað á frsku, sem hann hefur
alltaf fram að þessu gert á
ensku.
— Hvenær lærðuð j>ér írsku?
— Þegar ég byrjaði í skóla,
fjögurra ára gamall, fór öll
kennsla strax fram á írsku. Alla
mína skólatíð, allt í gegnum há-
skólann, var mér kennt á írsku.
Mér er því alveg sama hvort ég
tala ensku eða írsku. Það er þð
ekki nema í fáum skólum, sem
öll kennsla fer fram á írsku, þó
að alltaf sé það einhver hluti
hennar. írskan er þó allsstaðar
kennd.
— Er írska erfitt tungumál?
— Hún er erfið á svipaðan
hátt og íslenzkan. Beygingarnar
eru ekki það erfiðasta, þvi að
þær er hægt að læra í bókum.
Erfiðleikinn liggur í þvf að bæði
málin byggja mjög mikið á orða-
tiltækjum. Til dæmis er sagt á
íslenzku „að koma fyrir“ og á
írsku „að falla út“, þar sem not-
að er eitt orð í öðrum tungumál-
um, svo sem á ensku „happen“
og á þýzku „geschehen".
Skyldleiki greinilegur
— Hvaða skoðun hafið þér á
skyldleiká íslendinga og Ira?
— Ég verð hans var f mörgu.
Hvergi er hann þó greinilegri en
þegar maður kemur á fslenzkan
sveitabæ. Það er alveg eins og
að koma á sveitabæ á írlandi.
Ég á mjög gott með að trúa sög-
unum um alla þá íra sem hér
hafa átt að vera til forna.
— Er mikill skyldleiki með
fornbókmenntum okkar og bók-
menntum ykkar frá sama tíma?
— Það er margt líkt með þeim.
íslendingasögurnar eru þó nær
því að vera það sem kallað er
skáldsaga nú á dögum. Á Ir-
landi voru skrifuð niður aðalat-
riði sögunnar. Það er sennilega
vegna þess að sögurnar voru
frekar ætlaðar til að segja þær
en til lesturs. Sögumaðurinn
Rætt við írskan
préfessor um
bókmenntir,
bílaverð,
knattspyrnu og
\
prófessoralaun
hefur þó bætt inn í og skreytt
þær. Þær eru þvf eins konar
uppkast, en í íslenzku sögúnum
er allt skrifað af mikilli há-
kvæmni.
— Skyldleikinn með ljóðunum
er meira áberandi. Bragarhættir
eru mjög svipaðir og á írlandi
voru notaðir stuðlar og höfuð-
stafir og sams konar talning at-
kvæða og tíðkaðist á íslandi.
Knattspyrnan
kynnir landið
— Vita írar yfirleitt mikið um
Island?
J •••••••
— Yfirleitt vita þeir lítið.
Allur almenningur veit að höf-
uðborgin heitir eitthvað sem
þeir ekki geta borið fram og i
mynda sér landið miklu kaldara
og verra en það er. Flestir vitc
líka að hér eru eldfjöll og jöklar.
— Þetta fer þó batnandi.
Knattspyrnukeppnir hafa til dæm
is gert mikið til að vekja áhuga
á landinu. Ég var nýlega á
rakarastofu og þar var fólk að
ræða um ísland, sem áreiðanlega
hafði ekkert vitað um landið,
áður en knattspyrnukeppnir hóf-
ust milli landanna, fyrir 4—5
árum.
— Annað slagið birtast svo
greinar í blöðunum eftir menn
sem hafa verið hér á ferð. Ég
held ekki að þær hafi mikil áhrif,
því að fólk les ekki blöð svo
vandlega. Meðal háskólamanna
er aftur á móti mikill áhugi á
Islandi, vegna sögulegra tpngsla.
Alltaf að kvarta
yfir launum
— Eru kjör kennara góð á
írlandi?
— Þau verða að teljast sæmi-
leg. Við erum alltaf að kvarta
yfir hvað við höfum lág laun, en
raunverulega eru það aðeins
'þeir sem eru nýbyrjaðir, sem eru
illa launaðir. Launin hækka
mjög fljótlega. Ég býst við að
prófessorar hjá okkur hafi að
minnsta kosti helmingi hærri
laun er hér.
— Hvernig er verðlagið?
— Það er ekki ósvipað og hér.
Nauðsynjavörur eru margar held
ur dýrari á írlandi en hér. Allar
aðrar vörur eru aftur á móti
miklu 'dýrari hér. Bílar eru til
dæmis meira en helmingi ódýrari
á írlandi, en benzín nærri helm-
ingi dýrara.
Friðsamleg sambúð
við Breta
— Vilja ekki írar fá yfirráð
yfir Norður-írlandi?
— Það er ekki langt síðan að
IDA hreyfingin tilkynnti að hún
hefði hætt starfsemi sinni. Þetta
var neðanjarðarhreyfing, sem í
voru aðallega ungir menn, sem
héldu að þeir gætu rekið Breta
burt með skemmdarverkastarf-
semi. Þeir viðurkenndu að þeir
gætu það ekki, enda höfðu flest-
ir leiðtogar þeirra verið hand-
teknir.
— Flestir höfðu samúð með
málstað þeirra, en fáir voru til
í að veita þeim mikla aðstoð.
Stefna þjóðarinnar er að fá yfir-
ráð yfir þessu Iandi á löglegan
og friðsamlegan hátt. Það er í
alla staði- óeðlilegt að írar ráði
ekki yfir þessu svæði, auk þess
sem það er til mikilla óþæginda
fyrir alla. Ég á til daemis bróður
sem býr fyrir norðan. Það er
tvc^gja tíma keyrsla til hans, en
ég verð að fara tvisvar t gegnum
tollskoðun í ferðinni.
Gearoid MacEoin:
Sameining getur dregizt lengi.
— Það sem mest er leitað að
er smjör og aðrar matvörur. Auk
þess eru ýmsir hlutir ódýrir fyr-
ir norðan, svo sem varahlutir og
bíldekk. Það er strax tekið eftir
því ef maður er með betri dekk
á leiðinni til baka. Þetta er versta
tollskoðun sem ég hef farið í
gegnum.
— Teljið þér líklegt að þessi
svæði sameinist á næstunni?
— Ekki getur það talizt líklegt
í bráð. Það sem helzt gæti haft
áhrif á þetta, er það ef bæði Eng-
land og Irland ganga í Efnahags-
bandalagið. Þá hverfur mismun-
urinn á tollum og tollgæzlan
með. Núna er næstum ómögu-
legt fyrir mann að sunnan að fá
vinnu fyrir norðan, en það
myndi einnig breytast. Samskipti
myndu aukast mjög og ekki yrði
annað eftir en formlegur aðskiln-
aður. Formleg sameining getur
dregizt lengí enn, en ég er þess
fullviss að fyrr eða seinná mun
hún ske.
— Hvað \>iljið þér segja um
samskipti Írlaríds og Islánds?
— Þau gætu verið miklu meiri.
Það er mikil framsýni hjá ís-
lenzkum stjórnarvöldum iað veita
erlendum námsmönnum styrki,
eins og gert hefur verið undan-
farin ár. Allir þeir sem hljóta þá
eru ævilangt vinir Islands. Þetta
er mjög góð byrjun og væri æski
legt að við tækjum þetta upp
líka. Svona starfsemi þarf að
efla sem mest.
— Það er slæmt að eins mikil
og samskipti milli landanna voru
í fornöld, skuli þau vera svo lítil
núna.

fíotinn stækkar
Nokkuð hefur verið rætt um
það að undanförnu að ýmis skipa-
félög hérlend hygðust nú færa út
kvíarnar með auknum skipakosti.
Vísir hefur hringt í skipafélögin
og reynt að kynna sér hið sanna
í þessu máli. Kom í ljós að búið
er að ákveða smíði á þrem skip-
um, einu olíuflutningaskipi og
tveimur undir vöruflutninga.
Hafskip fékk í vor nýtt skip,
Rangá, og hefur nú í hyggju að
láta smíða annað sams konar skip.
Hefur félagið fengið leyfi fyrir
smíði þess í Vestur-Þýzkalandi, í
Elmshorn skipasmíðastöðinni. Mun
það verða af sömu stærð og Rangá.
Ef úr verður, er áætlað að skipið
verði komið hingað á miðju næsta
ári.
Verða þá þrjú skip í eigu Haf-
skips h.f.
Skipadeild SÍS fær í lok þessa
mánaðar nýtt stórt olíuflutninga-
skip. Mun það heita Stapafell og
verður heimahöfn þess Keflavík.
Það hefur verið smíðað í Þýzka-
landi og er 1100 tonn.
Stapafell verður S olíuflutning-
um innanlands, hér á ströndinni.
Einnig verður það útbúið fyrir lýs-
isflutninga. Áhöfnin verður vænt-
anlega 16 njenn.
Þá hefur vérið ákveðið að smíða
nýtt vöruflutningaskip, af sömu
stærð og Hvassafellið og verður
það í vöruflutningum milli landa.
Þetta skip verður væntanlega til-
búið á árinu 1964.
Blaðið hafði einnig tal af Eim-
skip og Jöklum, en hjá hvorugu
þessara fyrirtækja hefur verið
ákveðið með skipak..up eða skipa-
smíði. Hins vegar segja forstjór-
ar fyrirtækjanna að þar sé vel
fylgzt með þróun mála og augun
höfð opin fyrir öllum möguleik-