Vísir - 10.10.1962, Blaðsíða 9

V1SIR . Mið\kudagur 10. október 1962.
9
Fyrsta
frumvarpif
í dag, þegr alþingismenn
safnast samn að nýju, verð-
ur fyrsta frinvarpið á borð-
um þeirra fjrlagafrumvarpið
fyrir næstair.
Fjárlögineru janfan aðal
mál þingsií. Að Iokinni 1.
umræðu, sm venjulega fer
fram viku 1 tíu dögum eftir
þingsetninp, gengur frum-
varpið til fjárveitinganefnd-
ar, sem fjallar um það
á dagleum fundum í
6—7 vikr. Nefndin skilar
síðan álit sínu og breyting-
artillögur fyrri hluta desem
ber-mánaiar. Síðan fa:a fram
2. og 3. vnræða, o gfjárlögin
fyrir 196 verða afgreidd frá
Alþingi yrir jól.
Aðaldœttir.
Aðalrættir fjármálafrum-
varpsijs eru þessir:
Heitartekjur ríkissjóðs eru
áætlaíar um 2 þúsund og 126
milljóiir króna. Heildarút-
gjöldn um 2 þúsund og 113
millpnir. Tekjuafgangur um
13 nilljónir króna.
Ú'.gjöldin hækka frá árinu
í ár um háar fjárhæðir. Aðal-
hækkanirna- stafa frá niður-
Gunnar Thoroddsen, fjármálaráðherra:
/
I dag kemur
Alþingi saman
greiðslum, auknum almanna-
tryggingum, fólksfjölgun í
landinu o. fl.
En tekjur munu nást
til þess að mæta hinum
auknu útgjöldum.
Óbreyttir skattar
og tollar.
Það er til marks um á-
hrif viðreisnarinnar að þess
ar auknu tekjur fást með ó-
breyttum tolla- og skattstig-
um. Aukin framleiðsla þjóð-
arinnar, hækkandi tekjur
fólksins, vaxandi neyzla, gefa
ríkissjóði meiri tekjur en áð-
ur, þótt allir hundraðshlutar

séu óbreyttir um aðflutnings
gjöld, beina og óbeina skatta.
Áður alltaf nýir
skattar.
Á þeim áratugum, sem
undan eru gengnir, hefur sá
vandi blasað við flestum
þingum, hverja nýja skatta
og tollar skildi upp taka
til þess að ná saman
fjárlögum. Hefur þá oft-
ast orðið til úrræðis að
hækka þau aðflutningsgjöld,
er fyrir voru eða finna upp
ný. Á hinu skamma lífs-
hlaupi svonefndrar vinstri
stjórnar á árabilinu ’56 til> ’58
var lagt á yfirfærslugjald að
upphæð 16 af hundraði fyrst,
en síðan hækkað í 55 af
hundraði, innflutningsgjald
innfært og ýmsar kárínur
aðrar lagðar á landslýðinn.
Áður var jafnan um það
spurt, er Alþingi kom saman:
Hvaða skattar verða nú
hækkaðir eða fundnir upp?
Þegar mynduð var sú rík-
isstjóm, er nú fer með mál
þjóðarinnar, var breytt ýms-
um tekjustofnum ríkis- og
sveitarsjóða. Beinir skattar
voru lækkaðir, sveitarfélög-
um fenginn nýr tekjustofn,
almennur söluskattur í smá-
sölu upp tekinn.
Þriðju fjárlög
án tolla- og skatta
hækkana.
Nú hefur það gerzt þriðja
sinn í röð að fjárlög eru
fram lögð án nokkurra nýrra
skatta og tolla. Þótt útgjöld
hækki vegna kauphækkana,
fólksfjölgunar, aukinnar al-
mannatrygginga og annarrar
þjónustu við fólkið, munu
óbreyttir stigar tolla og
skatta skila meiri tekjum
en fyrr, því að framleiðslan
vex, innflutningur og út-
flutningur og þjóðartekjum-
ar.
Ný ensk lesbók
ENSK LEBÓK, 116 bls. -
Arngrímr Sigurðsson B.A.
annaðis útgáfuna. Leiftur
h.f. 196.
Tjað hefu því miður verið
^ einkemi á íslenzkum
kennslubókim hvað þær eru
leiðinlegar, Islenzkir skóla-
menn virðist ekki hafa gert sér
það ljóst iversu mikil kvöl það
er ungu lrandi fólki að dragast
gegnum Jurrar og skorpnar og
þrautleiðhlegar skræður ár eft-
ir ár ái þess að sjá tæpast
nokkurn tíma viðleitni til þess
að blása ifi í það námsefni sem
þeim er ;ert að skyldu að læra.
Ég hygj; að hér sé að finna
skýrnguna á því vandamáli
sem blasir við öllum þeim
mönnum sem í skólum starfa.
Þetta vandamál er námsleiðinn.
Hann kemur fram í þvf hvað
starfsorka og greind nemenda
nýtist illa ! námi og svo í van-
sælu þeirra og óánægju með
veru sína í skólanum. Og það
er eftirtektarvert og gerir mann
undrandi þegar komið er inn
í skóla sums staðar erlendis hve
nemendur eru þar miklu glað-
ari, frjálslegri og hamingju-
samari. Með þessu er ég ekki að
segja að kennslubækur eigi að
vera tómt grín og glens en það
ætti að vera öllum ljóst að sér-
hver maður vinnur betur það
sem hann hefur ánægju af og
árangur skólastarfs á bæði að
vera arður og gleði,
Því minnist ég á þetta hér að
með þessari nýju lesbók í ensku
er að nokkru gerð tilraun til að
breyta til og gera skólabók of-
urlítið líflegri en venjulegt er.
Og sú viðleitni er athyglisverð.
í fyrsta lagi kemur þetta fram
í útliti bókarinnar og ytri gerð.
Þessi bók er miklu skemmti-
legri fyrir augað en þær
kennslubæklur í ensku, sem hér
hafa verið notaðar. Þetta kem-
ur fyrst og fremst fram í upp-
setningu bókarinnar, fyrirsögn-
um, myndum og millifyrirsögn-
um.
/~kg þá er að geta um efni
bókarinnar. Það er mjög
fjölbreytt og víða bæði fróðlegt
legt og skemmtilegt. Það er
hins vegar hvergi nærri nóg.
Mikill hluti bókarinnar er tek-
inn úr Time, sem er bæði vel
skrifað og skemmtilegt tímarit
en það er ekki skrifað sem
kennslubók. Og þar er kominn
galli þessarar bókar og um leið
skyldieiki hennar við fyrri
kennslubækur í tungumálum.
Grundvallaratriði allrar tungu-
málakennslu er uppbygging
orðaforðans. Vandinn er þá
þessi: hvaða orð þarf nemand-
inn að læra á hverju stigi, hve
mörg orð á hann að læra á
hverri blaðsíðu og hversu oft
þarf að endurtaka þau með á-
kveðnu millibili til þess að
tryggt sé að nemandinn læri
þau á eðlilegan og fremur auð-
veldan hátt. Fram til þessa
hefur ekki verið gefinn gaumur
að þessum atriðum í samningu
íslenzkra kennslubóka í erlend-
um málum. Það er algengt að
á einni blaðsíðu séu kannski 10
ný orð og svo 40 á þeirri næstu
og síðan eru orðin ef til vill
aldrei endurtekin. Ekki hefur
heldur verið tekið tillit til þess
af smekkvísi. Hef ég þar fyrst
og fremst f huga kafla á bls. 55
sem heitir The Wall og fjallar
um Beríínarmúrinn. Greinin er
skrifuð út frá pólitísku sjónar-
miði og verður því afdráttar-
laust að fordæma hana i
'’snnslubðk. : Þetta verður að
gera án tillits til þess hvort
maður er á móti kommúnisma
eða ekki. Við lifum f lýðræðis-
ríki þar sem skoðanafrelsi er í
hávegum haft og það er nógu
mikill áróður 1 daglegu lífi
hvers konar orðaforða nemand-
inn þurfi. Þennan mikla vanda
tungumálakennslunnar leysir
þessi nýja lesbók ekki og þess
vegna verður nýstárleiki henn-
ar miklu minni en ella. Hún er
unnin með sömu aðferðum og
fyrri kennslubækur, efninu er
safnað úr erlendum blöðum og
tímaritum og ef til vill bókum.
Kennslubækur þarf hins vegar
að semja eða að minnsta kosti
að umskrifa efnið með tilliti til
orðaforðans, Það eru þess kon-
ar bækur sem okkur vantar til
kennslu en ekki gömlu aðferð-
irnar færðar í nýjan búning.
j^kki hefur heldur alltaf tek-
izt að velja efni bókarinnar
manna og nægilega mörg öfl
sem reyna að hafa áhrif á skoð-
anamyndun almennings þótt
þvf sé ekki haldið að nemend-
um í skóla. Skólakennsla verð-
ur að vera laus við öll áhrif
stjórnmála og þvf verður þessi
kafli óhjákvæmilega til að
kasta rýrð á bókina. Þá eru og
fleiri kaflar sem mætti deila
um en það er miklu minna mál
og verður Iátið kyrrt liggja hér.
Tjá er að lokum eitt átriði enn
1 sem skiptir miklu máli í
tungumálakennslu. Það er
hvemig eigi að vekja athygli á
nýjum orðum sem ekki hafa
áður verið lærð. Ótaldar eru
þær stundir sem fslenzkt skóla-
fólk hefur eytt til lítils gagns
í glósugerð með mikilli fyrir-
höfn. Nemandinn á að læra orð-
in en það er enginn partur af
tungumálakennslu að láta hann
endilega sitja klukkutímum
saman yfir orðabókum við það
eitt að elta uppi þau orð sem
hann á að læra. Þar fer dýr-
mætur tími til einskis. Am-
grímur Sigurðsson hefur reynt
að leysa þetta mál að nokkru
með því að hafa aftast f bók-
inni glósur yfir allmarga kafla.
Það er nokkur lausn en ekki
nægileg. Ég hef átt þess kost
að skoða kennslubækur f ensku
sem notaðar em f Svfþjóð og
þar er notuð aðferð sem við
gætum mikið af lært. Þar er
hvert nýtt orð feitletrað til
þess að vekja athygli á þvf sér-
staklega, framburður er gefinn
fyrlr aftan orðið f svigum og
jafnvel þýðing. Þannig lærir
nemandinn hvert orð jafnóðum
og fyrirhafnarlítið og allt gert
til þess að auðvelda honum
námið. Nemandinn veit þá
einnig að öll orð sem ekki em
feitletmð á hann að kunna.
Menn verða að muna að
kennslubækur eru fyrst og
fremst skrifaðar fyrir nemend-
ur og eins að hjálpa honum eins
og mögulegt er til að læra
hratt og auðveldlega.
Cé þetta allt haft f huga kem-
ur í ljós hversu mjög við
stöndum að baki erlendum
þjóðum í kennslubókagerð.
Þetta er mál sem vert er að
huga rækilega að, þvf það er
dýrt spaug að eyða orku ungs
fólks að óþörfu og ber að nýta
greind þeirra og starfskrafta
sem allra bezt. Lesbók Am-
gríms Sigurðssonar er tilraun
til að gera nemendum lesefnið
skemmtilegra og lfflegra og
það hefur vfða tekizt. Hins veg-
ar leysir hún á engan hátt þörf
okkar fyrir veralega góða
kennslubók f ensku. Þessi bók
er þvf spor í rétta átt en engin
lausn.
Njörður P. Njarðvík.
í .,. 11