Vísir - 12.10.1962, Blaðsíða 7

V í S IR . Föstudagur 12. október 1962.
7
Við erum að hætta að þekkja Guð
Kafli úr joingsetningarpre-
dikan sr. Emils Björnssonar
... En víkjum þá að
hinu andlega lífi þjóðar-
innar og skoðum sérstak-
lega einn þátt þess, trú-
arlíf og kristnihald. Það
ætti að eiga vel við þar
sem vér erum nú einmitt
stödd í kirkju.
Vikið til hliðar.
Um innri trúrækni hvers ein-
staks manns verður ekkert full
yrt. En opinber ' trúrækni og
kirkjurækni er að smádeyja út al-
því komnir að vinna flokkum yð-
ar fylgi án ofbeldisaðgerða með
frjálsri boðun málstaðar yðar, og
eins og þér trúið á yðar málstað,
eins trúum vér, sem vígzt höfum
í þjónustu kirkjunnar, í einlægni
á mikilvægi málstaðar hennar.
Eigi aðeins fyrir einn flokk held-
ur alla flokka, alla menn.
Bregðast ekki
vísvitandi.
Vér kirkjunnar þjónar erum
vissul. breyskir og syndugir sem
aðrir menn og þá eigi heldur ó-
vanir því að vera nefndir hræsn-
arar, atvinnuprédikarar, poka-
prestar og þar fram eftir götun-
Stólræða sú, sem séra Emil Bjömsson hélt við þing-
setningarguðsþjónustuna á miðvikudag, hefir vakið
mikla athygli.
Ræddi séra Emil þar af einurð og hreinskilni um þau
vandamál, sem snúa að íslenzku kirkju- og trúarlífi.
Vísir hefir fengið leyfi séra Emils til þess að birta síðari
hluta ræðunnar í heild.
mennt talað, þótt frá því séu
vissulega ýmsar og ánægjulegar
undantekningar. Það er hættulegt
að viðurkenna ekki þessa stað-
reynd eða láta sem hún komi oss
eigi við. Sannleikurinn var ný-
Iega sagður umbúðalaust af skóla
manni nokkrum í útvarpið. Krist-
indóminum hefur verið vikið til
hliðar í þjóðlífinu. Eitthvað á
þessa leið var það. Og einn af
prestum þjóðkirkjunnar hafði þá
djörfung til að bera fyrir nokkr-
um dögum að birta í dagblaði
einu stólræðu í tilefni af því að
enginn kom að hlýða á hana í
kirkjunni. Og það birtist jafn-
framt í blaðinu mynd af auðum
bekkjum þessarar kirkju svo sem
eins og til staðfestingar á því að
kirkjunni hefði verið vikið til hlið
ar í þjóðlífinu, eða öllu heldur
að fólkið hefði yfirgefið hana.
Fyrir alla.
Nú er því þannig farið með
oss sem trúum með óbifanlegri
sannfæringu á sigurafl trúarinn-
ar og kristinnar trúar sérstak-
lega, af því að hún hefur reynzt
þjóð vorri leiðarljós f þyngstu
raunum, — nú er það svo með
oss að vér hörmum og óttumst
eigi hnignun trúar- og kirkjulífs
guðs vegna eða kirkjunnar vegna
sem stofnunar, heldur vor vegna
sjálfra mannanna. Það hvarflar
eigi að oss að efast um lífsafl
og lífsgildi trúarinnar þótt þeim
fækki um sinn er í guðs hús
ganga. Þvf ef guð er guð — og
svo er honum fyrir að þakka að
vér þurfum ekki að efast um
það, — ef guð er guð þá er hann
það jafnt hvort sem fleiri eða
færri trúa því í þann og þann
svipinn. Og það er ekki guðs
vegna sem klukkurnar kalla þjóð-
ina og þjóðir heims til iðkunar
trúar og bænalífs, heldur mann-
anna vegna. Guð getur verið án
vor en vér getum ekki verið án
hans. Og eins og þér stjórnmála-
mennirnir viljið, og eruð vel að
um, og eigi heldur sleppið þér
stjórnmálaleiðtogarnir við nafn-
giftir.
En hvað sem líður Iítil-
mótleik vor kirkjunnar manna þá
þekki ég engan embættisbróður
sem ekki ber einlæga lotningu
fyrir því málefni, sem vér flytj-
um og vill vel, þótt í veikleika
sé. Og ég er svo barnalegur að
ég trúi því ekki heldur að leið-
togar þjóðarinnar séu óeinlægir
og bregðist þjóð sinni vitandi
vits í mikilvægum málum, þótt
öllum geti oss yfirsézt og yfir-
sjáist oftlega og allir séu freist-
ingunum háðir.
Mesta alvörumálið.
Ég hlýt að treysta því að þér
kjörnir fulltrúar og forvígismenn
fólksins um land allt, ráðherrar
og alþingismenn, viljið í einlægni
vinna að því sem þjóðinni allri
er fyrir beztu, og vegna þess að
þér hafið. aðstöðu til áhrifa, og
vegna þess að hér gefst tækifæri
til að ávarpa yður í alvöru og
einlægni, vegna þess vil ég nú
beina því til yðar f drottins nafni
að þér hneigið eyru yðar að því
málefni, sem sá, er hér talar, og
margir, margir fleiri, telja mesta
alvörumál þjóðarinnar á vorum
tímum. Ég á hér við augljósa
afturför trúarlífsins á heimilun-
um, í skólunum, í kirkjunni og
á strætunum, — í opinberu lífi
og einkalífi fólks, að því er bezt
verður séð.
Öld vísindanna og tækninnar,
kapphlaupið um veraldargæðin,
hraðinn og hávaðinn, einstakar
stefnur og hugmyndakerfi, í einu
orði sagt áhrif efnishyggjunnar
stuðla hvarvetna að þessari þró-
un. Það er ekki hægt að ætlazt
til þess að þeir taki mark á að-
vörunarorðum f þessu efni, sem
lýsa sig opinberlega andvíga allri
trú og trúarbrögðum og telja þau
aðeins dragbft á framfarabraut
mannkynsins. En það eru margir
flokkar og flokksforingjar, tals-
Séra Emil Björnsson.
menn og stefnur og málgögn í
landinu ,sem lýsa yfir fylgi við
■ trúarbrögðin í orði — og
meina það eflaust, — telja
þýðingu trúarlífs og trúrækni ó-
metanlega fyrir líf þjóðarinnar í
landinu og fordæma þau öfl, í
orði kveðnu, sem vinna mark-
visst og hreinlega að afkristnun
og afnámi trúarbragða. En það
hrekkur skammt að fordæma í
orði kveðnu við einstök tækifæri
þá sem vilja ryðja trúarbrögðun-
um úr vegi. Hér dugar ekkert
minna en virk, jákvæð, einlæg
og opinská persónuleg þátttaka
hvers einstaks í trúarlifinu, þátt-
taka allra yðar, hvar f flokki,
stétt eða stöðu sem þér standið,
yðar sem viðurkennið að lifandi
trúarlíf og trúariðkun séu grund-
völlur þeirrar mannhelgishugsjón
ar, lýðfrelsishugsjónar, mannúð-
arugsjónar og eilífðarsjónarmiða,
sem samfélag vort hvilir á. Þeir
eru ekki einir um það að vinna
gegn trúarbrögðunum, sem gera
það opinberlega, þeir sem sitja
hjá og eru hlutlausir og aðgerða-
lausir fylla í rauninni þeirra
flokk. Þvf að sá sem ekki er með
mér er á móti mér, sagði Kristur.
Þeir sem eru hálfvolgir og óvirk-
ir þegar um líf og dauða er að
tefla gerast bandamenn dauðans,
hvort sem það er dauði líkam-
ans eða hinn andlegi dauði. Fjár-
veitingar til kirkjumála eru góð-
ar svo langt sem þær ná, þvi að
vitaskuld þarf kirkjan sem stofn-
un á framkvæmdafé að halda
eins og aðrar stofnanir og þyrfti
auðvitað að vera fjárhagslega og
andlega fullkomlega sjálfstæð og
frjáls, því að til frelsis frelsaði
Kristur oss. En hér á það við
sem Gunnar sagði forðum við
Njál: Góðar þykja mér gjafir þín-
ar en meira þykir mér vert um
vináttu þína og sona þinna.
Þótt ríkisfjárveitingar séu góð-
ar, er persónulegur, siðferðilegur
stuðningur áhrifamanna þjóðlífs-
ins enn þá betri, það er að segja
virk og hræsnislaus þátttaka
þeirra í guðsdýrkuninni og trúar-
athöfnum, bæði í kirkjulífinu,
heimilislífinu og þjóðlífinu. Því
að borg, sem stendur uppi á fjalli
fær ekki dulizt. Það dylst engum
til lengdar hvað höfðingjarnir
hafast að og hinir ætla sér leyf-
ist það. Gott fordæmi þeirra, sem
mikil áhrif hafa í þjóðlífinu
hverju sinni, er því meira virði
en silfur og gull.
Ef trúarbrögð
væru bönnuð.
Hugsum oss nú að svo væri
komið að kirkja Krists væri eigi
aðeins lömuð með þjóð vorri eins
og hún er, heldur væru áhrif
hennar þurrkuð út með öllu, með
tilskipun eins og vel getur orðið
fyrr en varir, ef nógu margir
horfa nægilega lengi óvirkir og
aðgerðalausir á hnignun hennar,
jafnvel þeir sem hylla hana í orði
kveðnu.
Hugsum oss að hin 10 boðorð
guðs væru numin úr gildi, þótt
þau hafi verið grundvöllurinn að
löggjöf og siðaboðum Norðurálfu
fram á þennan dag. Það eru ekki
nema þrjú fyrstu boðorðin sem
lúta að sjálfri guðsdýrkuninni, og
látum svo heita að þau mættu
fara sína leið. En væri þá ekki
hætt við að hin 7 færu hina söpiu
leið, fjórða boðorðið, sem hnígur
að heimilislífinu og uppeldinu og
hin öll, sem fjalla um samskipti
vor við náungann, þau sem reisa
skorður við manndrápum, þjófn-
aði og rógburði og við því að
ganga á rétt annarra manna? Og
hugsum oss að boðorð Krists um
að elska guð og náungann hefði
verið dæmt hégilja að ekki sé nú
talað um þessi orð hans: Allt sem
þér viljið að aðrir menn gjöri
yður það skuluð þér og þeim
gjöra. Og öllu nýjatestamentinu
hefði verið varpað fyrir borð, með
frásögnunum af kraftinum, sem
Frh. á 10. bls.
Alþingi
Kosið til embætta — formföst þingsetning —
almannavarnir - merkileg lög — landsdómur
— jónandi geislar
Enn er allt með kyrrum
kjörum í sölum Alþingis og
á þingfundum í gær var aðeins
kosið til embætta. Þingforsetar
voru kjörnir þeir sömu og á
síðasta þingi, Friðjón Skarphéð
insson í Sameinað Alþingi, Jó-
hann Hafstein í neðri deild og
Sigurður Ó. Ólason f efri deild.
Sjálfstæðismenn og Alþýðu-
flokksmenn stóðu saman við
þessi kjör, en kommúnistar og
Framsókn buðu fram hvor sinn
mann, kommúnistar Hannibal
Valdimarsson og Framsókn
Karl Kristjánsson.
Varaforsetar voru kjörnir í
Sþ. Sigurður Ágústsson og
Birgir Finnsson, í Nd. Benedikt
Gröndal og Ragnhildur Helga-
dóttir og í Ed. Eggert Þor-
steinsson og Kjartan J. Jóhanns
son.
I' Sameinuðu þingi verða
skrifarar Ólafur Björnsson og
Skúli Guðmundsson, Nd. Björn
Fr. Björnsson og Pétur Sigurðs-
son og í Ed. Bjartmar Guð-
mundsson og Karl Kristjánsson.
Að kosningum þessum lokn-
um, drógu þingmenn um sæta-
skipun og síðan var fundi slit-
ið.
Hin formföstu þingstörf eru
þung í svifum og báru mjög
keim þess. Þingmenn almennt
sýna þeim ekki meiri virðingu
en nauðsynlegt er, og verður
ekki laust við kæruleysisbrag
yfir samkundunni. Kæmi það
vafalaust ókunnugum spánskt
fyrir ^jónir.
í þinginu lágu frammi 7 mál
Það frumvarp sem eflaust á
eftir að valda mestum umræð-
unum og vekja almennt mesta
athyglina er ótvírætt frum-
varpið um almannavamir.
Frumvarp þetta lá reyndar fyr-
ir síðasta þingi en var þá ekki
hægt að afgreiða það, einmitt
vegna mikilla og langra um-
ræðna.
Óþarfi er að lýsa tilgangi al-
mannavama, en í stuttu máli
miða þ.er að því að koma í veg
fyrir að almenningur verði fyrir
líkamstjóni eða eigna af völdum
hernaðaraðgerða og náttúru-
hamfara. Samkvæmt frum-
varpinu er það borgaraleg
skylda allra sem á aldrinum 18
— 65 ára eru að gegna starfi í
þágu almannavama og einnig
er atvinnufyrirtækjum sem hafa
yfir 100 manns við störf á sama
stað, ’-ylt að gera öryggisráð-
stafanir á vinnustað.
Þótt fyrrnefnt frumvarp eigi
eftir að vekja mesta umtalið má
hins vegar tvímæialaust telja
frumvörpin um landsdóm, ráð-
herraábyrgð og samræmingu
ísl. laga á innheimtu meðlaga
við Norðurlandalög mun þýð-
ingarmeiri.
Tvö þau fyrstnefndu eru
legu endurskoðunar sem þessl
merkileg vegna þeirrar ræki-
mál hafa hlotið og vegna þeirr-
ar umbóta sem af frumvörpun-
um mun leiða.
Gildandi Iög um ráðherraábyrgð
eru frá 1904 og lögin um lands-
dóm frá 1905. Hafa þau að sjálf-
sögðu gengið úr sér og auk
þess verið alla tið mikið gagn-
rýnd. Frumvörpunum fylgir
ítarleg greinargerð eftir prófes-
sor Ólaf Jóhannessn, sem
samið hefur frumvörpin að
beiðni dómsmálaráðherra.
Frumvarpið um innheimtu með
laga er merkilegt að þvi leyti,
að það er liður f samræmingu
norrænna laga.
Þá hefur enn fremur verið
lagt fram frumvarp til laga um
öryggisráðstafanir gegn jónandi
geislum f"t 'eislavirkum efnum
eða geisi. ,cjum.