Tölvumál - 01.04.1997, Blaðsíða 12

TOLVUMAL
Upplýsingalögin nýju
Ef Ótaf DcMðsson
Hinn 1. janúar síðastliðinn
tóku gildi ný lög um aðgang al-
mennings að upplýsingum hjá
stjómvöldum. Em það fyrstu lögin
sem hafa að geyma almennar
reglur á þessu sviði. Er óhætt að
fullyrða að þær breyti starfsskil-
yrðum stjórnvalda allverulega frá
því sem verið hefur enda hefur
íslensk stjómsýsla þangað til ný-
lega þróast um árabil með nokkuð
öðmm hætti en hjá næstu nágrönn-
um okkar annars staðar á Norður-
löndum, (þ.á.m. í Færeyjum sem
tóku upp reglur um „innlit“ í
stjórnsýsluna árið 1994).
Forsaga
Það var þó á svipuðum tíma og
þar sem áhugi á og tilraunir til að
setja upplýsingalög hófust á Al-
þingi. Árið 1969 var tillaga til
þingsályktunar um upplýsinga-
skyldu stjómvalda fyrst lögð fram
og var tvívegis endurflutt áður en
hún var samþykkt í maí 1972. Upp
Frh. afbls. 11
tæknilegar lausnir til að mæta
auknum kröfum um afköst og
öryggi. Unnið er hörðum höndum
við endurbætur á IP samskipta-
staðlinum, tilraunir fara fram með
hraðvirkari sambönd og menn
velta fyrir sér nýjum leiðum til að
spara bandvídd. Undir þessum
hatti tala m.a. Yakov Rekhter hjá
CISCO, upphafsmaður „tag
switching“ hugtaksins, Bob Brad-
úr því voru stjórnarfrumvörp þess
efnis nokkrum sinnum lögð fram
á áttunda áratugnum en síðan var
málinu ekki hreyft á ný fyrr en um
áratug síðar þegar áform um
setningu reglna af þessu tagi tóku
að rata inn í stefnuyfirlýsingar og
málefnasamninga ríkisstjórna.
Umboðsmaður Alþingis benti
einnig á bagalegan skort á slíkum
reglum fljótlega eftir að hann tók
við embætti og loks tókst í sjöundu
tilraun á síðastliðnu vori að af-
greiða frumvarp það er varð að
upplýsingalögum nr. 50/1996.
Nauðsyn og markmið
Þegar forsætisráðherra mælti
fyrir frumvarpinu benti hann á að
fyrri frumvörp hefðu hlotið mis-
góðar undirtektir í þinginu og
þjóðfélaginu almennt, allt frá því
að vera dræmar við-fyrstu frum-
vörpunum til þess að vera kröftug-
lega gagnrýnd. Sú gagnrýni hefði
þó aðallega beinst að samspili
en, Cengiz Alaettinoglu og Rik
Farrow, allt tæknimenn í fremstu
röð.
Námskeið Rik Farrow
Að ráðstefnunni lokinni heldur
Rik Farrow athyglisvert dagsnám-
skeið um framfarir við gerð eld-
varnarveggja og önnur öryggismál
á netinu. Rik skýrir mismunandi
meginreglu þeirra um óheftan að-
gang að opinberum gögnum við
þær undanþágur sem almennt er
viðurkennt að gera verði og hversu
víðtækar þær ættu að vera. Minna
hefði hins vegar farið fyrir um-
ræðu um þjóðfélagslega nauðsyn
slíkra lagareglna og hver markmið
þeirra ættu að vera. í ræðu sinni
vék hann síðan að meginmarkmið-
um frumvarpsins:
I fyrsta lagi benti hann á að það
væri ein forsenda þess að unnt sé
að tala um lýðræðislega stjórnar-
hætti að borgurunum sé gert kleift
að fylgjast með og kynnast athöfn-
um og starfsemi þeirra stofnana
sem reknar eru í almennings þágu.
Þótt ekki væri hægt að veita sam-
Frh. á nœstu síðu
afköst og öryggi sem næst með
ólíkum leiðum við uppsetningu
eldvamarveggja og bendir á mikil-
væga þætti sem oft verða útundan
t.d. þegar fylgst er með tilraunum
til innbrota.
Sigurður Jónsson er fram-
kvœmdastjóri Internets á
Islandi hf.
12 - APRÍL 1997