Tölvumál - 01.04.1997, Qupperneq 19

TÖLVUMÁL
MBONE - Gagnvirk
margmiðlun á Internetinu
effir Gunrar Guðmundsson
Inngangur
Vafalaust hafa margir lesendur
Tölvumála notað hugbúnaðinn
RealAudio. Þannig biðlarar eru
notaðir til þess að tengjast um
Internetið við miðlara hérlendis
eða erlendis, sem senda út ýmis
konar efni í formi hljóðgagna.
Þegar notandi tengist slíkum rniðl-
ara hefur miðlarinn sendingu á
gögnum sem eingöngu eru ætluð
notandanum. Gögnin geta verið
ákveðnar skrár sem eru valdar úr
safni miðlarans til spilunar og virk-
ar hann þá sem n.k. glymskratti (e.
jukebox, e. music on demand).
Miðlarinn getur einnig verið að
senda út lifandi dagskrá útvarps-
stöðvar, tónleika, kappleik eða
blaðamannafund og er þá talað um
lifandi miðlun (e. livestream). I
slíkum tilfellum eru margir sam-
tímanotendur að hlusta á sömu
gögn. Miðlarinn sendir þá frá sér
jafnmörg afrit af upplýsingunum
eins og fjöldi þeirra notenda er sem
tengdir eru hverju sinni.
Mörg afrit af sömu gögnunum
eru því að fara um hlekki fjar-
skiptakerfisins á svipuðum tíma og
er nýting kerfisins í slíkum tilfell-
um léleg, sérstaklega ef margir not-
endur eru staðsettir nálægt hver
öðrum á netinu.
Tækni
Áðurnefnd takmörkun kemur
til af því að tæknin sem býr að baki
Internetinu býður upp á eftir-
farandi samskiptaleiðir:
einvarp (e. unicast, point-to-
point): Ein tölva sendir pakka
út á netið til einnar annarrar
tölvu.
víðvarp (e. broadcast): Ein tölva
sendir pakka út á netið til allra
tölva á sama undirneti (e.
subnet).
Þessar aðferðir eru ekki rnjög
hentugar fyrir miðlun á lifandi efni
eins og áður var lýst. Dr. Steve
Deering lagði grunn að lausnum á
þessu vandamáli í doktorsverkefni
sínu í Stanford árið 1992 þegar
hann lagði til aðferðir sem
nefndust fiölvarp (e. multicast,
point-to-multipoint). Fjölvarp
byggist á því að tölva á Intemetinu
getur sent til afmarkaðs hóps af
tölvum með því að senda pakka á
ákveðið hópnetnúmer (e. D class
address), á bilinu 224.0.0.0 -
239.255.255.255. Tölvurnar í
hópnum hafa þá tilkynnt sig í hann
áður með því að senda út þar til
gertmerki.
Með vinnu sinni í Stanford og
síðar hjá Xerox PARC lagði Deer-
ing ásarnt félögum sínum gmnninn
að MBONE (The Multicast Back-
bone) tölvunetinu.
Þegar talað er um MBONE er
oft átt við netið sem gerir notend-
um kleift að nýta sér fjölvarp eða
forritin sem fólk keyrir til þess að
fylgjast með þeim útsendingum
sem fram fara á netinu. Oftast er
átt við hvort tveggja.
MBONE er sýndarnet (e. vir-
tual network) sem „situr“ ofan á
Internetinu. Það samanstendur af
eyjum sem hver um sig býður upp
á fjölvarp. Á hvemi þessarra eyja
er einn fjölvarpsleiðstjóri (e.
multicast router). Slfkur leiðstjóri
getur annað hvort verið hugbún-
aður sem keyrir á tölvu (t.d. „dae-
mon“ sem keyrir á UNIX) eða
hefðbundinn leiðstjóri sem býður
upp á fjölvarpssendingar. Enn sem
komið er, er í flestum tilfellum
notaður hugbúnaður sem kallast
„mrouted" - „multicast routing
daemon“ sem þróaður var af Deer-
ing og félögum og fæst frítt af
Intemetinu.
Pípur (e. tunnels)
„mrouted“ hugbúnaðarpakkinn
býður notendum á sama undirneti
upp á fjölvarp og til þess að koma
á tengingum út fyrir þá eyju sem
leiðstjórinn þjónar er sett upp
svokölluð pípa (e. tunnel). Slík
pípa er ætíð sett upp á milli tveggja
leiðstjóra og gerir stjórum netsins
kleift að stýra fjölvarpspökkum á
milli sín um hefðbundna leiðstjóra
sem aðeins bjóða upp á einvarp.
Þetta er mjög mikilvægt atriði í
MBONE tækninni því þetta gerir
kleift að byggja fjölvarpsnet ofan
á einvarpsneti eins og Internetinu.
Notuð er svokölluð hjúpunarað-
ferð (e. encapsulation) til sendinga
í gegnum pípur. Hún virkar þannig
að fjölvarpsgögn eru sett inn í
gagnasvið IP pakkans og þannig
pökkuð inn áður en þau eru send
um pípuna og afpökkuð á hinum
enda hennar.
Fyrir hverja pípu er skilgreind-
ur kostnaður (e. metric) sem býður
upp á forgangsröðun leiða í netinu.
Þegar fjölvarpsleiðstjórarnir velja
leiðir eru reiknaðar út stystu leiðir
frá sendanda til móttakanda (t.d.
APRÍL 1997 - 19