Vísir - 07.12.1962, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Föstudagur 7. desember 1962.
VtSIB
LJtgefandi: Blaðaútgáfan VfSIR.
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson, Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 55 krónur á mánuði.
1 lausasölu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur).
Prentsmiðja Vfsis. — Edda h.f.
Óbreytt útsvör
Fjárhagsáætlun borgarinnar kom til umræðu í
gær. Það fyrsta sem menn veita athygli er að þótt
niðurstöðutölur frumvarpsins hækki um tæp 20% frá
því í fyrra er þó gert ráð fyrir því að útsvarsstiginn,
og þar með útsvörin, verði óbreytt. Verður sami af-
sláttur veittur frá útsvarsstiganum í ár og í fyrra eða
11%. Eru þetta góðar fréttir fyrir alla gjaldendur í borg-
inni.
Annað sem athygli vekur er að framlögin til
framkvæmda hafa verið hækkuð allverulega. Þeim
mörgu sem enn búa við ómalbikaðar götur í borginni
munu þykja það góð tíðindi að nú verður varið 15
millj. krónum meira til gatnagerðar en í fyrra eða alls
70 millj. krónum og mun sízt af veita.
Þá verða framlög til fræðslumála, heilbrigðismála
og félagsmála hækkuð allt að 18% frá því í fyrra. Bygg-
ist þetta að nokkru á aukinni fjölgun í borginni, en
einnig hinu að meira er gert fyrir borgarana á þessum
sviðum af hálfu Reykjavíkur.
Þær kauphækkanir sem áttu sér stað á árinu valda
borgarsjóði auknum útgjöldum, sem nema alls tæpum
• fimm milljónum króna. Sökum þess hefir ekki verið
hjá því komizt að hækka verð tvenns konar þjónustu
sem borgarbúar nota, strætisvagnafargjöld og rafmagn
ið. Þó eru þær hækkanir svo litlar, rafmagnið aðeins
6%, að ekki munar miklu á fjárhagsáætlan fjölskyld-
unnar.
Það er mikilsvert að fé sem borgararnir greiða í
borgarsjóðinn nýtist sem bezt. Það verður með öðrum
orðum að nota af hyggindum, og hagsýni. Borgin hefir
nú dugandi verkfræðinga í sinni þjónustu og aðra
tæknimenn sem trúandi er til þessa. Og yfirstjórn borg
arinnar hefir þegar sýnt að hún hefir sparnaðarsjónar
miðið í huga.
Lengri verzlunartimi
Nú eru til umræðu tillögur um að breyta lokunar-
tíma sölubúða og þá fyrst og fremst matvörubúða. Fela
þær í sér að lengur verður opið í þessum verzlunum
föstudaga og laugardaga, og skýrði Vísir frá því í gær
að meirihluti virtist fyrir tillögunum í Kaupmannasam
tökunum.
Þessar tillögur eru skynsamlegar og spor í rétta
átt. Þær eru það vegna þess að þær létta viðskipta-
vinunum innkaupin. Margir hætta ekki vinnu sinni
fyrr en eftir kl. fimm og eiga þess þá erfiðan kost að
gera innkaup sín. Lengri opnunartími um helgar auð-
veldar þeim mjög innkaupin. Raunverulega hafa sum-
ar verzlanir haft hér opið undanfarið miklu lengur en
til sex, eða þær sem hafa kvöldsöluleyfi. Þess er að
vænta að samstaða náist sem mest um tillögurnar
meðal kaupmanna. Um óskir neytenda þarf ekki að
spyrja.
BÆKUR 0G HOFUNDA
1
r r
'SS
Anton Tsjekhov: Maður í hulstri,
smásögur, 122 bls. (Verð kr.
123,60). Geir Kristjánsson þýddi.
Smábækur Menningarsjóðs 1962.
gókaútgáfa Menningarsjóðs hef-
ur fyrir nokkru hafið útgáfu
á bókaflokki sem lætur lftið yfir
sér við fyrstu sýn. Hér eru á
ferðinni litlar bækur að blaðsíðu
tali, lausar við hið skrumkennda
aldarmaður, lifði rétt aðeins fram
yfir síðustu aldamót. Fyrir utan
að vera einn af öndvegishöfund-
um rússneskra bókmennta hefur
hróður hans farið um heim allan
og áhrifa hans gætir mjög í vest-
rænum bókmenntum löngu eftir
hans dag.
Mað, bókinni Maður í hulstri er
í fyrsta skipti gerð tilraun til
að bregða upp samfelldri mynd
af smásagnagerð Tsjekhovs á ís-
lenzku. Valið á sögunum mun
hafa verið við það miðað að fram
kæmi sem margbreytilegust
mynd af list höfundar. Samt eru
sameiginleg einkenni þessara
sagna mjög sterk. Maxím Gorki
hefur sagt um Tsjekhov í endur-
minningum sínum: „Enginn skildi
harmleik smámunanna 1 Iífinu
jafn glöggt og vel og Tsjekhov,
enginn hafði sýnt mönnum af jafn
miklu miskunnarleysi hina hræði
Iegu og svívirðilegu mynd borg-
aralegrar hversdagstilveru". Þessi
ummæli gætu verið hin ágætustu
einkunnarorð fyrir þessari litlu
smásagnabók. Það er einkennilegt
hve náttúran er lítill hluti sagn-
anna. Þær eru eins og andlits-
geru ofurliði. Þetta gildir jafnt
hvort sem sagan er á yfirborð-
inu gamansöm eða alvarleg. Und
ir niðri býr jafnan hinn sami hvers
dagsleiki sem maðurinn fellur fyr
ir í stað þess að gleyma honum
hreinlega eða hefja sig yfir hann.
Þannig er maðurinn þræll hinna
smávægilegustu atvika, fjötraður
af venjum sínum og kreddubundn
um viðhorfum, kafnar í smáatrið-
um í stað þess að snúa huga sín-
um að því sem skiptir raunveru-
legu máli og stækkar manninn I
stað þess að smækka hann.
J bókinni eru 10 sögur mislangar,
ýmist gamansamar eða alvar-
legar að atburðarás. Rishæstar og
veigamestar eru síðustu sögurnar
tvær og verður nánar að þeim
vikið slðar. Hinar sögurnar eru
meiri skyndimyndir en stuttar,
snöggar og hnitmiðaðar. Notuð
eru eins fá orð og framast er
kostur, smásagan er hér i sínu
allra knappasta formi. Fátt er
vandasamara en að skrifa góða
smásögu og þvl erfiðara sem
sagan er styttri. Fyrsta sagan
Dauði bókarans jfallar um hinn
ógæfusama einstakling sem lætur
I Styrjöld gegn
h versdagsleikanum
Anton Tsjekhov
eftir Njörð P Njarðvík
ytra prjál sem því miður er að
verða snar þáttur I íslenzkri bóka
útgáfu. Þetta er þegar orðinn all-
stór bókaflokkur, komnar sam-
tals 11 en sú er hér er getið
er hin 9. 1 röðinni. 1 flokknum eru
bæði íslenzkar og þýddar bækur,
og óhætt mun að segja að hér
sé undantekningarlaust um góð-
ar bókmenntir að ræða. M eru
til dæmis sérlega minnisstæðar
tvær bækur bókaperlur sem
komu út I þessum flpkki á síð-
asta ári, Við opinn glugga, laust
mál eftir Stein Steinarr og Litli
prinsinn eftir Saint-Exupéry. Má
ætla að flokkur þessi sé kærkom-
inn öllum íslenzkum bókvinum
þvl hér eru á ferðinni rit sem
vegna smæðar sinnar eða af öðr-
um orsökum birtast ekki hjá al-
mennum forlögum.
það er óþarfi að fara mörgum
kynningarorðum um Anton
Tsjekhov. Þótt ekki hafi birzt
mikið eftir hann á prenti hér á
landi þá hafa verið sýnd eftir
hann tvö leikrit og þar að auki
er hann þekkt nafn I heimsbik-
menntasögunni. Hann er nítjándu
myndir sem dregnar eru fáum
hvössum dráttum þar sem sál
mannsins er dregin fram I svip,
þetta eru snöggar lýsingar, eins
og myndir á þili sem líða fyrir
augu lesandans. Lesandinn verður
þannig fyrir leifturáhrifum af
hverri mynd. En myndin birtist
alltaf aftur, aðeins I nýrri gerð.
Þvl allar fjalla sögurnar um sama
efnið: einstaklinginn. Hinn yfir-
gefna og heillum snauða einstakl-
ing sem er alltaf einn, jafnvel I
margmenni. Hann er dreginn út
úr fjöldanum, út úr veröldinni.
Lífið sem heild birtist sem bak-
svið eða leiktjöld. Og satt að
segja bera sögurnar einkennileg-
an svip sviðsins þótt ekki sé það
alltaf nema I óeiginlegum :kiln-
ingi.
^llir þessir einstaklingar (eða
margbreytilega mynd hins
sama einstaklings) berjast I raun-
inni við hversdagsleikann. Það eru
einhver smáatvik sem skipta raun
ar alls ekki máli sem verða í
augum þeirra sem inntak lífsins,
skelfilegur harmleikur sem fer að
drottna yfir þeim og ber þá al-
smáatriði vaxa sér svo í augum
að það verður að megininntaki
lífs hans. Það ber hann algerlega
ofurliði svo að hann getur alls
ekki afborið tilveru slna lengur
og deyr af hugarkvöl. En atvikið
er I rauninni ekki meira en svo
að flestir hefðu átt að gleyma
því á fimm mínútum. Sagan Gleði
fjallar um fánýtt stolt hversdags-
mannsins yfir þvl að aðrir skuli
vita að hann er til. Hann kemst I
blöðin út af smávægilegum at-
burði I ofurlítilli fréttaklausu og
heldur sig vera orðinn ódauðleg-
an fyrir bragðið. Kvöl er átakan
leg saga ökumanns sem misst
hefur son sinn og reynir að ræða
þessa reynslu sína við farþegana
er allir eru svo uppteknir af sínu
eigin fánýta lífi að enginn vill ljá
honum eyra. Þannig er maðurinn
fyrir utai. mannlegt samfélag og
verður síðast að trúa dýri fyrir
hörmum sínum. Vanka er Iitill
drengur sem vill losna frá erfið-
um húsbændum en hann þekkir
ekki heimilisfang afa síns, skrifar
utan á bréfið þorpið hans afa og
lætur það I póstkassa I þeirri
Frh. á bls. 5.