Vísir - 05.01.1963, Blaðsíða 9

V1SIR . Laugardagur 5. janúar 1963,
9
Norski útvarpsmaðurinn Arne Grimstad kom hingað til Iands
á síðastliðnu ári. Hafði hann með sér segulbandstæki og tók m. a.
upp útvarpssamtal við Ásmund Sveinsson myndhöggvara. Samtal
þetta var síðar flutt í norska útvarpið og vakti þar mjög mikia
athygli. Vísir hefur fengið Ieyfi til að birta samtalið í ísienzkri þýð-
ingu, þar sem margt nýtt kemur þama fram í viðhorfum Iista-
mannsins til listarinnar og iífsins. Þegar samtaiið var tekið var
Ásmundur að Ijúka við að útfæra Sonartorrek í steinsteypu, en það
verk stendur nú við hús hans í Sigtúni.
síðasta verkið. Þetta er mikilvægt
atriði.
★
— Var ekki einhver deila hér
um árið um þennan Vatnsbera,
sem ...?
— Jú, ég hef oft átt í deilum
við hina og þessa og það gerir
lífið bara skemmtilegra og fjöl-
breytilegra að standa í dálitlum
deilum. Svona var það, að Vatns-
berinn fékk ekki að koma niður
til Reykjavíkur og þá breyttist
þetta aðeins þannig, að Reykjavík
varð að koma til Vatnsberans,
eins og við sjáum, af því að borg-
in er að byggjast hér allt í kring-
um okkur.
— Og nú verður Vatnsberinn
látinn standa þar sem hann er,
hérna úti á grasflötinni?
— Já, ég vil, að hann fái að
standa hér.
★
— Við hvað eruð þér að vinna
núna?
— Ja, það er nú dálítið erfitt
að tala um það, þvl að ég veit
ekki hvort neinn listamaður hef-
ur reynt við það, að vinna beint
í steinsteypu, við höfum gert það
í gips, en ekki fyrr beint I stein-
steypu. En nú hef ég góðar vonir
um að þetta megi takast, já, það
mun takast. Ég er að vinna að
hinni stóru mynd Sonartorrek eft
ir kvæði Egils.
— Hver er hugsunin á bak við
þessa mynd?
— Hún er ein konar sambland,
I henni er dálítið figurativt, en
þó er hún færð út sem abstrakt.
Fyrir nokkrum árum sýndi ég
aðra mynd á stóru norrænu sýn-
ingunni I Noregi. Hún hét Höfuð-
lausn eftir öðru meginkvæði sama
skálds. Hugmynd mln er sú, að
ég vil ekki gera mynd af þessum
gömlu sagnapersónum, heldur vil
ég að hver og einn geri sér sjálf-
ur I hugarlund, hvernig þeir hafi
litið út. Það sem ég geri er að
skapa eins konar sinfóníu til minn
ingar um þá. Þess vegna eru
myndir mínar það abstrakt, að
engum sem sér þær geti komið
til hugar, að þannig hafi Egill litið
út.
— Ég sé, að þér hafið unnið
myndir yðar I margs konar efni.
— Já, mér finnst, að þegar
maður hefur unnið lengi I sama
efninu geti maður endurfæðst ef
maður byrjar að vinna I nýtt efni.
Og það er vissulega mikilvægt að
listamaðurinn geti lifað og haldið
áfram. Ég minnist orða sem
standa I biblíunni, að „enginn
fær séð guðsríki nema hann end-
urfæðist". Þetta ættu prestarnir
að segja oftar á stólnum. Maður
verður að endurnýjast eins lengi
og hægt er. Ég er mjög hneigður
til að gera tilraunir og láta tlm-
ann svo dæma um það hvað hefur
heppnazt og hvað misheppnazt.
★
— Það hljóta margir að þekkja
Ásmundur Sveinsson og hin risastóra mynd hans „Sonartorrek“
Höggmyndin Rafmagn, sem stendur við Sogsvirkjunina.
þvf að módellera húsin, þvi að ég
kann ekki að teikna þau. Ég móta
þau I leir og svo er húsameistari
borgarinnar Einar Sveinsson góð-
ur vinur minn og ég fer með
módelið til hans, við vinnum sam
an að þvl að gera teikninguna
og hann er svo elskulegur, að það
er gott að vinna með honum.
★
— Segið mér, hvað hafið þér
eiginlega unnið marga tíma á sól-
arhring, þar sem þér urðuð fyrst
að byggja húsið og slðan hafið
þér gert allar þessar höggmyndir?
— Það er erfitt að segja, stund-
um vinnur maður langt fram á
nætur. En það hefur komið mér
að góðu haldi, að ég er bóndason-
ur og heima I sveitinni var það
fyrsta sem af manni var krafizt
var að vinna. Ég vandist á það
sem barn og þess vegna uni ég
mér við vinnuna.
— Þegar ég skoða nýjustu
myndirnar yðar, virðist mér að
bak við þær búi ákveðinn hug-
sjónagrundvöllur, að ástandið í
heiminum hafi áhrif á þær.
— Já, það er ekki hægt að gera
við því að umhverfið hefur jafn-
an áhrif á menn og það, sem þér
hafið kannski séð, er þetta, að
ég er algerlega á móti styrjöld-
um. Það er mln skoðun, að aldrei
sé hægt að ná neinum árangri
stílheimana sem
þetta hús, sem þér búið I, það
er svo sérkennilegt I útliti.
— Já og það hafa margir gest-
ir komið til mín, margir útlend-
ingar og ég hef beðið þá um að
skrifa nafn sitt I Gestabók. Ég
held að flestar þjóðir heims séu
komnar I Gestabók, nema ef vera
skyldi nýju þjóðirnar í Afríku.
Lumumba kom t. d. aldrei I heim
sókn til mín.
— Nei, hann kom ekki?
— En ég hef fengið heimsókn-
ir frá Asíulöndum, frá Indlandi,
Kína, Japan og frá Ástralíu.
— Hver byggði húsið hérna?
— Ja, það hefur tekið mörg
ár. Ég byrjaði hér kringum 1940.
— Hafið þér byggt húsið sjálf-
ur?
— Já, fyrst kom kúpullinn, eða
íbúðarhúsið sem við búum I og
kúpullinn yfir það. Svo kofnu
pýramídarnir eins og við köllum
hérna álmurnar og síðast kom
skemman sem ég geymi allar
höggmyndirnar I.
— Og þér hafið þá kannski
teiknað húsið Iíka?
— Jájá, ég byrja annars með
I deilu með því að fara I styrjöld.
— Og þessi sjónarmið viljið
þér festa I efnið og myndina.
— Já, og svo hlýtur nútíminn
alltaf að hafa áhrif á mann. Ég
hef annars undrazt það, að stund-
um kemur hingað fólk og spyr
mig hvort það geti keypt högg-
myndir, en þegar ég sýni því
nýjustu myndirnar segir það: —
Við viljum kaupa eitthvað gam-
alt sem þér hafið gert fyrir 40
árum. Þá undrazt ég að fólk skuli
nú vilja kaupa hluti sem voru nýir
fyrir 40 árum.
Þetta fólk vill nýja tímann í
öllu umhverfis sig, húsmunum.
húsgögnunum, fötunum, en þeg-
ar kemur að listinni, þá á hún
að vera gömul. Listamaðurinn má
ekki fylgjast með tímanum, hann
á bara að elta gömlu venjurnar
En þess vegna tala ég um þetta,
að listamaðurinn hlýtur að fylgja
tlmanum eins og aðrir menn og
þess vegna breytist listin eins og
allt annað með tímanum.
Þess vegna er það líka eðlilegt,
að listamaður vilji reyna ný og
ólík efni til að vinna úr, einmitt
á tímum þegar vísindi og tækni
eru að hrífa frá náttúrunni ný
efni. Þannig er það t. d. með
plastið. Það er hugsanlegt að í
því séu fólgnir miklir möguleikar
fyrir listamanninn.
'^nnggæraMia—