Vísir - 11.06.1963, Síða 10

10
I
VÍSIR . Þriðjudagur 11. júni 1965.
Músíkin
Framhalfl al bls 9:
dómkirkjunni. Hann var mikill
virtúos og fyrirtaks kennari.
Undir lokin hélt ég tónleika í
dómkirkjunni þar við ágæta að-
sókn — fólkið var forvitið að
heyra íslending, það var auð-
vitað ekki út af mér persónu-
lega, sem það kom. Það var
ekki fullt hús; til þess þarf
heimsmeistara, enda rúmar
kirkian yfir tvð þúsund manns".
„Spilarðu brezka músik?"
„Nei, f það skiptið spilaði ég
þýzka músík. Ég barðist alltaf
fyrir henni, meðan ég var í
Bretlandi, og hef oft hælt mér
af þvf að hafa kynnt Skotum
Buxtehude. Það kom mér ein-
kennilega fyrir sjónir, að ég sá
nafn hans aldrei á efnisskrám
þar, þótt hann væri auðvitað
þekktur af afspurn, svo að ég
gerði mér far um að leika verk
eftir hann, þegar ég hélt tón-
Ieika. Ég var meðlimur organ-
istafélagsins f Edinborg, en
það hefur fundi f kirkjunum á
hálfs mánaðar fresti, og þá eru
alltaf haldnir tónleikar. Ég spil-
aðl þrisvar á slíkum tónleikum,
m. a. Buxtehude, og það endaði
með þvf, að ég hélt hálfgerðan
fyrirlestur um hann. Seinna
fóru þeir að setja hann mikið
á blað hjá sér, og ég eignaði
mér auðvitað allan heiðurinn!“
„Hefurðu ekki haldið tónleika
víða?“
„Ja, ég hef spilað eitthvað
á Norðurlöndum og útvarps-
prógramm í Þýzkalandi. Og
auðvitað í öllum fslenzkum
kirkjum, sem hafa ný og góð
orgel“
„Finnst þér ekki erfitt að
spila á öll þessi mismunandi
hljóðfæri?"
„Jú, óneitanlega var það
mikið átak fyrst í stað, en með
tlmanum venst maður öllu.
Orgel eru svo geysilega ólik
hvert öðru, að því trúir enginn,
sem ekki hefur reynt. En smám
saman hef ég orðið dús við
margar gerðir, bæði hér heima
og erlendis. Það er mest nnöir
æfingunni komið"
Önnum kafinn
maður.
„Fæstu nokkuð við tónsmíð
ar?“
Páll brosir og hristir höfuðið.
„Ef maður hefði nú tfma til
þess! Ég er í svo mörgu, að
eitthvað verður að sitja á hak-
anum“.
„Þú ert skólastjóri Tónlistar-
skóla Hafnarfjarðar og kirkju-
organisti hér ,..“
„Og kenni söngfræði í Flens-
borg 19 tíma á viku. Ég er Iika
organisti f Bessastaðakirkju,
svo að ég hef tvo kirkjukóra til
að æfa. Auk þess æfi ég tvo
kóra í skólanum. Já, og ekki
má ég gleyma mínum ágætu
vinum, lögregluþjónunum — ég
stjóma líka Lögreglukór Reykja
víkur. Svo kenni ég á orgel og
pfanó f Tónlistarskólanum hér
— ég kenni bara tvo daga vik-
unnar, en er alltaf við daglega”.
„Það verða varla margar frí-
stundimar með öllu þessu?"
„Nei, að vísu ekki, en ég er
svo lánsamur að hafa Iifandi á-
huga á störfunum, sem ég fæst
við. Það hlýtur að vera óskap-
legt að vinna allan daginn f
einhverju, sem manni dauðleið-
ist — maður þreytist 'ka miklu
síður, ef áhuginn er nógur".
„Þú kannt vel við þig hér í
Hafnarfirði?"
„Já, alveg prýðilega. Ég er
búinn að vera hér 13 ár, fluttist
hingað árið 1950 og tók þá við
fjórum störfum samtfmis: org-
anistastarfinu af Friðrik Bjama-
syni, karlakómum Þröstum,
—BÍÍHWWMU.JIMIJ i » .. ' —m
er veigami
söngfræðikennslunni í Flens-
borg og Tónlistarskólanum, sem
ég var fenginn til að stofna".
„En þú ert annars Reykvík-
ingur?“
„Mikil ósköp, ég ólst upp á
Skólavörðusttgnum. En núna er
ég orðinn hálfgerður Hafnfirð-
ingur líka. Ég hef ílenzt hér og
kann m.iög vel við mig. Hafn-
firðingar em prýðisfólk".
„Hvað em margir nemendur
í Tónlistarskóla JHafnarfjarðar?”
„Þeir vom 142 í vetur og
miklu fleiri reglulegir nemend-
ur, sem ætla sér að halda á-
fram, en áður hefur verið. Við
Iítum á þetta sem þjónustu við
almenning, ekki bara uppeldis-
stöð fyrir virtúosa, svo að við
kennum t. d. bæði á gítar og
harmoniku auk hinna „alvar-
Iegri“ hHóðfæra. Margir hafa
gaman af að geta spilað svolítið
sjálfum sér til ánægju, enda
þótt þeir kæri sig ekki um að
Ieggia út í reglubundið tónlist-
arnám".
Byrjuðum á
öfugum enda.
„Hvernig líkar þér söngfræði-
kennslan í Flen^borg?"
„Ja, gallinn p ->.ð almennri
músfkkennslu di er mjög
ábótavant. Þetta er allt á byrj-
unarstigi, og fólk er ekki farið
að gera sér grein fyrir, að viss
undirstaða í músík tilheyrir
alminnri menntun, en er ekki
sérnám. Það er nauðsynlegt að
byrja strax í barnaskólanum á
reglubundinni tónlistarkennslu,
ef vel á að vera. Það er erfitt
að kenna krökkunum í Flens-
borg, vegna þess að þau hafa
yfirleitt engan undirbúning
og mjög takmarkaðan áhuga.
Við byrjuðum á öfugum enda
hér á íslandi, þegar við hugsuð-
um fyrst og fremst um að koma
upp sinfóníuhljómsveit og slíku
f stað þess að leggja grundvöll-
inn að músíkuppeldi þjóðarinn-
ar. Fyrsta deildin í Tónlistar-
skólanum í Reykjavík hefði átt
að vera söngkennaradeild, sem
útskrifaði menn færa um að
kenna undirstöðuatriði tónfræð-
innar í bamaskólunum. Nú er
þetta að byrja, en það hefði ver
ið ákjósanlegra að gera það
heldur fyrjr 30—40 árum. Þá
myndi árangurinn vera farinn
að segja til sín fyrir löngu. Það
em fyrst núna að koma fram
söngfræðikennarar, sem kunna
sitt fag — hinir höfðu ekki
tækifæri til að læra réttar að-
ferðir“.
„Elizabeth Hodgshon, ballett-
kennari Þjóðleikhússins, sagði
mér, að hún ætti í miklum erf-
iðleikum við kennsluna, vegna
þess að bömin hefðu svo litla
tilfinningu fyrir músík og
rytma. Myndirðu segja, að það
stafaði af ónógri tónlistar-
kennslu í skólunum?"
„Tvímælalaust. Það ber allt
að sama brunni. En umfram
allt þurfum við að byrja nógu
snemma, taka börnin nógu ung
Það er ekki skortur á músfk-
hæfileikum, sem um er að ræða,
heldur almennri músíkmenntun.
Það get ég ekki endurtekið
nógu oft. Ollum nema íslend-
ingum er t. d. óskiljanlegt, að
kórfólk geti ekki sungið eftir
nótum. Annars staðar læra
börnin það strax í bamaskólun-
um, og það þykir sjálfsagður
SMURSTÖÐIK
Sætúni 4 - Simi 16-2-27
Bíllinn er smurður fljótt o? vel.
Seljum tegnndir af smurolíu.
1
hlutur. Hins vegar má segja, að
það liggi að nokkru leyti í eðl-
inu, að íslendingar standa
öðrum þjóðum að baki í hljóð-
fallsnæmi. Það er einkennileg
staðrevnd, að þvi norðar sem
komið er á hnettinum, þeim
mun minni tilfinningu hefur
fólkið fyrir rytma, — Græn-
lendingar em enn ,verri en við.
En það er hægt að ávinna sér
hljóðfallsnæmi með réttri þjálf-
un, ef byrjað er nógu snemma.
Hér hefur engin músíkmenntun
verið siðan um siðaskiptin, og
við höfum staðnað í viðhorfi
okkar til tónlistarinnar. Það tek-
ur sinn tíma að vinna upp
margar aldir án músíkþróunar“.
Músíkhæfileikar
almennt
greindaratríði.
„Á hvaða aldri er bezt að
byria?"
„Greindir krakkar þurfa að
byrj'a fimm til átta ára gamlir,
ef vel á að vera. Mín reynsla
er s^ú, að músíkhæfileikar séu
• ekki sérgáfa, heldur almennt
greindaratriði — greindustu
krakkamir eru venjulega líka
þeir músíkölskustu. Það em
vafalaust til undantekningar frá
þessu eins og öllum öðrum regl-
um, en ég þekki sjálfur ekki eitt
einasta dæmi, sem afsannar
það. Lítil börn læra eins og ör-
skot, ef verkefnin em við
þeirra hæfi“.
„Og hvernig er bezt að haga
náminu?“
„Ja, við erum nýbúin að setja
upp Carl Orff deild við Tón-
listarskólann hér, og hún hef-
ur þegar borið mjög góðan ár-
angur“.
„Hvað er það nú eiginlega?"
„Það er sérstök kennsluað-
ferð, sem er miðuð við Htil
börn. Hún er kennd við þýzka
tónskáldið og tónfræðinginn

T i L S ö L U:
De soto '55, 8 cyl sjálfskipt-
ur, minni gerð. 50 þús.
Chevrolet ’50, 6 cyl., bein-
skiptur verð 30 þúsund
Zodiack '55, sem nýr, verð
70 þúsund
Chevrolet '55, beinskiptur 6
cyl.. þúsund
Chevrolet ‘59 i fyrsta flokks
lagi 110 þúsund.
Opel caravan ’55, verð 40
þúsund
Moskvi' ■ '58, verð 40 þús.
Villys station '51 með drifi
á öllum. verð 60 þús.
Zndiack '58, fyrsta flokks
bfll á 110 þúsund.
Carl Orff, sem var upphafsmað-
ur hennar. Börnin læra á alls
konar slátthljóðfæri eins og t.
d. xylofóna, trommur af ýmsum
gerðum, marembur o. fl. Xylo-
fónarnir eru þannig útbúnir,
að þau geta tekið þá í sundur
eins og kubbasett og raðað
nótunum, sem eru eins og
kubbar, á nótnaborðið. Þetta er
allt eins og leikur fyrir þau, en
um leið læra þau undirstöðu-
atriði tónlistarinnar svo að
segja óafvitandi. Þau fá absó-
lúta tónheym eins og ekkert sé
og vita ekki af erfiðleikum,
sem eldri nemendur eiga við
að stríða. Mikil áherzla er lögð
á rytmiska þjálfun, og þetta
kemur alveg fyrirhafnarlaust".
„Er þetta kerfi notað víða
um lönd?“
„Að minnsta kosti víða á
Norðurlöndum og í Þýzkalandi.
Ég kynnti mér það þar og réð
'’"ðan kennara til að Iæra það
érstaklega. Hann kennir það
hér í Tónlistarskólanum".
„Og finnst krökkunum gam-
an að þessu?“
„Þau eru alveg vitlaus í það.
Enda er þetta allt eins og
skemmtun og Ieikur, ekki nein-
ar þreytandi æfingar og pressa
eins og að læra á t. d. fiðlu eða
píanó. Þau þurfa ekki að þekkja
nótnagildi eða neitt slíkt, held-
ur lærist það af sjálfu sér. Og
þau læra tónana utan að, þegar
þau raða xylófónkubbunum eða
blokkunum á grind, og fá
þannig absólúta tónheyrn, sem
margir þiálfaðir tónlistarmenn
mættu öfunda þau af. Á eftir
geta þau auðveldlega sungið
eftir nótum, og mörg þeirra
fara síðan í músíknám, t. d.
fiðlu, sem reynist þeim miklu
léttari viðfangs en venjulegum
nemendum. Þetta er enginn gald
ur; aðalatriðið er að kunna. að
leggja það rétt fyrir. Á fáum
árum á að vera hægt að ala upp
bráðmúsfkalska þjóð, ef rétt er
á spilunum haldið".
Verðugt verkefni.
„Og þú ætlar bersýnilega að
gera þitt til, að svo verði“.
„Já, ég reyni að gera eins og
ég get — hversu gott það er,
veit ég ekki, en áhuginn er a.
m. k. fyrir hendi. Mér finnst
tónlistin svo veigamikill þáttur
í mannlegu lífi, að það sé verð-
ugt verkefni að vinna að músík-
ölsku uppeldisstarfi. Ég held, að
þetta sé smám saman að þok-
ast í þá átt, að fólk geri sér
Ijóst, að músíkin sé hluti af lif-
inu og stuðli að aukinni fegurð
og þroska. Helzt af öllu vil ég
vinna að því að græða heilbrigt
tónlistarlif í landinu. Það er
þýðingarmeira að mínu áliti en
að beita sér eingöngu að því að
ala upp fáeina virtúosa”.
„Þú ert hamingjusamur hér í
starfi þínu?“
„Já, ég uni vel mínum hag.
Starfið krefst mikils, en það
veitir líka mikla gleði. Tónlist-
arskólinn okkar er vaxandi
þáttur í bæjarlífinu, við höfum
átt okkar sigra og ósigra, þótt
f smáu sé .. já, ég er enn
jafnáhugasamur að láta hendur
standa fram úr ermum“.
— SSB.
Danskir
sundbolir
á börn og fullorðna fyrirliggjandi á lager,
Fallegir og ódýrir.
HEILDSALAN . Sími 16205
mm
:
____ ;•
V
gJÍÍp r. ___________________
w- ., ■: ,v.: ' ’
p Juan Bosch, forseti Domini-
í kanska lýðveldisins hefur mikl
| ar áhyggjur af menntunarleysi
| Ianda sinna. Til þess að
| revna að bæta úr þessu hefur
| hann efnt til bókmenntaverð-
I launa.
§g|
Juan Bosch
1000 dollara verðlaun eru
heitin þcim manni, sem skrifar
einu dagblaðanna bezta bréfið
um bók sem hann hefur ný-
Iega lesið.
Það verður ekki tekið tillit
til stafsetningavillna, bréfið
þarf aðeins að sýna að send-
andinn hafi lesið og skilið bók-
ina, sem hann skrifar um.
Það voru kosningar f paradís
kommúnistanna. Sérhver kjós
andi fékk lokað' umslag, sem
hann átti að setja i kjörseðla
kassann.
Einn í'orvitinn verkamaður
gat ekki stillt sig um að reyna
að rífa upp umslagið til að sjá
hvað væri f því.
— Hvað ertu eiginlega að
gera félagi, spurði þá annar.
— Ja, mig Iangaði bara til
að sjá hverja ég væri að kjósa.
— Er þér alvara félagi. Þú
veizt að við búum f sannköll-
uðu lýðræðisríki — kosning-
arnar eru Ieynilegar.
Grínleikarinn frægi Femandel
f; er dálítill heimspekingur og m.
a. hefur hann sagt þetta:
Femandel
— Ef ég ætti einlægan trún
aðarvin, sem væri bláfátækur
myndi hann ekkl vera það
lengi, því að ég myndi aö sjálf
sögðu hjálpa mínum einlæga
trúnaðarvini. En þar með
niyndi hann ekki vera lengur
einlægur trúnaðarvinur minn.
Hann stæði í þakkarskuld við
mig og ég yrði feiminn — eða
hann yrðj vanþakklátur, og
það myndi gera mig fokreiðan.
í Vatikaninu eru umferðar-
erfiðleikar engu síður en f öðr
um ríkjum — en þeir eru nokk
uð annars eðlis.
Þar keppast allir við að
brjóta lögin og leggja bifreið
um sínum ranglega, því að
sektunarmiðar em nú orðnir
dýrmætustu minjagripir sem
ferðamenn geta haft með sér
þaðan.