Vísir - 26.06.1963, Blaðsíða 8

8
V í S I R . Miövikudagur 26. júní 1963.
Útgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR.
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
1 lausasölu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur).
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
„Að vera Islendingur"
Skömmu fyrir kosningarnar birti Þjóðviljinn und-
ir ofanskráðri fyrirsögn ræðu, sem ritstjórinn, IVjagn-
ús Kjartansson, hafði þá nýlega haldið á einhverri
kommúnistasamkomu. Mikill hluti ræðunnar var lúa-
iegur útúrsnúningur á orðum menntamálaráðherra, á
aldarafmæli þjóðminjasafnsins, um sjálfstæði þjóða og
eflingu þess. Síðan reyndi ritstjórinn að sýna fram
á að Iýðræðisflokkunum íslenzku væri ekki treystandi
til „að tryggja sjálfstætt þjóðfélag á íslandi til fram-
búðar“; það yrði aðeins gert með „íslenzkum sósíal-
isma“ og auðvitað undir forustu kommúnista!
Ritstjórinn kvaðst sannfærður um að hér væri
fljótlega hægt að koma á sósíalistisku hagkerfi, „sem
sé í samræmi við hinar sérstöku aðstæður okkar,
stjórnkerfi, sem fullnægi hugmyndum okkar sjálfra
um Iýðræði, mannhelgi, félagslegt réttlæti og frjálsa
þróun lista, mennta og vísinda“. Og enn fremur sagði
hann, að engin þjóð ætti að eiga eins auðvelt með
það og Islendingar „að framkvæma sósíalisma á eðli-
legan og sjálfsagðan hátt“, enda sé hugsjónin um ís-
lenzkt sjálfstæði og hugsjónin um íslenzkan sósíal-
isma svo samofnar, að hvorug muni fá staðizt án
hinnar!
En hvernig er nú með þennan íslenzka sósíalisma,
sem ritstjórinn er að boða? Hafa íslenzkir kommún-
istar sýnt það í verki á undanfömum árum, að þeir
vildu koma hér á stjómkerfi, sem hægt væri að nefna
því nafni? Þeirri spumingu verður að svara neitandi,
enda er „íslenzkur sósíalismi“ slagorð, sem enga stoð
á eða getur átt í veruleikanum, þar sem kommúnist-
ar fá „Iínu“ sína og allar pólitískar lífsreglur austan
frá Moskvu og bera það aldrei við, að hafa sjálfstæða
skoðun á nokkru máli.
Árið 1961 héldu kommúnistar þing mikið í
Moskvu og stimpluðu þar flesta fyrri valdamenn Sov-
étríkjanna glæpamenn og morðingja og kváðu þann
dóm upp yfir Stalín dauðum, að hann hefði verið verst-
ur þeirra allra. Þá var einum af starfsmönnum Þjóð-
viljans, Bjama frá Hofteigi, nóg boðið. Hann ritaði
blaðinu bréf, þar sem hann óskaði eftir „ærlegum við-
brögðum“ og sagði m. a.:
„Þau 15 ár, sem ég hef haft daglegt samneyti við
þig, hefurðu ævinlega verið reiðubúinn að bregða
skildi fyrir Sovétríkin á síðum þínum — fyrir pólitík
þeirra og samfélagshætti. Þar hefurðu talið jarðneskt
þjóðfélag hafa náð mestri fullkomnun, þar hefurðu
talið réttlætið fastara í sessi en annars staðar á byggðu
bóli, og prís þinn um Stalín marskálk er víðkunnur.
Ég spyr enn og aftur: hvemig bregztu nú við?“
Viðbrögðin vom þau, að Þjóðviljinn tók við nýju
línunni frá Moskvu þegjandi og hljóðalaust. Þannig
er þeirra „íslenzki sósíalismi“ - það getur aldrei far-
ið saman, að vera kommúnisti og góður íslendingur.
OG ÉG SEGI — Macmillan flytur ræöu sér tll vamar i kjördæmi sinu f Bromley, Kent.
EFTIRMAÐUR FYR-
IRFANNST FNGINN
Sú skoðun var almenn á
Bretiandi eftir blöðum að dæma
fyrir umræðuna um Profumo-
málið f neðri málstofunni, að
Mamcillan mundi verða að
biðjast Iausnar innan tfðar,
eða f sfðasta Iggi f ágijst^en^nú
hafa blöðin orðið að viður-
kenna, að líkurnar séii þær, að
Macmillan muni halda stjómar-
taumunum f hendi sér Iengur,
að minnasta kosti fram á haust.
Stjórnmálafréttaritarinn John
Freeman telur líklegast eins og
sakir standa, að Macmillan
haldi velii þar til í október, en
verði þá að víkja og þá senni-
lega fyrir Maudling fjármála-
ráðherra.
Hvað sem um það er, þá er
fróðlegt að athuga hvað sagt
er um það, hvers vegna Mac-
millan hélt velli, þrátt fyrir
megna óánægju f flokknum.
Freeman segir afstöðu Mac-
millans skiljanlega: Hann sé
strangheiðarlegur, stoltur og
þrár, og hafi enga löngun til
þess að hverfa af vettvangi með
skugga Profumomálsins yfir sér,
— hann hafi verið búinn að
setja sér það mark, að ieiða
Maudling.
flokk sinn fram til sigurs í
næstu kosningum, og segja þar
næst af sér í bjarma sigursins
(sem þó er mikið vafamál að
ynnist), en raunverulega skýr-
ingin sé þessi:
Ef Macmillan hefði fallið við
eða eftir umræðuna voru að-
stæður þær, að enginn hefði
getað tekið við nema Butler
varaforsætisráðherra. En mikill
fjöidi þingmanna — segir Free-
man — vantreystir Butler það
mikið, að fiokkseiningunni
mundi stafa hætta af, ef hann
yrði fyrir valinu, en verði yngri
maður valinn, Maudling til
dæmis, þarf tíma til að venja
flokkinn og þjóðina við að líta
á hann eða annan mann, sem
tæki við merkinu úr hendi
Macmillans — venja fiokkinn
við nýjan og tiltölulega ó-
reyndan leiðtoga.
Hin raunverulega ástæða fyr-
ir að Macmillan hefir áfram
stjórnartaumana í sínum hönd-
um enn um sinn sé því sú, að
ekki hefir náðst neitt samkomu-
lag um eftirmann hans.
Og stjórnarandstaðan? Hún vill
að sjálfsögðu heldur berjast við
Macmillan og sem fyrst —
heldur en nýjan mann seinna.
ÁLIT RANDOLPHS
CHURCHILLS.
Hinn kunni stjórnmálamaður,
Randolph Churchill, sonur Sir
Winston, sem skrifar að stað-
aldri I blöðin um stjórnmál,
hefir frá upphafi haldið þvi
fram, að Macmillan mundi
halda velli — og hafði því aðra
skoðun á málinu en allur þorri
blaðamanna fyrir umræðuna.
Randolph segir það vita til-
gangslaust í brezkri pólitík að
segja, að menn vilji losna við
forsætisráðherrann, nema fyrir
hendi sé maður til þess að taka
við, sem líklegur sé til að fá
fylgi mikils meiri hluta í
fiokknum. Og hann segir, að
íhaldsmenn geri sér nú yfirleitt
grein fyrir, að heppilegur eftir-
maður Macmilians fyrirfinnist
ekki eins og sakir standa — og
jafnvel ekki ákjósanlegt, að
finna slíkan eftirmann þegar.
DEILUM LINNIR EKKI.
Deiiunum um meðferð Pro-
fumomálsins linnir ekki. Stjórn-
arandstaðan telur aðgerðir þær,
sem Macmillan hefur fryirskip-
að til frekari rannsóknar, alger-
Iega ófullnægjandi. Leiðtogi
stjórnarandstöðunnar, Harold
Wilson, sem hefir gert grein
fyrir þessu á þingi, gerir frekari
grein fyrir þeim í dag f bréfi til
Macmillans.
Wilson mun taka það skýrt
fram, að flokkur hans telji al-
gerlega ófullnægjandi rannsókn
slíka sem þá, sem forsætisráð-
herrann hefir falið Denning lá-
varði — jafnvel þótt forsætis-
ráðherrann fallist á að láta
Denning lávarð fá aukin völd.
— Stjórnarandstaðan vill sem
kunnugt er þingskipaða rann-
sóknarnefnd.
Denning lávarður hefur skor-
að á hvern þann meðal almenn-
ings, sem telur sig hafa mikil-
Butler.
vægar upplýsingar 1 Profumo-
málinu, að skrifa sér um það
fyrir 8. júlí.
YFIRHEYRSLUR
í WASHINGTON.
Það hefir vakið eigi litla at-
hygli, að þrír bandarískir flug-
menn, sem staðsettir voru í
Bretlandi, voru sendir vestur yf-
ir haf loftleiðis s.l. föstudag, —
vegna þess að þeir voru kunn-
ingjar sýningarstúlkunnar
Christine Keeler. Fréttir frá
Washington herma, að ekkert
hafi komið í Ijós — enn sem
komið er að minnsta kosti, —
sem sýni að þau kynni varði á
nokkurn hátt öryggismál.
GJ