Vísir - 05.10.1964, Blaðsíða 9

V í S IR . Mánudagur 5. október 1964.
9
I Norðurlöndiri/ og 15
önnur ríki, hafa sent
I hópa ungs fólks til
i starfa í vanþróuðu
| ríkjunum
£r ekki kominn tími til
þess að við íslendingar
tökum þátt í aðstoðinni
við vanþróuð lönd?
Hér er ekki spurt að ástæðu-
iausu. Á jörðinni búa um þrír
milljarðir manna. Tveir milljarð-
ir þeirra eiga heima í hinum
svonefndu vanþróuðu ríkjum,
eða þróunarlöndum, eins og nú
er tízka að nefna þau. Meir en
helmingur íbúa veraldarinnar
býr við hungur og skort. Þ6
byggja þær þjóðir, sem vanþró-
i aðastar eru, mörg frjósömustu »
og gæðamestu lönd veraldar.
En tæknina og kunnáttuna skort
ir t'il þess að vinna allsnægtir
úr skauti jarðar og draga auð
úr hafi. Þorri þessara þjóða, í
Afríku og Asíu, hefir til skamms
tíma verið lénsríki erlendra stór
velda. Menntunarástandið er
enn á miðaldastig'i, tæknikunn-
átta sáralítil og fjárfesting í
iðnaði og öðrum atvinnuveguri
að heita má engin. Það tek'ir
slíkar þjóðir langan tíma að
verða bjargálna, ef þeim er ekki
ré^t hjálparhönd. Það vitum við
ríkjaforseti átti frumkvæðið að
slíkum sveitum og að hans und-
irlagi stofnuðu Bandaríkin „frið-
arsveitirnar" svonefndu árið
1961, sem nú starfa í 46 iönd-
um.
Um tuttugu önnur ríki hafa
síðustu árin tekið upp þessa
sömu hugmynd og stofnað sín-
ar eigin friðar- eða hjálparsveit-
ir, þar á meðal Danmörk, Nor-
egur og Svíþjóð.
Þess vegna er tímabært að
bera fram þá spurningu, hvort
ísland eigi ekki einnig að hefja
þátttöku í .þessu alþjóðlega
starfi. Ekki mun reyndar erfitt
að koma auga á mótbárurnar.
ísland er eitt af fámennustu
ríkjum veraldar og af því leiðir,
að fjárhagslegt bolmagn íslend-
inga til þátttöku í slíkri starf-
semi er miklu minna en grann-
þjóðanna. Einnig mætti segja,
að ærin væru verkefnin í okkar
eigin landi og svo margt ógert
að ástæðulaust væri að leita út
fyrir' landsteinana.
Hér ber h’ins vegar að líta á
það, að framlag hinna ýmsu
Ianda, sem slíkar sveitir hafa
stofnað, er auðvitað mjög mis-
munandi og fer eftir fjölmenni
Ungir bandarískir sjálfboðaliðar hafa reist allmörg sjúkrahús í Tanganyika. Myndin er tékin utan
við eitt þeirra.
sveit. Það hefir lika verið reynsl
an, bæði í Bandaríkjunum og á
Norðurlöndum, að miklu fleiri
hafa boðið fram þjónustu sína
en unnt hefir verið að þiggja
vegna kostnaðarins við slíkar
sveitir. Reyndar má segja, að
þegar sé fyrsti vísirinn að slík-
um íslenzkum framkvæmda-
framkvæmdasveitar, bæði með
frjálsum framlögum og nokkru
ríkisframlagi.
í Bandaríkjunum hefir fram-
kvæmd þessa máls verið á hönd
um sérstakrar ríkisstofnunar, en
á Norðurlöndum hefir heildar-
nefnd ýmissa félagssamtaka ann
azt skípulagsstarfið. Ugglaust
Aðstoð á sviði atvinnulífsins,
t. d. í landbúnaði, iðnáði og
sjávarútvegi myndi einnig veitt
í nánu samráði við hlutaðeig-
andi heildarsamtök.
A ðild okkar Islendinga að því
starfi, sem hér hefir verið
gert að umtalsefni, er þó ekki
íslendingar af okkar eigin sögu
— og höfðum við þó alþýðu-
menntun margra alda að grund-
velli framfaranna í okkar eig-
in landi.
Af þessum sökum hafa æ
fleiri velmegunarþjóðir Vestur-
landa gert sér ljóst, að það er
orðið tímabært að líta út fyrir
eigin landamæri og rétta þeim
ríkjum hjálparhönd, sem enn
lifa á menningarlegri og tækni-
legri stéinöld. Það er heldur
varla sæmandi þjóðum, sem
telja sig byggja þjóðskipulag
sitt á menningarerfðum mann-
iðar og samhjálpar að horfa að-
terðarláusar á frumstæða lífs-
baráttu þjóða, sem ekki eru
lengur nema nokkurra klukku-
.tunda flug frá ströndum Evr-
ópu. Og enn bætist hér við, að
‘orsótt mun leiðin til friðar
r-eynast í he'iminum meðan svo
mikill munur er á lífskjörum
hinna ríku landa og fátæku sem
'aun ber vitni.
TJargar þjóðir Evrópu og
Bandaríkin hafa þess vegna
í siðustu 3 — 4 árupi stofnað sér
stakar sveitir, sem hafa það
hlutverk að aðstoða vanþróuðu
ríkin við uppbyggingu landa
sinn veita kennslu bæði í al-
mennum námsgreinum og tækni
fræðum, og starfa.við byggingu
rkóla, sjúkrahúsa og annarra
Vnannvirkja, sem eru undirstaða
batnandi hags. Kennedy Banda-
og efnahag þeirra. Að sínu Ieyti
gæti ísland ve'itt hér mikils-
verða þjónustu, þótt hún yrði
hvergi nærri jafn víðtæk og sú,
sem stærri ríki standa að, Þvi
verður heldur ekki á móti mælt,
að við erum vissulega í hópi
þe'irra þjóða, sem beztu aðstöð-
una hafa til þess að veita slíka
aðstoð. I landinu er allmargt
vel menntaðra manna og kvenna
sem ugglaust væru til þess fús
að miðla vanþróuðum þjóðum
af þekkingu sinni eitt eða tvö
ár. Við erum einriig í hópi þeirra
þjóða, sem við bezt lífskjörin
búa í veröldinni og við stærum
okkur réttilega af því, að óvíða
eru meðaltekjur manna hærri
en hér. Þess vegna er hin ytri
skilyrði að finna til aðildar okk-
ar að slfkri aðstoð, ef viljinn
er fyrir hendi.
'l/rerkefnin eru óþrjótandi, og
’ veita má aðstoð eftir ýms-
um leiðum. Tvær eru algengast-
ar. I fyrsta lagi bein fjárhags-
aðst„5, framlag til ýmissa fram
kvæmda í hinum vanþróuðu ríkj
um. I öðru lagi stofnun sér-
stako framkvæmdasveita ungra
íslendinga, sem vinna mundu að
ákveðnum verkefnum i þeim
löndum, þar sem þörfin væri tal-
in mest.
Eins og getið var um áður
hygg ég að ekki þyrfti að ótt-
ast skort á sjálfboðaliðum i slíka
sveitum kominn, þar sem eru
íslenzkir skipstjórar, er hafa
kennt Indverjum og fleiri þjóð-
um vinnubrögð við fiskvéiðar á
vegum FAO í Róm.
Sveit 20—30 íslendinga gæti
t. d. tekið að sér svipuð verk-
efni og sveitir frá Norðurlanda-
þjóðunum Vinna, byggingu skóla
og sjúkrahúsa og störf við
margvíslega tæknikennslu á öðr
um sviðum en í sjávarútvegi.
Þörfin á slfkri.aðstoð sést bezt
af því að 24 ríki I Afríku og
Asíu hafa beðið um aðstoð
bandarísku friðarsveitanna, fyr-
ir utan þau 46, þar sem þær eru
þegar að starfi.
myndi sú aðferð henta bezt hér
á landi. Æskulýðsráð íslands,
sem þegar hefir hreyft málinu,
æskulýðssamtök þjóðkirkjunn-
ar, íþróttahreyfingin og æsku-
lýðssamtök stjórnmálaflokkanna
gætu þannig myndað miðnefnd,
sem hefði þetta verkefni með
höndum, auk fjölda annarra fé-
lagssamtaka, sem Vildu leggja
málinu lið. Ef bygging sjúkra-
húss í einhverju hinna vanþró-
uðu landa yrði fyrir valinu, er
þannig ekki að efa, að bæði
Rauði krossinn og Læknafélag
Islands myndu fús til samstarfs
og þjálfunar sérhæfs starfsliðs.
einungis æskileg vegna þeirrar
aðstoðar við hin nýju ríki sem
í því felst. Hún und'irstrikar
jafnframt, að Island er sjálf-
stætt ríki að meiru en nafninu
til og^ sýnir að þjóðin lætur sig
nokkru varða vandamál þeirra
ríkja veraldar, sem við mesta
erfiðleika eiga að glíma. Og vist
mundi það víkka sjóndeildar-
hring íslenzks æskufólks að
kynnast af eigin raun högum
fjarlægra og ólíkra þjóða. Þess
vegna er tímabært að hefjast
handa.
Gunnar G. Schram.

TXver yrði kostnaðurinn við
slika starfsemi?
Danski félagsskapurinn Mel-
lemfolkeligt Samvirke annast
þjálfun og skipuLgningu hinna
dönsku framkvæmdasve'ita. Þar
er áætlað að kostnaðurinn á
ári fyrir hvern mann sé um 180
þús. ísl. krónur. Fyrir rúmlega
ári fór fram fjársöfnun í Dan-
mörku til þess að þjálfa fyrstu
sveít 20 Dana og senda þá út
af örkinni. Söfnuðust þá tæpar
8 millj. fsl. krónur. Auk þess
greiða Norðurlandaþjóðirnar rík
isframlag til framkvæmda sveit-
anna og er ætlunin að það verði
í framtíðinni 1% af heildarupp-
hæð fjárlaga. Á svipaðan hátt
mætti afla fjár til íslenzkrar
Deilan um næturlæknuþjön-
ustunu í Kefluvík leyst
Að undanförnu hefur mikil
óvissa rikt meðal ibúa Kefla-
víkur og Njarðvíkur í sam-
bandi við nætur- og helgidaga
þjónustu Iæknanna þar. Undan-
farið hefur sá háttur verið hafð
ur á, að samin hefur verið sér
stök tafla fyrir allt árið um næt
ur- og helgidagaþjónustu og
svo var einnig í ár. En fyrra
sunnudag skeði það, að
borin var í hús í Keflavík og
Njarðvíkum, yfirlýsing frá
þremur læknum, þeim Arnbirni
Ólafssyni, Jóni K. Jóhannssyni
og Ólafi Ingibjömssyni. Til-
kynntu þeir þar, að þeir starfa
eftir annarri töflu og er hún
jafnframt auglýst. — í Kefla-
vik eru starfandi fimm læknar
og vissi fólk nú ekki eftir
hvorri töflunni það skyldi fara.
— 1. þ. m. var svo haldinn fund
ur í sjúkrasamlagsnefndinni
með læknunum og var þar kom
izt að þvf samkomulagi,
fyrri taflan skyldi gilda
1 II _<IW—■—Milllii I I ' I