Vísir - 23.12.1964, Blaðsíða 9

V 1 S IR . Miðvikudagur 23. desember 1964.
og jólahald nútímans
opnaður aftur fyrr en klukkan
6 á jóladag. Ef til þess kæmi
að lögreglan þyrfti að taka ein
hvern úr umferð, sem ég vona
að verði ekki, þá verður hann
að láta sér nægja kjallarann hjá
okkur.
Persónulega get ég sagt að
á jólunum fer ég í heimsóknir
til vina og ættingja, ef til vill
til messu á jóladag og á sunnu-
daginn býst ég við að fara út
í Neskirkju til þess að hlusta
á lögreglukórinn syngja þar.
Jólahaldið sjálft finnst mér
hafa breytzt talsvert slðan ég
var að alast upp. Vonandi verð
ur hvít jörð á jólunum, en mér
finnst vanta mikið ef við höfum
ekki snjó um jólin. Eitt er
það líka, sem mér finnst sér
staklega gott við jólin, þá er
ýmislegt gert og lagfært, sem
aldrei myndi verða gert ann-
ars Þess vegna mættu vera jól
tvisvar á ári“.
Hrafnhildur Skúladóttir,
kennaraskólanemandi.
„Undirbúningurinn fyrir jólin
er alla að drepa. Ég er í skóla,
þá byrjar tilhlökkunin strax.
þegar maður fær jólafríið, Þegar
það byrjar er nóg að gera,
verzla og verzla og gera hreint.
Um jólin er svo hægt að hvíla
sig og hafa það gott og lesa bæk
ur. Svo er farið í jólaboð, vinir
og ættingjar heimsóttir. Mér
finnast allar gjafir vera komnar
út í öfgar, en þrátt fyrir allt vesen
og umstang, vil ég ekki halda að
tilgangur jólanna sé gleymdur,
t. d. halda prestarnir því fram
að aldrei sé meiri kirkjusókn en
á jólunum. Sjálfri finnst mér
mjög hátíðlegt að fara í kirkju
um jólin og geri það þegar ég
kem því við“
Sigurður Briem, fulltrúi
í Menntamálaráðu-
neytinu.
„Venjulega kemur fjölskyld-
an saman kl. 6 á aðfangadags-
kvöld, þá er jólamaturinn borð-
aður, síðan er dansað í kring
um jólatréð og síðan gengur
allt eftir venju. Tíminn fer í
að lesa bækur, sem maður hef-
ur e.t.v. fengið í jólagjöf, lítið
er farið nema til kunningjanna
og stundum er farið I leikhús
um jólin. Mér lízt vel á jóla-
leikritin, ég veit ekki að vísu
hvernig leikrit Þjóðleikhússins
verður en mér er sagt, að þetta
verð anzi skemmtileg sýning
nú hjá Leikfélaginu, það er
gamalt og þekkt le'ikrit, sem ég
hef séð áður og vafalaust verð-
ur gaman að sjá það, Mér finnst
ekki mikið af þessari eiginlegu
jólagieði. Húsmæðurnar slíta
sér út á því að gera hreint og
setja i stand og allt of mikið er
hugsað um gjafir. Jólin eru orð-
in aðalvertíðin hjá kaupmönn-
unum“.
Auðnustundir
\
Birgir Kjaran. — Bók-
fellsútgáfan 1964.
Bók þessi er sundurlausir
kaflar um ísland, náttúru þess
lifandi og dauða, og ekki sízt
ýmsa íslendinga, lífs og liðna.
Birgir er ímynd borgarbúans
í 2. eða 3. lið, sem leitar upp-
runa síns frá ys og þys borgar-
innar á vit landsins, sem ól kyn
stofninn í meir en þúsund ár.
Þó engan veginn á flótta frá
önn og starfi, heldur til þess
að öðlast nýjan þrótt til fjöl-
þættra starfa. Höfundurinn er
um margt sérstæður, stórkaup-
maður, bókaútgefandi og fagur
keri. Ungum að aldri hlotnast
honum mikill trúnaður stærsta
stjórnmálaflokks landsins, gjör-
ist alþingismaður, og á á þessum
vettvangi vísan frama. Hann
dregur sig í hlé, þegar aðrir
hefðu farið að renna hýrum aug
um til ráðherrastóls. Hann
blandar geði við Björn á Löngu
mýri, þennan sérstæða þing-
bónda Framsóknar sem engan
veginn telur sig neina senditík
síns eigin flokks — og þó meiri
framsóknarmann en alla hina
til samans. Þegar menn, sem
standa Birgi jafnþrepis í þjóð-
félagsstiganum, Iáta öldurhús-
eigendur stórborganna draga úr
pússi þeirra stórgróða veltiára,
þá axlar Birgir staf sinn og
skreppu og arkar upp á Hof-
fellsjökul í leit að fágætum
steinum, norður í eyðibyggðir
Homstranda, eða á vit Jochums
i Skógum, Hannesar á Núps-
stað og Gísla á Melhóli. Tjaldið
verður höfundi hugljúfara nátt-
ból en hinum dýrustu hótel
handan hafs. Enginn skyldi þó
ætla Birgi neinn meinlætamann
heima eða heiman. Nei, þetta
líf er honum lífsnautnin sanna.
Kaflarnir eru mjög misjafnir
að stíl og áferð. Þegar bezt
lætur, fellur mál afbragðs vel
að efni, Frásögnin verður seið
andi, og lesa má milli línanna
það ósagða, t. d. Svipazt um
á Horni. Rabb við ólíkustu
menn Iætur Birgi vel. Hann fær
þessa menn til þess að segja sög
ur. Hannes á Núpsstað gefur
okkur afbragðs lýsingu á úti-
gangsfénu í Eystrafjalli, sem
hélt velli vel eina öld. Gísli á
Melhóli rifjar upp frásagnir um
skipreika liðinna tíða, þessum
merka þætti í sögu suður-
strandar Islands. Seladrápið i
Kúðafljóti er lifandi. Þjóðar-
íþrótt okkar — sem fyrrum var
alþjóðleg og þióðhöfðingjum
sæmandi — að taka í nefið, fær
verðugan sess. Tóbaksrákin á
vinstra handarbaki, pontan í
þeirri hægri, dokið, fullkomin
ró. Hér er ekkj taugaspenna
sígarettuþrælsins og fum.
Skyldu nokkurn tíma hafa
verið tvær meiri andstæður en
Árni Thorsteinsson og Sigurð-
ur Berndsen Af báðum eru
dregnar skýrar svipmyndir í
fáum dráttum. Það var annars
þjóðarógæfa, að örlögin skyldu
ekki beina Sigurði inn á vett-
vang ritaðs máls í stað þess að
eyða snilligáfum sínum í fjár-
málavafstur, sem kannske var
ekki ætíð vammi firrt. Aldrei
hef ég lesið með meiri athygli
nokkur eftirmæli en úr penna
Sigurðar um pókerspilarann,
sem stóð meistaranum á sporði
í þessari íþrótt, sem Sigurður
dáði svo mjög.
Því er ekki að leyna, að sum
ir kaflarnir eru samanbarðir,
ekki nóg unnir. Þetta er leitt og
algjörlega óþarfi. Það sýna
beztu kaflarnir. Ofnotkun ákveð
ins greinis með sérheitum þykir
mér hvimleið. Að vísu getur hann
gefið málinu sérstakt blæbrigði,
en aðeins endrum og eins.
„Ábúðarréttur meðan hún lifir“.
er á íslenzku lifstíðarábúð.
Ut er nú komið þriðja bindi
af ritsafni Grétars Fells, skálds:
„Það er svo margt“. Fjallar það
eins og hin fyrri tvö hefti um
djúpspeki og er þar margt að
finna, sem hingað til hefur verið
hulið hulu leyndardómsins og
þagnarinnar. Mun mörgum
þykja forvitnilegt að kynnast
lífsviðhorfum þessa merka sam
tíðarmanns.
I bókinni eru tuttugu og þrír
kaflar og nefnast þeir: Villigöt-
ur nútímans Þroskagildi Guð-
spekinnar, „Þriðja augað"
Tvisvar stendur á sömu blað-
síðu „að bera mér“ í stað fyrir
mig. Þetta rifjar upp söguna
um útreiðartúr Jóns Þorkelsson
ar, rektors, með biskupsfrúnni.
Jón var lærður latínumaður og
sleppti gjarnan forsetnipgum að
hætti Rómverja. Þorleifur H.
Bjarnason sagði söguna, og
benti okkur á, að slikt hefði
mátt valda misskilningi. Raun-
ar drógum við í efa, að skiln-
ingur Þorleifs væri sá rétti, en
ekki lét gamli maðurinn af sinni
skoðun. Kváði meiðir mit Skaft
fellska málskyn.
Bæjarnafnið Hemra verður
Hemla Fyrri bærinn er í Skaft
ártungu, en hinn í Ut-Landeyj-
um I registri er tvisvar vísað
skakkt til blaðsíðna Bókin er
skreytt ljósmyndum, nokkrum í
litum. Flestar hefur höf. tekið,
en ekkj er getið, hver hefur tek
ið hinar. Bót væri að mynda-
registri. Atli Már hefur teikn-
að kápu og bókarskraut. List-
rænt handbragð er á því, sem
hans er von og vísa.
Að lestri bókar þessarar Iokn
um, dylst engum sú mikla lífs
fylling, sem höfundi hlotnast af
samvistum við land og nátt-
úru þess. Ef bók þessi fengi opn
að augu sem flestra fyrir dá-
semdum náttúrunnar, sem eru
við hvers manns fótmál, bara
ef vilji og hugkvæmni eru til
„Hvítir töfrar", Endurholdgun-
arkenningin sækir fram, Siðir
og siðleysi, Æðsti presturinn, Af
jörðu skaltu aftur upp rísa,
Laun hófsins, Trúin á Guð og
trúin á manninn, Hugur og
heimur, Guðmann hinr. ungi,
Táknfræði leikja, Þroskagildi
daglegs lífs, Vaxtalögmál sálar-
innar, Spíritismi aldanna, Fræg-
asta bros veraldar, Handleiðsla
heimspekinnar, Dulspeki og
dómvísi, Lífsviðhorf Guðspek-
innar, Andi Indlands, Guðspeki
og fagurfræði, Karl og kona í
staðar, þá væri vel. Tvennt þarf
til. Háskóli Islands verður að
fullnægja skýlausri Iagaskyldu
að mennta kennara í náttúru-
fræðúm, en hefur hingað til
hliðrað sér hjá. Hitt er það, að
Iöggjafinn þarf að endurskoða
frá rótum úreltan umráðarétt
örfárra manna yfir óbyggðu
landi og gæðum þess. Þegar
þrír fjórðu hlutar íslendinga lifa
í borgum. er viðhorf gjörbreytt
frá því allir áttu heima í sveit.
Það nær engri átt, að fáeinir
bændur geti bægt öllum öðrum
frá hverjum bröndupolli öræf-
anna, svo þeir verði engum að
notum, svo sem fer um Veiði-
vötn. Hvaða vit er 1 þvf, að
einhverjir bændur f Húnaþingi
geti gert sér Seyðisá við Kjöl
að féþúfu — meira að segja,
þegar engrar bröndu er úr
henni að vænta. Ætlar megin
þorri þjóðarinnar að láta sér
lynda, að aðeins bflvegurinn sé
þeim heimill. Man enginn aug-
lýsingar þeirra Mosdælinga um
hreint bann vegfarendum að
stíga fæti út fyrir þjóðveginn
til Þingvalla? Þjóðir, sem þó
virða einkarétt manna mest,
hafa löngu komið til móts þarfa
alþjóðar í þessum efnum. Má
þar nefna Bandaríkjamenn, Eng
lendinga, Vestur-Þjóðverja og
Svía.
Jón Á. Gissurarson.
ljósi Guðspekinnar.
Hispurslaust eru málin rædd,
en þó með fullri sanngimi og
án ofstækis, og höfðað er til
hins bezta í sálum mannanna.
Á vorum dögum er oft mikið
um öfgar og einhliða málflutn-
ing, bæði í trúmálum og stjórn-
málum, og mundi mörgum vera
hollt að kynnast þvf, hvernig
þessi höfundur stjórnar penna
sínum, og skaphöfn hans við
skrifborðið.
Sk. Sk.
Ritsafn Grétars Fells