Vísir - 07.05.1965, Síða 9

VÍSIR . Föstudagur 7. mai 1965.
9
Efíum
o& vismai i
En við vitum það
líka, að í skólamálum stendur
margt til bóta, og jafnvel hefur
verið um afturför að ræða á sum-
um sviðum.
Ég nefni t. d. náttúrufræðina.
Áður fyrr lögðu sumir kennarar
a. m. k. á það áherzlu að kenna
nemendum að greina jurtir, þurrka
blóm, þekkja fuglana úti í nátt-
úrunni á vorin, fara með nemend-
ur á náttúrugripasafn. Nú virðist
stundum minni áherzla lögð á þenn
an sjálfsagða hlut, að tengja æsku-
lýðinn fslenzkri náttúru, en meiri
áherzla á bókarlærdóminn.
Einnig má minnast á sögukennsl
una. Áður fyrr voru sögurit Páls
Melsteðs notuð við kennslu, —
það var fyrir mfna skölatíð, en ég
hef Iesið bækur hans síðar. Það
er slík unun að lesa þær ,að þær
líkjast skemmtilegri skáldsögu.
Þær vöktu lifandi áhuga unga
fólksins á sögunni. En sumar þær
kennslubækur, sem nú eru notað-
ar, eru með allt öðrum hætti, líkj-
ast meira registrum og upptaln-
ingu á ártölum og manna- og staða-
nöfnum, stundum gefa þær rang-
snúnar myndir af þvf, sem gerzt
hefur.
I’ sambandi við skóla- og mennta-
málin vil ég minnast á nauðsyn á
vísindalegri rannsókn fræðslumál-
anna og nefna þar sérstaklega á-
lyktun ungra Sjálfstæðismanna á
ráðstefnu þeirra í marzmánuði s.l.,
þar sem þeir leggja til, að komið
verði á 'fót sérstakri rannsóknar-
stofnun fræðslumála, sem hafi það
verkefni að aðhæfa hvert fræðslu-
stig kröfum og þörfum upprenn-
andi kynslóðar.
Hér er hreyft markverðu máli.
Það er brýn nauðsyn að koma á
fót slíkri vísindalegri rannsókn
fræðslumálanna til undirbúnings
undir endurbætur í s kólamálum
okkar og skólakerfi. Hvort það
verður í byrjun sérstök ný stofnun,
eða slík starfsemi yrði sett á fót
við háskólann eða hagstofuna eða
enn aðra stofnun, sem fyrir er,
skiptir ekki aðalmáli. Meginmálið
er það að hefja sem fyrst slíkar
rannsóknir með skipulegum og vís-
indalegum hætti, og að þeim starfi
hinir færustu menn.
Efling Háskólans
1. desember s.l. flutti rektor
háskólans, Ármann Snævarr, merka
ræðu um eflingu háskólans og
gerði þar grein fyrir tillögu um
mikla aukningu háskólans og
stækkun, til þess að mæta þörfum
á sviði vfsinda og tækni, raunvís-
inda og húgvísinda. Þessar tillög-
ur sýndu stórhug, en voru þó hóf-
legar og raunhæfar. Það væri æski
legt, að sem fyrst gæti ríkisstjóm
og Alþingi markað stefnu á þess-
um grundvelli, því að efling vfs-
inda og tækni er eitt af helztu
verkefnum okkar á næstu árum.
Nú er svo fyrir að þakka, að
við íslendingar eigum marga frá-
bæra, unga vísindamenn. Vandinn
er sá að skapa þeim aðstöðu til
þess að starfa hér, bæði varðandi
launakjör, rannsóknarstöðvar og
annan aðbúnað. En getum við
keppt við stórþjóðirnar um okkar
ungu og efnilegu vísindamenn?
Getum við boðið nokkuð i áttina
Við það, sem stórþjóðimar bjóða
þeim?
Við verðum að kappkosta að
vegunum, það er verið að heimta
meira en burðarþol þjóðfélagsins
leyfir.
Menntamálin, tækni og vísindi,
eru að verða eitt' aðalviðfangs-
efni íslenzku þjóðarinnar á næstu
árum. Það vil ég leggja áherzlu á.
fyrirgreiðslu frá því opinbera. Eitt
af því fyrsta, sem gert var í því
efní var það, þegar nokkrir Sjálf-
stæðismenn fiuttu á Alþingi, eft:r
beiðni Óðinsmanna, frumv. um að
aukavinna við byggingu eigin í-
búða skyli skattfrjáls. Áður ríkti
Síðari hluti ræðu Gunnars Thoroddsen
á fundi sjálfstæðismanna
Gunnar Thoroddsen
bjóða hinum ungu vfsindamönn-
um kjör, sem eru boðleg og við
hæfi okkar íslendinga sjálfra. Við
getum vafalaust ekki keppt í launa-
kjömm eða um vísindalegan að-
búnað við stórþjóðirnar. En sem
betur fer er ættjarðarást og félags-
þroski okkar ungu vísindamanna
yfirleitt þannig, að þeir vilja helzt
vinna störf sín hér heima, þjóð
sinni til gagns.
Hér, sem annars staðar, verðum
við að framkvæma þetta vanda-
sama mat: Hvað er æskilegt að
gera og hvað er unnt að gera.
Undirstaðan undir því hvað unnt
er að gera, er burðarþol þjóðfé-
lagsins, en það eru atvinnuvegirn-
ir, fyrst og fremst sjávarútvegur-
inn, sem allt byggist á.
Það er ekki nóg að segja: Það
er æskilegt að stofna þessa stöðu
eða koma þessari rannsóknarstofn-
un á fót, og: þetta gera aðrar þjóð-
ir. Því að það er ekki víst, að
180 þús. manna þjóð geti gert það
sama og 180 milljóna þjóð. Allt
veltur hér á undirstöðunni. Við;
verðum að byggja á bjargi, en ekki j
á sandi. j
Ef of mikið er lagt á atvinnu-
vegina, og þá fyrst og fremst út-
flutningsatvinnuvegina, sem eiga
f harðri samkeppni við erlendar
þjóðir, þá er verið að grafa grunn
inn undan sjálfum höfuðatvinnu-
8 LÖG FRÁ ALÞINGI
í gær voru 8 lagafrumvörp af-
greidd sem lög frá Alþingi.
Voru það frumvörp um eftirlit
með útlendingum, atvinnu við
siglingar, Húsmæðrakennaraskóla
íslands, sala dýralæknisbústaðar i
Borgarnesi, nýtt dýralæknisum-
dæmi á Norðausturlandi, frv. um
menntaskóla, lausaskuldir iðnaðar-
ins og aðstoð við dráttarbrautir og
skipasmíðastöðvar. Við síðasttalda
frv. flutti Rafn A. Pétursson jóm-
frúræðu sína á Alþingi en hann
hafði framsögu fyrir nefndaráliti
um það frumvarp.
Það verður að búa vel að vísind-
unum, að búa vel að okkar mörgu
ungu, upprennandi vísindamönn-
um, og reyna að halda þeim við
störf hér heima, forðast að missa
þá úr landi, búa þeim kjör, sem
eru boðleg og við hæfi þjóðarinnar
— kjör sem samrýmast burðarþoli
hins íslenzka þjóðfélags. Vandi
stjórnmálamanna er þessi, að meta
hvað er æskilegt og hvað er unnt,
en vera þess minnugir að Politik
ist Kunst des Mögftchen — stjórn
mál eru listin að finna hvað er
mögulegt. Það verður líka að
leysa þann vanda, í hverri röð
framkvæmdir og umbætur eigi að
koma.
Stefnan mörkuð
Góðir fundarmenn. í þeim sam-
tökum, sem standa að þessum
fundi, hef ég átt margar ánægju-
stundir.
í Heimdalli starfaði ég mín
fyrstu ár á stjórnmálabrautinni í
meira en áratug. Þar var mikill og
brermandiofihugiþimiklarhugsjónir.
Ég ætlá|'iað»starf Heimdállar hafi
haft áhrif á Sjálfstæðisflokkinn og
þjóðfélagið.
I Verði hefi ég oft verið á
fundum um bæjarmál, öll mín borg
arstjóraár, — á hverjum vetri rætt
um fjárhagsáætlun og mörg mál
önnur. síðustu árin um fjármál
ríkisins.
I Hvöt hef ég oft haft þá ánægju
að mæta á fundum, ræða um
vandamál heimilanna, uppeldis- og
skólamál. Þeirra funda minnist ég
með mikilli ánægju.
Á Óðinsfundum hefur verið rætt
um hagsmunamál verkalýðsins, og
ekki sízt um húsnæðismálin. Á þvi
er enginn vafi, að málfundafélagið
Óðinn hefur haft veruleg áhrif í
þeim efnum til blessunar fyrir þjóð
félagið.
Óðinsmenn tóku strax upp þá
stefnu, að greiða fyrir því, að
verkamenn og aðrir launþegar
gætu sjálfir unnið við það að
smíða sér íbúðir, með tilstyrk og
Krían er
snemma á
ferðinni
Krían, sá rámi söngfugl, er kom-
in til landsins. Margir hafa séð til
hennar og maður einn, sem frétta-
maður Vísis hafði tal af sagðist
hafa verið staddur við Þingvalla-
vatn fyrir nokkrum dögum ásamt
Guðmundi bónda á Skálabrekku.
Komu þeir þá í talsvert kríuger
við vatnið. Blaðið Dagur á Akur-
eyri segir líka fyrir nokkru eftir
sjómönnum nyrðra að þeir hafi
orðið varið við kríuna.
Finmir Guðmundsson, fuglafræð-
ingur, sagði að krían væri heldur
snemma á ferð, en yfirleitt sezt
hún að á vötnum og tjörnum inni
í landinu um miðjan mánuðinn,
en verður oft vart nokkrum dögum
áður við sjávarsíðuna.
það ástand, að þegar verkamenn
höfðu í sveita síns andlits unnið
við það myrkranna á milli, helgi-
daga og nætur, með skylduliði
sínu ,að koma sér upp íbúð, þá var
öll þessi aukavinna metin til tekju-
skatts og útsvars, Stundum fór
svo, að vegna skattsins af allri
aukavinnunni, misstu þeir íbúðina.
Þessi lög um skattfrelsi við auka
vinnu hafa haft mjög mikil áhrif
í þá átt, að gera mönnum kleift
að eignast þak yfir höfuðið. Bæj-
arstjórn Reykjavíkur reyndi að
ganga til móts við þessar óskir
fyrst með því að byggja Bústaða-
húsin, gera þau fokheld og selja
þau verkamönnum og öðrum laun-
þegum með vægum borgunarskil-
málum, en þeir unnu áfram við í-
búðirnar og luku þeim. Síðan kom
smáíbúðahverfið til.
Reykjavík skipar nú þann sess,
að hér munu fleiri íbúar búa í eig-
in íbúð heldur en þekkist annars-
staðar. Það er áætlað, að milli 80-
00% af öllum íbúum Reykjavíkur
búi í eigin íbúð. Ég veit ekki um
aðra borg, þar sem til þekkist
^vipað þessu.
þjóðinni stendur ógn og hætta af.
Efnishyggjan sljófgar og deyfir
ábyrgðartilfinningu og siðgæði, —
hinar fornu dyggðir, — drengskap
og orðheldni. Virðingarleysi fyrir
kristindómi og siðgæðis- og kær-
leiksboðskap hans er hér alltof út-
breitt.
Við verðum að gera okkur grein
fyrir þessum hættum og reyna að
finna leiðir til að spoma við þeim.
Þótt meginstraumur þjóðlífsins
liggi í réttar átti r,þá eru varasam-
ar öldur undir hafsborði.
í upphafi orða minna vitnaði éa
í kvæði Sveinbjarnar Egilssonar.
sem hefst svo:
„Ei glóir æ á grænum lauki
sú gullna dögg um morgunstund.“
Hann bendir i kvæðinu á fall-
valtleikann, skipti meðlætis og
mótlætis, og hann mælir að lok-
um þessi varnaðarorð til okkar:
„Hægt í logni hreyfir sig
sú hin kalda
undiralda.
Verði því ætíð var um þig.“
Þau orð skulu minna á varfærni
þótt vel gangi aðgæzlu, því að
örðug ár eru oft skammt undan og
fylgja í hinna far. Fyrir litla þjóð
má svo lítið út af bera. Fram-
sækni og varúð verður að haldast
í hendur, ef vel á að fara.
Ég þakka ykkur, kæru vinir og
samherjar, allt ykkar traust og vin
áttu.
HættWJL
UI
ef nishygg j unnar.
Sjálfstæði landsins var eitt það
fyrsta, sem við hinir ungu Sjálf-
stæðismenn töldum sjálfsagt að
berjast fyrir.
Sjálfstæðið er fengið að því leyti
að við stofnuðum lýðveldi 1944,
tókum öll okkar mál í eigin hend-
ur. En sjálfstæðismálið er eilíft.
Það verður að halda áfram að
vernda það, virða og standa vörð
um það.
Þótt við búum við góðæri við-
reisn og velgengni, eru margar
hættur á vegi þjóðarinnar, leynt
og ljóst. Ef við íþyngjum útflutn-
ingsatvinnuvegum, þannig að þeir
standi ver að vígi í samkeppni á
erlendum mörkuðum en keppinaut
ar okkar. þá er voðinn vís. Þá er
samdráttur í atvinnulífi og gjald-
eyrisöflun. Þá eigum við á hættu,
að gjaldeyrisskortur hefjist hér að
nýju með innflutningshömlum,
skömmtun o.s.frv.
En það er fleira en þetta, sem
Þetta gerðSst í Róm
ítölsk, sýnd í Nýja bíó.
Kynósa mun margur telja þessa
kvikmynd, enda byggð á sögu eft-
ir Alberto Moravia (höfund „Dóttir
Rómar“), sem hefur unun af því
að skrifa um eymd og óhreinindi
og örvæntingarfullt ástarlíf eftir
alkunnri kokkabók. Og á hinn bóg
inn pískar Moravia upp andstæður:
periingana, úrkynjunina; þetta fell
ur ekki í góðan jarðveg hjá öllum,
en Moravia er hins vegar lesinn
fyrir forvitnissakir; kannski er fólk
kvik..
myiiair
Á þakinu
að leita ákveðins fróðleiks hjá hon
um eða bara að skoða „myndir“
— hver veit: „Klámkjaftæði" segja
sumir — „hreinar bókmenntir"
segja aðrir. „Þetta gerðist í Róm“
er, þegar á allt er litið, ósköp
venjuleg ítölsk kvikmynd með
spengilegum stelpum, sem kunna
að fara úr pilsinu, efnilegum don-
sjúan um tvítugt, nokkrum bófum
og öðru dóti. Þetta er ekkert ó-
skemmtilegt á að horfa. Það stór-
spillir blæ myndarinnar, að hún
er með amerísku tali — þess vegna
tapar hún m. a. hljóm ástarinnar..
Það kemur ekki svo mjög að sök
uppi á þakinu, því að sú sena er
þögul að mestu. — stgr.
kvik
myndir
kvik
myndir
myíSfr
kvik Lííáá í kvik táSBH kvik
i.Gii i nUmyndirHðj