Vísir - 08.10.1965, Blaðsíða 7

V í SIR . Föstudagur 8. október 1965.
7
DEILT UM ARFLEIFD SÚKAR-
HÓS FYRIR ANDLÁT HANS
TTm síðustu helgi var gerð til-
raun til byltingar í Indó-
nesíu og hefur landið síðan ver-
ið f hernaðarástandi. Fréttir af
þessum atburðum voru í fyrst-
unnni mjög óljósar. Indónesía
er land sem mjög örðugt er að
koma fréttum frá, ekki sízt þeg-
ar símakerfið þaðan kemst í
rugling í innanlandsóeirðum.
Lengi vel vissu menn varla
hverjir hefðu gert tilraun til
byltingar og f marga daga var
ekkert vitað um afstöðu forseta
landsins Súkamós, eða hvort
hann væri yfirhöfuð á lífi.
ÍNú þegar nærri vika er liðin
frá þessu er aðeins farið að rofa
y til í þessu þokuþykkni, Súkarnó
er kominn fram og hefur rætt
við erlenda blaðam. Hann vill
þó ekkert segja nánar um það
hvað hafi verið á seyði, né
heldur hvað sé nú fyrir hönd-
um. En svo virðist sem hann
sé eins og svo oft áður að
halda sáttafundi og reyna að fá
þá aðila, sem rimman varð milli
til að starfa áfram saman.
Vel má vera að menn haldi
því fram ,að litlu skipti hvað
gerist austur i þessu frum-
stæða austræna ríki, þar sem
meginhluti landslýðsins er svo
fátækur og óupplýstur, að ferða
menn h.afa stundum látið i ljós
þær skoðanir í ritum um Indó-
nesíu, að þar sé bilið stytzt milli
'mannkynsins og apakynsins.
enda lifa þeir tveir ættbálkar
náttúrufræðinnar, einmitt í nán
ustu samfélagi hvor við annan
einmitt austur í Indónesíu.
Tj’n við verðum nú samt að
J hyggja að því að
þetta ríki Indónesiu, þó það
sé sundurlaust og skammt á veg
kom;ð, er eitt allra víðlendasta
og fjölmennasta riki veraldar.
Að íbúatölu er það talið hið
fimmta í röðinni í heiminum, á
undan því eru aðeins Kína, Ind-
land, Rússland og Bandaríkin.
Mannf jöldinn þar er talinn nokk
uð yfir 100 miiljónir og er það
t.d. heilum milljónatug meira en
í Japan og nærri 40 milljónum
fleira en t.d. í Brasilíu.
Þessi mikli manngrúi er að
vísu ekkert sem nágrannamir
þurfa að óttast. Hins vegar er
Indónesíu haldið saman með til
tölul. miög fámennum en stælt
um her. Ýmsar tölur hafa verið
gefnar upp um fjölda hermanna
í Indónesíu, en það sem skiptir
í rauninni mestu máli er lítill
hópur úrvalshermanna, talið að
það sé varla meira en 10 þúsund
manns. Þegar uppreisnir hafa
brotizt út meðal ýmissa þjóð-
flokka á eyjunum, þá era þessar
stormsveitir þegar komnar á
staðinn og varpa sér jafnvel nið
ur í fallhlífum til að bæla niður
óróann.
Indónesar hafa að undanförnu
látið mikið á sér bera. Þeir
kröfðust þess, að hinar brezku
lendur á norðurströnd Bomeo
yrðu sameinaðar Indónesfu og
þegar þeir fengu því ekki fram
gengt en í stað þess var stofnað
sambandsríkið Malajsía sögðu
þeir þessu nýja ríki eiginlega
stríð á hendur og kváðust ekki
mundu linna látum fyrr en Mal-
aisía hefðj Iiðazt í sundur, Ótt-
uðust menn talsvert hótanir
þeirra, aðallega vegna hins fyrr
greinda stormsveitarliðs, sem bú
ast mátti við að gerði árásir að
óvörum og að stofnað væri til
skæruhemaðar á Bomeo. Nú hef
ur Malajsía að vísu klofnað, þó
af öðram ástæðum sé, en á sama
tíma kemur I ljós í byltingartil-
rauninni um s.l. helgi, að Indó-
nesía er þó fjarri því að vera
sterkt ríki, sem hafi bolmagn
til að fara f stórfelldar innrásar
styrjaldir Heima hjá þeim sjálf-
um er vissulega margur pottur
brotinn og er Indónesfa þannig
aðeins hluti úr hinum mikla og
órólega suðupotti í Suðaustur
Asíu ,þar sem svo mörg ólík öfl
togast á. að nálgast stjómleysi.
Jafnframt einkennist ríkið af
ýtni og útþenslu kommúnista
sem reyna að koma sér fyrir
með kínverskri fjárhagsaðstoð
og vopnasmygli í þeim tilgangi
að hrifsa til sfn völdin með tíð
og tíma.
T Indónesíu hafa ýmis öfl tog-
azt á um völdin eins og geng
ur og gerist. Landið var hol-
lenzk nýlenda, sem Japanir her
námu. Voru Hollendingar illá
þokkaðir vegna harðstjórnar
sinnar, þó að öragg stjóm þeirra
færði landinu frið og blómgv-
un atvinnuvega. Vora þvf sterk
þjóðemissinna öfl til í landinu,
sem notuðu tækifærið til að
reyna að hrifsa til sín völdin
eftir ósigur Japana og var Sú-
kamó foringi þeirra aðgerða og
hefur æ sfðan verið álitinn þjóð
hetja í landinu.
Ibúamir era múhameðstrúar
og kom þar snemma upp öflug
hreyfing öfgatrúarmanna, sem
vildu stofna nokkurs konar
kirkjuríki þar en fjandsköpuðust
við umbótastefnu Súkamós.
Kom fljótt til átaka þar á milli
og hafa þessir öfgatrúarflokkar
nú að mestu verið upprættir
sem pólitískt afl, en þeirra heyr
ist þó getið aðallega vegna þess,
að fvlgismenn þeirra hafa stund
um reynt að myrða Súkamó.
Súkarnó Indónesíuforseti.
mjög aðstöðu þeirra, að Kín-
verjar hafa löngum ráðið mikl-
um hluta verzlunar landsmanna
og milljónir kínverskra borgara
hafa setzt að f Indónesíu vegna
þeirra viðskipta.
Móti þeim stendur her lands
ins, venjulega talinn undir for-
ustu Nasution hermálaráðherra.
Hann lftur á það sem hlutverk
sitt að viðhalda friði í ríkinu og
halda þvf sameinuðu. Með hon
um er svo hópur ósamstæðra
smáflokka og manna sem telja
það fyrir öllu að viðhalda efna
hagslífinu gangandi og vinna að
framföram og hallast þá oft á
þá sveif, að skynsamlegra sé að
eiga gott samstarf við vestræn
Indónesíu og þó allur hin milljón
faldi almúgi þessa lands hafi
ekki mikla möguleika til að
skilja hina margbrotnu þætti
stjómmálalífsins í landinu, þekk
ir fólkið og tekur þátt f persónu
legri dýrkun á Súkarnó.
Hver stefna Súkamós svo aft-
ur er, það er erfiðara að greina.
Hann hefur verið hættulegur
maður fyrir nágranna sfna.
vegna þess að líkt og einræðis
herrar gera oft, þá hefur hann
tekið upp einskonar heimsvalda
stefnu. Hann langar til að veldi
sitt verði sem allra mest á landa
bréfinu. Og hann hefur jafnan
haft betur í þessum leik. Fyrst
tókst honum að sameina Indó-
Tjau öfl sem nú era mest að
verki f Indónesíu má segja
að séu þrjú. I fyrsta lagi komm
únistar, sem sífellt hafa aukizt
að áhrifum vegna aukinna sam
skipta og aðstoðar frá Kfnverj
um. Kommúnistar era þegar alls
ráðandi í vissum héraðum á
fjölbýlustu eyjunni Java og þeir
sækjast eftir því að framkvæma
hina sósíalísku byltingu, kannski
með líkum hætti og gerðist á
Kúbu ,að gera bandalag við Kín-
verja og taka upp fullan fjand
skap við vestræn ríki. Það eflir
ríki. Þessir aðilar finna m.a.
mjög fyrir því, hvað óvináttan
við Bandaríkin hefur orðið land
inu dýr, þar sem Indónesía hef
ur við það misst alla aðstoð frá
þeim og við því má þetta fátæka
Iand ekki.
Tjriðja aflið er, ef svo má segja
Súkamó forseti. Hann er
sjálfur og persónulega alveg
vafalaust stórmikið afl í ríkinu,
mætti jafnvel segja að hann
væri burðarás þess. Hann er
hinn gamli foringi og þjóðhetja
nesíu. Kjami þeirrar sameining
ar er ein lítil en fjölbýlasta eyj-
an, Java, heimabyggð Súkamós.
Sameining er f þvf fólgin, að
Jövumenn drottna yfir hinum
eyjunum. Síðan heimtaði Sú-
kamó að fá vestur hluta Nýju
Gíneu, þó fólkið sem þar býr
sé allt annað en íbúar Indónesfu
og verður ekki annað séð en að
þar hafi verið um hreina land-
vinningapólitík að ræða og leið
inlegt að Sþ skyldu verða
til að leggja blessun sína
yfir þá innlimun. Nú heimtar
hann að fá norðurströnd Bomeo
sem Bretar áðu réðu yfir og
það þótt Borneo-menn séu yfir
höfuð ekkert hrifnir af kúgun
Jövumanna. Súkarnó hefur enn
fremur sett fram kröfu um að
Filippseyjar skuli innlimaðar.
Menn segja jafnvel í hálfkæringi
að hann verði ekki ánægður fyrr
en hann sé búinn að Ieggja und
ir sig Japan.
Tjetta virðist vera hin eigin-
lega pólitík Súkarnós, að
vinna sem mest lönd. Undir
niðri virðist hann svo allt frá
æskudögum vera haldinn asía-
tískri óbeit á hvítum mönnum.
Og sú andúð hans hefur aukizt
við það að það eru einmitt
hinar vestrænu þjóðir sem helzt
hafa snúizt gegn landvinninga-
pólitík hans, meðan Kínverjar
hafa að sjálfsögðu lýst blessun
sinni yfir hana, þar sem hún
stuðlaði að því að auka ringul
reiðina á þessu svæði og blása
að kolum hvítramannahaturs í
Suðaustur Asfu.
Súkamo hefur hins vegar ekki
tekið mikla áfstöðu í innanlands
deilunum. Hann hefur aðeins
viljað reyna að sætta hin ó-
líku öfl og fá þau til að starfa
saman. Þetta hefur honum tek-
izt, vafalaust eimmgis vegna
hinna miklu persónulegu áhrifa
sinna. Engum aðila hefði hald-
izt uppi að snúast gegn honutn.
Tjað sem nú virðist hafa verið
að gerast f Indónesíu var
aðeins þessi spuming: — Hvað
tekur við, þegar Súkarnó fellur
frá? Það er komið að þvf að
verði að svara henni, því að
Súkamó er veikur. Hann geng
ur með illvígan nýmasjúkdóm,
svo líf hans er í hættu. Hann
hefur dregið það að láta lækna
framkvæma á sér nauðsynlegan
uppskurð, vegna spádóms sem
spákerling ein gaf honum á unga
aldri. Hún sagði að hann myndi
deyja fyrir skurðhníf læknis.
Þess vegna þorir hann ekki að
láta skera sig upp.
Að undanfömu hefur Súkamó
hrakað mjög og er vfst að bæði
öflin f landinu kommúnistar og
herinn hafa verið að undirbúa
að taka í taumana, þegar hann
félli frá.
Ef trúa á sögusögn einni sem
komizt hefur á loft núna, hafa
kommúnistamir orðið fyrri til
að láta til skarar skríða. For-
ustumenn þeirra fengu þær
fregnir frá líflækni Súkamós, að
nú væri sjúkdómur hans kominn
á það stig, að hónum yrði ekki
bjargað og mætti búast við á
hverri stundu að hann félli frá.
Þá biðu þeir ekki boðana og
gerðu byltingartilraun. Forustu-
maður í henni virðist hafa verið
óþekktur foringi í lífvarðaliði
Súkamós. sem var kommúnistí.
Allt virðist hafa verið undirbú-
ið fyrirfram. Líklega hefur Sú-
karnó sjálfur verið tekin hönd
um og sömuleiðis hópar herfor
ingja. Flokkur kommúnista réð-
ust á heimili þeirra að næturlagi
tóku þá og skutu jafnvel suma.
Er sagt að mjóu hafi jafnvel
munað að þeir næðu sjálfum
forustumanni hersins Nasution
hermálaráðherra. Hann gat á
siðustu stundu skriðið á náttföt
unum út um bakglugga á húsi
sínu. Hann særðist af byssukúlu
en slapp. Hins vegar gerðu
kommúnísku árásarmennimir
mikið umrót í húsi hans og vit
að er að þeir tóku 14 ára dóttur
hans og misþyrmdu henni svo
að hún lézt nokkra síðar. Einn
hershöfðingja tóku kommúnistar
vöfðu hann innnan í gólfteppi
og létu hermenn síðan æfa sig
Framh. á 6. sfðu.