Vísir - 20.11.1965, Blaðsíða 9

Vísir - 20.11.1965, Blaðsíða 9
V í S IR . Laugardagur 20. nóvember 1965. 9 Núverandi bygglng Borgarbókasafnsins í Þingholtsstræti. Hús þetta er nú talið óhentugt fyrir starfsemina. Skýrsla sænsks bókasafns málinu sérfræðings í Að undanfömu hefur sænskur bókasafnsmaður Sigurd Möhlen brock bókavörður við borgar- bókasafnið í Gautaborg unnið að athugunum á bókasafnsmálum Reykjavíkur á vegum Fræðslu- skrifstofu Rvíkur. Hann hef- ur skilað ítarlegu áliti og fyrir nokkru lagði Jónas B. Jónsson fræðslustjóri skýrslu hans fyrir borgarráð. Verða hér rakin nokkur atriði úr skýrslu hans. Núverandi skipulag Möhlenbrock rekúr það fyrst í skýrslu sinni, hvemig bóka- safnsmálum Reykjavíkur er nú háttað. Borgarbókasafn Reykjavíkur er þannig skipulagt að það grein ist í eitt aðalbókasafn sem er til húsa í byggingunni Esjubergi í Þingholtsstræti 29A. Þar eru 56 þúsund bækur. Hann segir að húsnæði þetta sé ófullnægjandi og óheppilegt og leiði til óþarfa launakostnaðar, auk þess sem staðsetning safnsins er ei heppi leg með tilliti til þes, hve byggð in hefur teygzt austur á bóginn. Þá koma þrjú útibú, en þau eru: Útibúið að Hólmgarði 34 sem hefur 8 þúsund bindi, að Hofsvallagötu 16 sem hefur 6 þúsund bindi og Sóiheimum 27 sem er með 11 þúsund bindi. Telur Möhlenbrock að aðeins úti til skila úr útlánum. Þá er einn- ig eðlilegt, að bókakostur aðal- safnsins sé meiri en útibúanna sérstakiega í ýmsum sérgreinum enda gerir Möhlenbrock þar ráð fyrir mörgum lestrarsölum og húsnæði til annarrar starfsemi Höfundurinn léggur til að nýtt hús verði byggt fyrir Aðalbóka safn og verði því ætlaður staöur í hinu nýja miðborgarhverfi við Miklubraut og Kringlumýrar- braut. Hann leggur fram ýtar- lega greinargerð fyrir því hverju þurfi að koma fyrir i þeirri bygg ingu og má m. a. nefna: Þar á að vera sýningarskáli eða sýning argluggar líkt og er í bókabúð- um, útlánadeild fyrir fullorðna, lestrarsalur fyrir fullorðna með 40 lessætum, tónlistardeild með safni af hljómplötum og her- bergi þar sem litlir hópar geta komið saman til að hlusta á plötur, bamabókasafn með 50 sætum fyrir böm, unglingasafn með 20 sætum. Þar vill hann og koma fyrir litlum fyrirlestrarsal með tækjum til kvikmyndasýn inga, og aðstöðu til að halda hljómleika og bamaleiksýning- ar. Er þó hér aðeins sumt eitt talið. Útibúin Þá er næst að rekja hugmynd ir og tillögur Mahlenbrocks um Nýjar aðferðir hjá bókasöfnum Möhlenbrock ræðir um það, hve þróunin er nú ör í öllu skipulagi bókasafna fyrir al- menning. Hann nefnir t.d. notkun á mikrofilmum til að geyma ýmis þau rit sem eru plássfrek og nýjar tegundir 'af •hillum, sem leysi bókaskápa af um þær aðferðir sem á að nota við að velja bækur í safnið. Höfuðreglumar sem verður að fylgja segir hann að séu þessar: Fyrst og fremst verður safnið að vera hlutlaust í sið- ferðislegum, trúarlegum og stjómmálalegum vandamálum. Það hvort á að kaupa bók til safnsins er eingöngu komið undir því hvert er bókmennta- legt eða fræðilegt gildi. ulbönd, talbækur, kvikmyndir o. fl. Uppsláttarbækur mikilvægar Þá á það að vera eitt höfuð- verkefni borgarbókasafns að hafa þær bókabirgðir, — ekki sízt uppsláttarbækur — sem nauðsynlegar era fyrir skóla- nemendur og fræðimenn. Og Safnið á að hafna kaupum á bókmenntum sem stefna að því að hagnast á ósiðsemi, eða birta rangfærða mynd af heima landinu eða öðrum löndum, eða bækur sem eru minna eftirspurð þáttahaturs eða önnur rit sem berjast gegn mannréttindum. Gæðamatið verður að tengja því hvaða magn er hægt að kaupa af bókum og það verður að vega það hverju sinni, að bækur sem eru minna eftirspurð ar en aðrar í dag geta orðið verðmætari til langframa. Undir bókabirgðir falla ekki aðeins bækur, heldur líka tíma- rit, dagblöð, hljómplötur, seg- safnið þarf að stefna að því að koma sér upp góðu úrvali af bókum um efnahagsmál, stjórnmál og félagsmál til þess að geta gegnt upplýsingahlut- verki sínu. Hin takmarkaða bókaútgáfa á íslandi veldur að vfsu sérstök um vandamálum og því er erf- itt fyrir safnið að koma sér upp góðu úrvali af fagritum, en úr þessu þarf að bæta með öflun erlendra rita. einkum á dönsku og ensku. Höfundurinn gerir einnig til- lögur í sambandi við skólabóka söfn, en sagt verður fra þeim á öðrum stað í blaðinu. GLIT EYKUR SÖLU í AMERÍKU búið f Sólheimum sé vel stað- sett enda megi sjá það af út- lánstölum útibúanna. Samanburður við aðrar borgir. Næst gerir Möhlenbrock sam anburð á bókasafnsmálum Reykjavikur og nokkurra borga í Svíþjóð sem era álíka stórar. Nefna má t.d. Halsingborg á Eyrarsundsströnd Svíþjóðar, sem hefur sömu íbúatölu og Reykjavík. Bókaeign Borgar- bókasafnsins f Halsingborg er 183 þúsund bindi, en Reykjavík ur 90 þúsund bindi. Utlán f Hals ingborg era 430 þúsund bindi á ári en í Reykjavík 259 þúsund bindi. Tillaga um nýtt skipulag Höfundurinn gerir tillögur um nýtt skipulag Borgarbókasafns Reykjavíkur. Hann vill að það greinist niður f aðalbókasafn og 4—5 útibú og auk þess einn bókasafnsbíl. Við staðsetningu útib skuli gilda staðalreglur um fbúatölu. Þá gerir hann tillögu um nokkra nýja starfsþætti t. d. bókasafnsrekstur í sjúkrahúsum, elliheimilum og þess háttar tofn unum. Aðalbókasafnið Hlutverk aðalbókasafnsins um fram útibúin á m. a. að vera að annast alla reksturslega yfir- stjóm, og þar era framkvæmd ýmis tæknileg störf við rekstur safnanna í heild, svo sem bóka innkaup, niðurröðun bóka og gerð bókaskrár, ennfremur bók- band, ennfremur sér það um að innheimta bækur sem ekki koma bókaútibúin og þá miðað við 4 útibú. Utibú fyrir Vesturbæinn vill hann að fái betra húsrými en það er nú f á Hofsvallagötunni og helzt að það verði' flutt nokkuð sunnar í grennd við skólana. Bókakostinn þarf að auka úr 10 þús. bindum í 20 þús. og þarf þar einkum að taka með uppsláttarbækur fyr- ir fullorðna og bækur fyrir böm og unglinga. Má þá búast við að notkun safnsins og útlán myndu stóraukast frá þvf sem nú er. Utibú fyrir Miðbæinn. Fyrir það telur hann ekki heppilegt að nota núverandi hús Borgar- bókasafnsins við Þingholts- stræti, staðsetning hússins ó- heppileg og gerð þess óhentug. Þar mætti þó hafa útibúið fyrst um sinn til bráðabirgða. Bóka- kostur þyrfti að vera 20 þús. bindi. Utibú í Heimahverfi. Fyrir það er núverandi staður og hús heppilegt en þyrfti að stækka það og auka bókakostinn upp f 20 þúsund bindi. Utt útibú þyrfti að setja upp í Háaleitishverfi álíka stórt og hin með um 20 þúsund bindum. Loks gerir hann tillögu um bókasafnsbíl, sem yrði stór strætisvagn, bókasafn á hjólum er færi um borgina og næmi staðar á vissum stöðum og timum. Hann myndi gegna tvö- földu hlutverki, bæði bráða- birgðahlutverki meðan útibú- unum hefur ekki verið komið f fullt lag og einnig til fram- búðar til starfrækslu í úthverf- um og þar sem byggðin er gisnust. hólmi og spari einnig pláss. Þá verður og að gæta að því að ýmis ný útbreiðslutæki eru komin fram á sviðið, sem koma að nokkru f stað bóka, svo sem kvikmyndir, útvarp, sjónvarp, hljómplötur, talbækur og segul- bönd og telur hann að starf- semi bókasafnanna eigi að vfkka út á þessi svið. Þá minnist hann á ýmsar breytingar á starfsskipulagi Borgarbókasafnsins. Hann seg- ir m.a. að útlánaskipulag það sem nú er rfkjandi þar, hið svokallaða Browns-kerfi sé orð ið úrelt og eigi að taka í notk- un aðferðir sem séu ekki eins tímafrekar. Hann bendir á það að í engilsaxnesku löndunum og í Skandinaviu ryðji sér æ meir til rúms véltæknileg að- ferð við útlánin, sem er þannig komið fyrir að lántakandi ann- ast sjálfur mest allt sem gera þarf, enda fylgir hverri bók sérstakt spjald sem sortérast sjálfvirkt. Nefnir hann sem dæmi hið svokallaða Wayne County kerfi og eru notuð í sambandi við þetta gatakort. Hann segir að iim ýmis kerfi sé að ræða sem spari vinnu og yfirleitt sé talið heppilegt að taka gatakort í notkun þegar bindafjöldi safns er kominn yfir 40 þúsund. Þá leggur hann til, að sleppt sé, að halda sérstaka skrá yfir lántakendur og fjölda þeirra og hætta að gera skrá yfir útlánsfjölda einstakra fs- lenzkra höfunda, þar sem alltof mikil vinna fari f að semja hana. Bókaval í söfnin Möhlenbrock gerir tillögur Leirmunir frá Glit hafa nú hiotið mikla viðurkenningu í Bandaríkjunum, þar sem ein þekktasta listastofnun þar í landl hefur tekið Gllts-muni til sýningar og mikiisvirt listmuna verzlun hefur tekið muni til sölu. Ásýningunni sem nú stendur yfir í Smithson stofnuninni í Washington eru til sýningar munir frá Glit, en þessi stQfn- un tekur ekki til sýninga nema fvrsta flokks listmuni. Nýlega var sýning á Glits-munum á al- þjóðlegri keramiksýningu í Sviss og hlutu munir frá Glit þar mjög góða dóma. Glits-munir era seldir í Bandaríkjunum fyrir milligöngu Icecraft (Icelandic Arts and Crafts). í sumar tók Mr. Harry Sooker við framkvæmastjórn fyrirtækisins í New York og fyrir hans niilligöngu tók fyrir- tækið Woodswards og Lothorp að annast sölu á Glits-munum í USA. Hafa þarna opnazt nýir möguleikar á sölu á listmunum Glits, þar sem umrætt fyrirtæki er þekkt fyrir að taka ekki til sölu nema fyrsta flokks list- muni. Kvað Sooker þarna hafa verið náð merkum áfanga í sölu íslenzks listiðnaðar og von- andi væri þetta aðeins byrjun á stórfelldri sölu íslenzkra muna i USA.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.