Vísir - 17.09.1966, Side 2

2
V í SIR . Laugardagur 17. september 1966.
Fjölbýlishns —
Framh. af bls. 1.
kemur út. Við myndum reisa hús
in mitt á milli þess aö vera fok-
held og tilbúin undir tréverk. Þ6
eru t.d. engir milliveggir I íbúðun-
um frá okkar hendi. Viö reisum
aðeins burðarveggina. Buröarvegg
irnir eru noröurveggurinn, gaflarn
ir og veggimir umhverfis stiga-
gangana.
Byggingariðjan hefur áður fram
leitt húshluta í fjölbýlishús. Þá
voru framleiddar gólfplötur I 24
íbúðir, sem þóttu takast mjög vel.
Nú er ætlunin að ganga skrefið til
fulls og framleiða alla þá húshluta
sem hagkvæmt er að gera í slíkri
Mngnús —
Framhald af bls. 16
umferöarstjómina, en þær eru
mjög svipaðar í þessum löndum.
Handahreyfingamar era að vísu
eitthvað frábragðnar, sérstak-
lega era Spánverjarnir með
hratt tempó, sem vakti óspart
kátínu Hannoverbúa. Ég sýndi
umferðarstjómina bæði með
hvitri kylfu og án hennar.
Annað af tveim dagblöðum
í Hannover efndi til könnunar
meðal lesenda hver væri bezti
umferðarstjórnandinn og hlaut
Framh. at bls. 7
7.9% 1965, og um 8% frá fyrra
ári hinn 1. júní 1966. Meðal
hækkun þessara þriggja ára
gæti samkvæmt þessu orðið um
6.5% á ári. Alls hefur kaup-
mættinum samkvæmt vísitölu
framfærslukostnaöar skilað
fram um tæp 28% frá 1960
til 1. júní 1966, er samsvarar
4.2% meðalaukningu á ári.
Helztu þættir þróunar at-
vinnutekna era þessir: kaup-
taxtar, sem era hreinn verð-
þáttur og fara eftir kjarasamn-
ingum, breytt lengd vinnutím-
ans, sem er hreinn magnþátt-
ur, og breytt samsetning vinnu-
tímans, þ. e. skipting í dag-,
eftir- og næturvinnu, sem er
veröþáttur i samræmi við kjara
samninga, en jafnframt háð
breytingum á vinnutímalengd.
Hægt er að ætlast á um þýð-
ingu þessara þátta varðandi þá
starfshópa, sem vinnutíma-
skýrslur ná til (sbr. töflu 11).
En auk þeirra koma til álita
breytingar á gæðasamsetningu
vinnunnar eftir menntun, þjálf-
un og reynslu, ásamt tilsvar-
andi tilfærslum milli starfsteg-
unda og ennfremur áhrif ákvæð
islauna, sem eftir meginregl-
unni eiga aö samsvara magn-
og gæðabreytingum vinnunnar,
en geta í reynd falið í sér verð-
breytingar. Loks koma til
greina áhrif einstaklingsbund-
inna samninga og beinna yfir-
boöa, án þess að breytt gæöi
vinnunnar komi til. Hér er um
að pæða hið alkunna launaskrið,
þ. e. hækkun kaups af völdum
markaðsafla án atfylgis laun-
þegasamtaka.
Launaskrið og lenging
vinnutíma
Launaskrið í hreinni mynd á
sér rætur í verðbólgu, sem or-
sakast af þenslu eftirspumar. í
reynd er þó örðugt að finna
þess merki í hreinni mynd, þar
sem munur einátaklinga til
vinnu getur verið verulegur og
í samninga getur vantað að-
greiningu atriða, sem valda
raunverulegum mismun f verð-
mæti vinnunnar. Launaskriðið
er yfirleitt ekki mælanlegt nema
verðlaunin eldri lögreglumaður
frá París, sem árum saman hef-
ur stjómað umferðinni við Ó-
peratorgið. Félag bifreiðaeig-
enda í Hannover sendi fjóra
menn á vettvang til þess að
skera úr um hið sama og völdu
þeir Frakkann líka.
Móttökur vora afbragðsgóðar.
Farið var með okkur í ferðalög.
Dagblöðin birtu myndir og frá-
sagnir af mótinu. Leigubílstjór-
ar færðu okkur blóm hverjum
um sig við komuna, auk þess
bárast okkur gjafir. Komu marg
ir til mín á gatnamótunum þar
sem ég stjómaði með smágjafir.
Var allt fólkið mjög vinsamlegt.
Þama kynntist ég líka lslending
unum Einari Ásgeirssyni og
konu hans og Halldóri Þorsteins
syni, en piltamir stunda báðir
nám þar úti og báðu þeir fyrir
beztu kveðjur heim, sagði Magn
ús að lokum.
Múlmhúðun —
Framh. af 16. síðu.
ofn, sem hitar málminn eftir að
hann hefur verið sprautaður olíu,
þá duftker sem málminum er dýft
í eftir hitun, og loks vatnsker þar
sem málmurinn er kældur. Er hann
þá tilbúinn til frekari meðferðar,
en umferðin um tækin tekur
skamma stund.
sem afgangsþáttur tekjuþróun-
arinnar, eftir að reiknað hefur
verið með öllum mælanlegum
áhrifum annarra orsaka. Gefur
það vlsbendingu um launaskrið-
ið, hvort afgangsþáttur þessi er
mikill eða lítill hvert ár um sig,
metið með hliðsjón af annarri
vitneskju um eftirspumar-
ástandið.
Árið 1961 höföu aðrar orsak-
ir en breytingar kauptaxta mest
megnis neikvæð áhrif, en það
var af völdum hins langa verk-
falls það ár. Mest og mjög svip-
uð vora þessi áhrif næstu tvö
ár, 1962 og 1963. Fyrra árið
munar miklu um, að vinnutíma-
tjón verkfallsins árið á undan
vinnst upp. Vinnutími verka-
manna í Reykjavík er talinn
hafa lengzt um 7% Auk þess
er talið, að breytt samsetning
vinnutímans valdi 2.6% hækk-
un að meðaltali á allt kaup
þeirra. Era þá aðeins 0.3% af-
lögu, er bendi til launaskriðs
og annarra óþekktra þátta. Ár-
ið 1963 er svigrúmið til vinnu-
tímalengingar orðið lítiö, svo aö
sá þáttur veldur aðeins 2.5%
aukningu. Breytt samsetning
vinnutímans veldur aftur á móti
4.7%,en óskýrður mismunur er
2.4%. Koma þessar niðurstöð-
ur heim við önnur merki um
þenslu eftirspumar á því ári.
Árið 1964 kemur fram enn meiri
óskýrður mismunur, 5.2%. En
þá er eftir að gera ráð fyrir
áhrifum bættra framtala. Sé
gert ráð fyrir, að þau áhrif séu
2%, kemur það heim við bein-
an útreikning hins óskýrða mis-
munar eftir heimildum Kjara-
rannsóknamefndar, en sú niður-
staða er 3.2%.
Of snemmt er að gera sams
konar útreikninga um árið 1965.
En líkur benda til, að hinn 6-
skýrði mismunur sé þá svipað-
ur og næstu tvö ár á undan og
vinnutíminn svipaður eða jafn-
vel heldur styttri. Eftirspum
eftir vinnuafli, einkum til fram-
kvæmda hefur verið mjög mikil
en hefur aukizt smærri skrefum
ár frá ári.
Þær athuganir, sem gerðar
hafa verið á þáttura þróunar
atvinnutekna og lýst hefur ver-
ið hér að framan, benda þannig
eindregið til þess, að um vera-
Rilsan-nylon 11 er notað á sam-
bæril. sviði og galvanhúðun og lökk
un m. a., en vegna langtum meiri
styrkleika er það til fleiri hluta nyt-
samlegt. Verð þess er fyllilega sam
keppnisfært.
Á blaðamannafundi nýlega
rakti hinn danski umboðsmaður fyr
ir Rilsan-nylon 11, A. A. Oehlens-
lager forstjóri, notkunarmöguleika
duftsins. Sagði hann það leysa
mörg vandamál i sambandi við t. d.
fiskiðnaðaráhöld, skólahúsgögn,
þvottavélar og allt upp í skip.
Hluthafar í Stáliðn h.f. era Al-
freð Möller, Guðmundur Magnús-
son, Kári Hermannsson, Niels Er-
Iingsson og Valbjörk h.f. Fram-
kvæmdastjóri er Niels Erlingsson.
Gert er ráð fyrir að 5—6 menn
starfi hjá fyrirtækinu, þegar skrið-
ur kemst á framleiðsluna, sem nú
er á byrjunarstigi
Pólar hf. —
Framhald af bls. 9.
sé knúinn rafmagni.
— Pólar hf. er nú orðið 15
ára gamalt fyrirtæki. Fljótlega
eftir að fyrirtækið tók til starfa
var tekið upp ágóðakerfi varð-
andi launagreiðslur, og hefur
það alla tíð siðan verið þannig.
Þetta hefur tekizt það vel hjá
legt launaskriö hafi veriö að
reeóa á árunum 1963—1965. Er
þetta í samræmi viö þaö, sem
vitað er um almennt ástand
efnahagsmála á þéssúm árum,
og bendir til verulegs þrýstings
eftirspumar. Miðað viö kaup-
hækkanir samkvæmt taxtabreyt
ingum er þó launaskriðiö ekki
mjög mikiö og ekki meira en
verið hefur X flestum löndum
Vestur-Evrópu á undanfömum
árum, þar sem þess hefur gætt
mikið. Á hinn bóginn getur ekki
hjá þvi farið, að þrýstingur eft-
irspumarinnar hafi auk áhrifa
sinna á launaskriöiö haft mikil
áhrif á samningsbundnar kaup-
hækkanir.
Lenging vinnutíma hefur haft
nokkur áhrif til aukningar at-
vinnutekna á árunum 1962 og
1963. Lengingin 1962 stafaöi þó
að um þaö bil hálfu leyti af
því, að vinnutími glataðist
vegna verkfalla á árinu 1961 en
ekkj á árinu 1962. Þrátt fyrir
áframhaldandi þrýsting eftir-
spurnar mun ekki hafa átt sér
stað frekari lenging vinnutíma
á árinu 1964, og væntanlega
ekki heldur 1965, enda beinlínis
stefnt að styttingu vinnutíma í
kjarasamningum þessara ára.
Miklar hækkanir hér
Meginmunurinn á þróun kaup
gjalds og atvinnutekna hér á
landi og í nálægum löndum á
undanförnum árum kemur fram
í því, að samningsbundiö kaup-
gjald hækkar hér á landi miklu
meira en í þessum löndum. Al-
gengast er í nálægum löndum,
að samningar feli i sér almennar
kauphækkanir, er nemi frá 2
til 4% á ári. Ýmiss konar sér-
ákvæöi samninga ásamt vera-
legu launaskriði gera það síðan
að verkum, aö raunveruleg kaup
hækkun á klukkustund nær all-
miklu hærra meðaltali. Hér á
landi hefur hins vegar yfirleitt
ekki veriö samið um almennar
kauphækkanir, er séu lægri en
6—8%, og ofan á þá tölu bæt-
ast svo áhrif sérákvæöa samn-
inga og áhrif launaskriös. Þaö
er aðeins júnísamkomulagið
1964, sem markar undantekn-
ingu í þessu efni.
okkur, að við höfum alltaf haft
sama mannskapinn, eða svo gott
sem.
— 1 upphafi fyrstu 2 árin,
höfðum við samvinnu við þýzkt
fyrirtæki, en framleiðslan er al-
gerlega íslenzk að öllu Ieyti. í
fyrirtækinu vinna nú 12 — 14
menn, og er mikið að gera, enda
höfum við ekki undan að fram-
leiða. Það er svo með markað
okkar, að hann eykst með auk-
inni vélvæöingu, og hefur hann
sifellt verið aukast á undanföm
um 10 árum.
— Framleiðsla okkar fer ein
göngu á innanlandsmarkað. Við
fluttum að vísu út nokkuð magn
af rafgeymum til Grænlands á
vegum danskra aðila, en það
var aöeins ein pöntun, en ekkert
hefur annars verið reynt til að
selja framleiðsluna á erlendum
markaði, m.a. vegna síaukins
markaðar á íslandi. Við fram-
leiðum 25 stærðir rafgeyma í
bfla, báta og dráttarvélar.'
— Hráefnið í framleiðsluna fá
um við sem hér segir: Blýið
kemur frá Belgíu, sýran frá Hol
landi, blýduftið frá Þýzkalandi
einangrunin frá Ameríku og
kassamir frá Tékkóslóvakíu eða
Svíþjóð.
— Lánsfjár- og rekstrarfjár-
skortur háir okkur mest nú.
Tel ég það ástand hafa skapazt
vegna fjárfrystingarráðstafana
ríkisstjómarinnar, en þær ráð-
stafanir koma niöur á fyrirtæki
okkar líkt og öðram iðnfyrir-
tækjum.
— Ég er ánægður með Iðn-
sýninguna. Hún er mikil lyfti-
stöng íslenzkum iðnaði og opn-
ar augu stjómmálamanna og
landsmanna i heild fyrir því,
hvað hægt er að frámleiða hér
á landi.
Á minningarmóti Tschigorins,
sem nýlega fór fram, sigraði rússn
eski stórmeistarinn Viktor Korst-
hnoj með 11.5 vinninga af 15
mögulegum. Nr. 2 varð L. Poluga-
jevsky meö 11 v., 3-4 Krogius og
Matulovic meö 10 v., 5-6 Spassky
og Lein með 9.5 v., 7. Antoschin
með 9 v og 8. Vladimirov með 8.5
vinninga.
Eftirfarandi skák var tefld á mót
inu. Hvltt L. Polugajevsky. Svart
V. Korsthnoj. Enskur leikur.
1. c4 — e6
2. Rc3 — Rf6
3. Rf3 — Bb4
4. Db3 — c5
5. a3 — Ba5
6. g3 — Rc6
7. Bg2 — d5
8. 0-0 — Bxc3
Betra en 8.... d4. 9. Ra4 og svo
framvegis
9. Dxc3 — d4
10. Dc2 — a5
11. d3 — 0-0
Nákvæmara var aö leika e5 strax.
12. Bf4 gerir svörtum ekki aöeins
erfiöara aö leika e5, heldur undir-
býr einnig að skipta á Rf3 fyrir
Rc6 og gera þar meö auðveldara
að leika b4.
12. ... — De7
13. Re5 — RxR
14. BxR — Rh5. Þessi áætlun reyn
ist ekki eins vel eins og hvítur sýn
ir fram á í næstu leikjum.
15. e3 — f6
16. De2! Þýðingarmikill millileikur
sem þvingar svart til að veikja
kóngsstööu sina.
16. ... — g6
17. g4 — Rg7 verra er 17 ... fxe5
18. gxh5 og hvítur fær góöa mögu-
leika á g-Iínunni.
18. Bg3 — a4
19. exd — cxd
Strúkagöng —
Framhald at bls. 1.
það mikill léttir fyrir Siglfirðinga
og þá sem þangað vilja ferðast,
því Siglufjarðarskarö er ein erfið-
asta fjallleið á landinu og lokuð
mestan hluta ársins.
Nýr flugvöil-
ur í huust
Flugvöllur er á næsta leiti á
Siglufirði og opnar enn möguleika
á góðum samgöngum til og frá
bænum. Sanddæluskip frá Flug-
málastjóm byrjaði að dæla upp
sandi I hitteðfyrra skammt frá bæn
um austanvert við fjöröinn og er
nú svo komið að nokkurt undir-
lendi hefur verið gert undir 700
metra langa flugbraut, sem þegar
er byrjað að bera ofan í.
Ætlunin er að brautin veröi til-
búin fyrir litlar flugvélar í haust,
en í framtíðinni á þessi braut að
verða 14—1500 metrar á lengd,
þannig að stærri flugvélar, t.d.
Friendship ættu að geta lent þar.
Tveir féllu í skurð
við söntu göfuna
í fyrrakvöld geröist það viö Soga
veg að tveir menn duttu á sama
kvöldinu ofan í skuröi sem Hita-
veitan hefur látið gera. Áttu menn
imir tveir ekkert sameiginlegt
nema þá leiðinlegu reynslu aö
hrapa ofan í skurði, sem ekki
höföu verið nægilega vel afgirtir.
Atburðir, sem þessir vekja at-
hygli á, hversu mjög okkur Islend-
ingum er ábótavant í öllum öryggis
ráöstöfunum.
20. f4. Nú er orðið Ijóst aö bram-
bolt svarts í 14. leik hefur aðeins
verið vatn á myllu hvíts.
20. ... — Dc5
21. Bel — Hd8
22. Bb4 — Dc7
23. Df2 — Hb8
24. Dh4 — Df7 slæmt væri 24 ...
f5 vegna 25. Be7-He8. 26. Bf6 hót-
andi Be5.
25. Hael — b6
26. f5 rifur upp svörtu stööuna.
26. ... — g5
ef (a) 26. ... exf þá 27. He7 og
vinnur.
(b) 26. ... — gxf þá 27. gxf —
exf (27. ... Rxf 28. HxR-exH 29.
Dg3x eða 27. ... e5 28. Hxe5) 28.
Be7 —He8 (28. ... Hd7 29. Dg3).
29. Bd6 og vinnur.
27. fxe — Rxe
28. Dh6 — Rf4
29. HxR bindur endi á baráttuna,
svartur kemst ekki lengur hjá liðs
tapi.
29. ... — gxH
30. Dxf — Bxg örvænting 30. ..
Be6 dugir ekki vegna 31. HxB eöa
31. Bd6
31. Bd5 svartur gafst upp
(Stuðzt við skýringar Polugajevsk
ys).
Bragi Bjömsson
Bjöm Þorsteinsson
Ur skýrslunni til Hugróðs
.V.V.’.V.W.W.V.V.VAV.V.W.WAVV.VAV.V.V.V.-.:
Skákþáttur Vísis
’i i i i"