Vísir - 18.07.1967, Qupperneq 8

VlSIR. Þriðjudagur 18. júli 1967.
8
VÍSIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Framkvæmdastjðri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aöstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Úlfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1, simar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 100.00 á rnánuði innanlands
1 lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðjs Vísis — Edda h.f.
Ört vaxandi jb/óð
Islendingum fjölgar mjög ört. Þessi öra fjölgun er
eitt þeirra atriða, sem greinir ísland frá öðrum þró-
uðum löndum. Mjög hægfara fjölgun einkennir flest-
ar hinna aiiðugu þjóða heims, einkum mestu iðnað-
arþjóðirnar. ísland, ísrael og Nýja-Sjáland hafa
nokkra sérstöðu að þessu leyti og svipar miklu frem-
ur til þróunarlandanna, þar sem fólksfjölgun er geysi-
ör. Ef til vill stafar sérstaða þessara þriggja þjóða af
því, að þær byggja ekki eins mikið á iðnaði og flest-
ar auðugar þjóðir gera. Þessar þrjár þjóðir eru þjóðir
landbúnaðar, — og fiskveiða, sem erlendis eru taldar
til landbúnaðar.
Frumstæðum þjóðum fjölgar yfirleitt lítt eða ekki.
Fæðingar eru miklar, en meðalævin er jafnframt afar
skömm. Þetta breytist, þegar lönd komast í hóp þró-
unarlanda. Þá fækkar dauðsföllum mjög ört vegna
bættrar heilbrigði, en fæðingar haldast mjög miklar.
Þetta ástand ríkir nú meðal flestra þróunarlanda
heims og skapar þeim erfiðleika við að koma fjár-
hagslega fótunum undir sig. Með ríkidæmi og vel-
megun fækkar barneignum síðan verulega eins og
sjá má meðal iðnaðarþjóðanna nú á tímum.
ísland hefur verið þróunarland um allmargra ára-
tuga skeið og allt fram á síðustu ár. Þessu þróunar-
skeiði hefur fylgt geysiör fólksfjölgun, sem hefur að
hlutfalli verið ein hin mesta í heiminum. Margt bend-
ir til þess, að þessu skeiði sé lokið eða að því sé að
ljúka. Efnahagsstofnunin hefur nýlokið rannsókn á
mannfjölda á íslandi og áætlun um mannfjölgun
næstu 20 árin. Komið hefur í ljós, að árið 1960 varð
mjög snöggleg breyting í mannfjölguninni. Þá fór
fjölgunarhlutfallið að snúast til lækkunar frá því,
sem áður var. Dæmi um þessa lækkun er, að árið
1965 fæddust 6—700 færri börn, en verið hefði, ef
fæðingartalan hefði haldizt hlutfallslega jafn há og
fyrir 1960.
Þetta veldur því, að áætlun Efnahagsstofnunarinn-
ar um mannfjölgun á íslandi er varlegri en fyrri spár.
Er nú gert ráð fyrir því, að íslendingar, sem nú eru
rétt innan við 200.000, verði 250.000 eftir 15 ár og
hálf milljón eftir rúmlega 50 ár. í áætluninni er gert
ráð fyrir áhrifunum af tilkomu getnaðarvarnataflna,
enda er talið, að slíkra áhrifa hafi gætt hér síðustu
tvö árin. Þrátt fyrir allt, er gert ráð fyrir mjög örri
f jölgun, ef miðað er við önnur þróuð lönd. Er gert ráð
fyrir, að þjóðin tvöfaldist á 37 ára fresti.
Islendingar hafa löngum harmað, hversu fáir þeir
era. Fámennið skapar margvíslega erfiðleika og kost-
ar mikið fé. Nægir að minna á, að samgöngukerfið
hlýtur undir slíkum kringumstæðum að vera miklu
dýrara á hvern einstakling. Því fleiri, sem íslending-
ar verða, þeim mun auðveldara verður að halda hér
uppi sjálfstæðu menningarþjóðfélagi.
'I
i
i

Sovétstjórnin
sögð klofin í
afstöðunni gagnvart
Bandaríkjastjórn
I gær var birt í Vísi athyglis-
verö frétt um það, að Banda-
ríkjastjóm kynni að hafa tekið
ákvörðun um stöðvun á
sprengjuárásum á Norður-Viet-
nam, en hana birti kunnasti
utanríkissérfræðingur brezka
blaðsins THE GUARDIAN,
Zorza að nafni, svo kunnur og
vel metinn maður, að enginn
mun ætia honum að birta ann-
að en það, sem hann veit rétt-
ast. En samt verður að leggja
áherzlu á, að fyrir liggur ekkert
um þetta enn af opinberri háifu
vestra.
En ýmis teikn og tákn á þeim
himni, sem hvolfist yfir vett-
vang heimsvandamála og átaka,
hafa að undanförnu bent til, að
eitthvað meira en lítið gæti ver-
ið að gerast í hinum diplomat-
iska heimi, og m. a. benda á
heimkvaðningu allmargra am-
bassadora N.-Vietnam, bæði
frá löndum frjálslyndra þjóöa
og löndum kommúnista.
Þá er líka vert að minna á,
að afstaða Sovétríkjanna er sú,
sbr. viðræður Kosygins og John-
sons, eða það, sem um þær var
birt, að Vietnamstjórnin sé
Þrándur í Götu bættrar sam-
búðar og samstarfs Sovétríkj-
anna og Bandaríkjanna — og
muni greiðara um lausn vanda-
málanna I Austurlöndum nær
og vföar, ef samningar tækjust
um Vietnam.
Og eitthvað liggur á bak við
skyndiferð Boumedienne forsæt
isráðherra Alsír og forseta ír-
aks til Moskvu, þeirra manna,
sem harðastir eru gagnvart Is-
rael og virðast hafa komið hvaö
mest við sögu á „litla toppfund-
inum“ í Kairo, sem nýlokið er.
Um þá Nasser forseta og
Hussein Jórdaníukonung, sem
sat hann ekki, er I rauninni
lítið getið. Um allt þetta kann
margt aö koma í Ijós fyrr en
varir, en ofanskráð má hafa í
huga, meðan beðiö er frekari
frétta.
ÁGREININ GUR-
INN í MOSKVU.
Það hefir verið talsvert um
það rætt upp á síðkastið hvort
sovétstjómin væri einhuga um
vandamálin, þau er aö ofan
um getur, og þá einkum hvort
sumir hafi ekki viljað stíga feti
legnra en gert var til stuönings
Egyptalandi, er leifturstyrjöldin
var hafin.
Um ágreininginn um stefnuna
innan sovétstjórnarinnar hefir
einn af kunnustu ritstjórum
THE NEW YORK TIMES skrif-
að grein, en hann er fyrir
skömmu heim kominn úr mán-
aðarlöngu feröalagi til Sovét-
ríkjanna. Hann var fyrrum for-
stöðumaður skrifstofu blaðsins
í Moskvu og 1955 hlaut hann
hin svonefndu Pulitzerverðlaun
fyrir greinar sínar frá Sovét-
ríkjunum.
Salsbury segir reynda stjórn-
málamenn í Moskvu (mun eiga
hér við erlenda sendimenn og
fleiri) vera þeirra skoöunar, að
sovézku leiötogarnir skiptist í
tvo flokka, „dúfur“ og „hauka“
Forustumenn „dúfnanna" séu
Kosygin, Brésjnev, flokksleiðtog
inn og Podgomij ríkisforseti,
og þeir hafi sigrað í fyrstu lotu,
en þess sjáist merki, að þessari
togstreitu innan flokksins sé
ekki lokiö, og sumir hinna sér-
fróðu manna álíti að til nýrra
átaka milli „dúfna og „hauka“
muni koma eftir hálfan mánuð
(Grein Sailsbury var símuð blað
inu 13. júlí).
Hann segir mikilvægar ákvarð
anir komnar undir hvemig þess
um ályktunum lykti — þær
varði megin- „línuna" i málum,
er varða Austurlönd nær, og
ennfremur %að grundvailaratriöi
hve langt skuli fara í að halda
áfram tilrauninni til þess að ná
einhverju samkomulagi við
Bandaríkin.
Sailsbury telur, að það hafi
aukið ágreininginn aö ekki heppn
aðist að ná þeirri lausn á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna, sem
sovétstjómin gat fallizt á, en
vegna þess álitu menn, að ekki
hafi náðst á fundum Kosygins
og Johnsons raunverulegur
árangur. Játa menn þó að viðræð
urnar hafi verið opinskáar og
innilegar, en enginn árangur
náðst í neinu máli, sem mikil-
vægur sé í raun og vera.
Sailsbury ræðir einnig aukna
þenslu, • jafnt og þétt á undan-
gengnum mánuðum, sem sé
þannig til komin, að flokkur
manna, sem komi fram sem eins
konar fulltrúar hersins, og hinna
ktot
Lenid Bresjnev
yngri í stjórninni, en þeir halda
því fram, að Bandarikin hafi
gert tilraun til þess að nota sér
í hag á alþjóðavettvangi, tilraun
ir Sovétmanna til þess að ná
samkomulagi.
Þessi deila hafi risið hæst í
þann mund, er styrjöldin brauzt
út milli Israels og Egyptalands.
Litið hafi verið sagt opinber-
lega um miðstjómarfund flokks-
ins, en sagt er að mikill ágrein-
ingur hafi komið fram þar. Fund
urinn var haldinn 22. og 23. júni
um leið og Kosygin var á ieið til
New York.
„Haukamir" vildu stofna til
hemaðarlegs vanda annars stað
ar I heiminum til þess að vega
upp á mðti óföram Egypta.
Ýmsir tðku til mÆs. Fundurinn
var haldinn til þess að sam-
þykkja formlega stefnu Kosy-
gins, Brésjnevs og Podgomijs
og staðfesta hina formlegu yfir
lýsingu, sem gefin er út til að
minnast hálfrar aldar afmælis
byltingarinnar en óvænt og
skyndilega fóru fundarmenn að
flytja ,kennisetningaprédikanir‘.
Höfuðleiðtogi „haukanna" var
talinn vera Nikolai Jegoritsjev,
sem þá var formaður Moskvu-
deildar flokksins. Hann hafði
oft fyrr tekið óvægilega afstöðu
í deilum.
Það var ekki birt neinn opin-
ber útdráttur úr athugasemdum
Jegoritsjev, en tveimur dögum
eftir að honum var vikið frá
störfum var tilkynnt hinn 28.
júní að flokksdeildin í Moskvu
hefði stigið það óvanalega skref.
að samþykkja sérstaka ályktun.
þar sem endurtekinn var stuðn-
ingur við afstöðu miðstjórnar-
innar í málum, sem utanríkis-
þjónustuna varðar.
SJELEPIN.
Afstaöa Sjelepins viröist
hafa verið tengd þessum innri
átökum, en einnig hann varð
að taka viö ómikilvægara
embætti, er talin hafa verið svip
uð og Jegoritsjevs. Hann gegnir
þá áfram störfum í stjómmála
ráðinu og flokksstjóminni, en
það er búizt við að hann verði
að láta af þessum trúnaðarstörf
um.
Ýmis orðrómur hefur veriö á
kreiki u(li það, hvar eigi aö
stofna til hemaðarlegs vanda-
máls, og í því sambandi er tal-
að um Berlín, annað landsvæöi
í Mið-Austurlöndum og Austur-
löndum fjær. Kröfur „hauk-
anna“ voru bornar fram af
hörku, en tillögur flokksleiðtog-
anna þriggja náðu fram aö
ganga, svo sem fyrr var sagt..
og var samþykkt að láta Kosy-
gin, sem var kominn til Moskvu
og Podgornij forseta, sem send-
ur var til Kairo, fá tækifæri til
að komast að raun um hvaða
árangri væri hægt að ná.
Svo beisk var samt deilan.
aö Jegoritsjev, var látinn fá
ráöningu, sem „aörir haukar
gætu lært af“. A. Th.