Vísir - 02.04.1968, Blaðsíða 9

V I S IR . Þriðjudagur 2. apríl 1968.
VIÐTAL
DAGSINS
ER VIÐ MAGNÚS SIGURÐSSON
HOKRAÐ Á LEIGU-
JÖRÐ í ÞRJÁTÍU ÁR
Hvers vegna skyldi maður ganga á vit eldri manna og Ieita
fróðleiks? Vegna þess að þeir eru rót þeirrar kynslóðar, sem
lífinu lifir í dag. Það sem lífsreynslan hefur kennt þeim er
ef til vill bezti skóli framtíðarinnar.
71/Tagnús Sigurösson er fæddur
i Tvaöarkoti í Bolungarvík
6. nóv. 1890. Kona hans er Þór
unn Björnsdóttir frá Skíðastöö
um í Laxárdal. Hún var hrein-
ræktaður Skagfiröingur fædd
20. ágúst 1885.
Um fermingaraldur fór
Magnús að róa með Páli Áma-
syni móðurbróöur sínum.
Tjegar ég kem í heimsókn til
hans þar sem hann dvelur
á Hrafnistu, situr hann þar
mjög brosleitur og umhverfis
hann þrjár konur. Þaö er ekki
kuldalegt kringum gamla mann-
inn.
— Já, það var brimlending í
Víkinni og oft lengi beöiö eftir
lagi. Oftast var þar fiskisælt en
betra að vera aðgætinn ekki sizt
við landtöku. Þótt mikiö sé dreg
ið úr djúpi hafsins, þá tekur
þaö einnig mikið í staðinn. Á
þessum árum réðu þeir mestu
i Bolungarvík Pétur Oddsson
og Ámi Ámason. Þeir höföu
alla verzlun og fiskkaup og Pét
ur haföi auk þess mikla útgerð.
Enda þótt ég öll min búskap-
arár heföi brimið fyrir augunum
og oft ægilegt álitum, þá varð
ég aldrei hræddur né kveið fyr
ir að lenda í ósjó.
Einu sinni man ég eftir þvi
að róið var úr Víkinni. Allir bát
ar voru komnir að landi utan
tveir, báturinn, sem ég var á
og annar til. Þegar við vorum
á landleið, sýndist mér ég koma
auga á einhverja druslu.
Vilhjálmur Magnússon, for-
maðurinn á bátnum tók mark á
mér. Hér var um að ræða bát
sem fengið haföi „dreggið" i
skrúfuna. Viö tókum hann I slef
inn til Súgandafjarðar og létum
þar fyrirberast um nóttina. Nú
vildum við gjarna láta vita um
afdrif okkar heim til Bolungar-
víkur, og gerðum tilraun til
að fá hinn kunna fjallamann,
Sigurð Gunnarsson frá Gils-
brekku til að fara yfir fjalliö
og láta vita hvar viö værum,
en hann aftók það með öllu,
vegna veðurs, og sögðu menn
það mætti til eindæma telja, því
hann væri ekki vanur að víla yf
ir smámunum. En mikill var
fögnuður fólksins þegar við lón
uðum grunnt inn meö hlíðinni
daginn eftir.
I Selvík hafði Proppe, kaup-
maður á Sauðárkróki látið reisa
verbúðir handa Eyfirðingum og
auk þess skilyröi til fisksöltun-
ar.
— Faöir minn Siguröur, var
þjóðhagasmiður og afburða sjó-
maður. Hann fór marga ferð á
fhnm manna farinu sínu, inn til
ísafiarðar í læknisleit, þegar aðr
ir treystu sér ekki. Afi minn,
Ámi var mjög nærfærinn og
brást aldrei, væri hann sóttur
til konu í barnsnauö.
— Þá hverfum við aftur til
Skagafjarðar:
Á Skíðastöðum var mikill bú
skapur. Hjörtur Hjartarson,
fóstri Þórunnar, var sauöabóndi
og gengu sauðirnir því nær
sjálfala á heiðinni. Einnig var
farið til róöra haust og vor og
aflað til heimilisnytja.
Þá var nú aflasælt í Selvík-
inni. Oft þurfti aðeins rétt fram
fyrir boðann til að draga á hlaö-
inn sexæring af rigaþorski. Síld
in gekk á sömu slóöir og mátti
segja að hana væri hægt að
sækja jafnóðum og nota þurfti
á öngulinn. Þetta var nú þá. —
■yiö þórunn giftum okkur 1911
’ og dvöldum þá i Bolungar
vík eitt ár, en fluttum þá norður
að Skíðastöðum og vorum þar á
vegum fósturforeldra hennar
fram til ársins 1916, að við tók
um á leigu kotið Herjólfsstaði
en það er næsti bær innan við
Skíðastaði. Þessi smábúskapur
gaf okkur hvergi nærri nóg lífs
framfæri. Ég reri því á haustin
ýmist frá Selvík eða Sævar-
landsvík og vann svo á Sauðár-
króki, þegar þar var vinnu að
fá. Annaö gilti ekki. Að búa
á koti með fullt hús af börn-
um, án stuönings frá annarri
vinnu var vonlausi. Við eign-
uðumst 8 böm, 7 þeirra em á
lífi.
— Já, segir Þómnn, þetta var
gott fyrir mig. Þá var ég bæöi
bóndinn og húsfreyjan og sner-
ist í kringum fáeinar rolluskját
ur.
— Ef til vill hefur það nú
samt verið eitthvaö fleira, sem
þurfti um að hugsa. —
Tjarna hokruöum við fram til
ársins 1947, þá fluttum við
til Akraness og vomm þar í 9
ár. Börnin voru flest farin að
heiman, og við farin að lýjast.
Það var því ekki frá miklu að
hverfa — rýrðarkoti í leiguábúð.
Á Akranesi vann ég þvf nær
eingöngu daglaunavinnu, mest
hjá Heimaskaga. Hrognkelsa-
veiöi í frístundum telst ekki sjó-
sókn.
Eitt haust var ég við veiði-
skap Hvalfjaröarsíldar. Það var
hvort tveggja skemmtilegt og
uppgripaafli. Ekki angraöi háf-
sjórinn. Þó var það á Þorláks-
dag, að straumur varð svo harð
unr að allar baujur fóru á bóla-
kaf. Um kvöldið gerði stórhríð
með hörkufrosti og sjógangi.
Flestir Akranesbátar hleyptu
til Reykjavíkur vegna þess ,að
þeir töldu ekki óhætt að liggja
við hafnargarðinn á Akranesi,
Hann var þá mun styttri en
hann nú er.
Afferming var óhugsandi
vegna þess hve skipin vom
klökuð og óveðrið mikið. Þó var
meirihluta hásetanna skotið í
land áður en haldið var suður
um bugtina.
Þetta haust var uppgripaafli
og vinna eins og hver þoldi. í
kjölfar þessa fylgdi auðvitað
miklir peningar og góður hagur
fólks.
— Þrír þeir stærstu í útgerð-
armálum vom þá Haraldur
Böðvarsson & Co. — Heima-
skagi og Fiskiver. — Þessi
fyrirtæki höfðu ógrynni af
fólki og veittu geysilega atvinnu
á sínu sviði. Ámi bróöir minn,
sem búsettur var á Akranesi,
hafði oft fyrr skrifað mér og
talið mig á að koma suöur
þangað. En það var nú ekki svo
þægilegt meðan bömin voru
ung, þótt rýrt væri kotið. —
En það er fljótsagt, að hvergi
höfum viö haft það betra en
þau ár, sem við vorum á Akra-
nesi. Við kunnum þar yndislega
við okkur og sjáum bæði eftir að
hafa nokkm sinni þurft að fara
þaðan aftur. — Við eignuðumst
„Mín beztu ár átti ég á Akranesi”.
þar marga góöa vini utan þess
stóra frændagarðs sem við þar
eigum. — En það sem olli bú-
staðaskiptunum, var mikiö
heilsuleysi konu minnar, og því
verður ekki neitað, aö á Akra-
nesi er betra að geta gengið
heill til skógar, þar sem at-
vinnulífið er jafn aðkallandi.
Til óyndis fundum við þar
aldrei og áttum alls ekki erfitt
meö að blanda geði við fólk,
þótt ókunnug og aðflutt værum.
Og undantekningalítið var hér
um góð kynni að raeða. — Og
þrátt fyrir það að okkar vest-
firzka heimabyggð er svipmikil
og rishá til hafs og heiða —
mætti kannski fremur segja
æskuhagar — þá finnst mér,
að vagga minna beztu ára hafi
staðiö á Akranesi, og aö þar
eigum viö heima.
Þ. M.
//
Fréttaritari Vísis í Svíþjóö, Björn Arnórsson, skrifar:
í skólanum, í skólanum....
//
,Aukin skróp, auknar reykingar, aukin misnotkun á áfengi og eiturlyfjum'
segir skólayfirlæknir Stokkhólmsborgar i skýrslu sinni yfir siðasta ár
□ Leikir sænskra ungmenna virðast æði fjölbreytilegir sam-
kvæmt fyrmefndri skýrslu skólayfirlæknisins, sem telur
142 þunganir, þar af 36 í grundskolen (samsvarar barnaskóla
og þremur fyrstu bekkjum gagnfræðastigs á Islandi), 35 lög-
legar fóstureyðingar, þar af 12 í grundskolan og sextíu og
tvö kynsjúkdómatilfelli.
Notkun eiturlyfja eykst stöð-
ugt t. d. hefur orðið vart við
hasch og marihuanareykingar í
reykherbergjum menntaskóla.
345 nemendur voru kærðir
fyrir notkun eiturlyfa á síöasta
ári, en auðvitaö gefur sú tala
litla hugmynd um raunverulegan
fjölda neytenda.
Dýrlingurinn
|
drykkjusjúklingur?
Auðvitað hefur verið hafin
barátta gegn ósómanum og
beinist hún allharkalega að
sjónvarpinu. Vilja forkólfar
bindindismanna láta banna að
sýna reykingar, svo og kokteil-
og viskídrykkju fyrr en a.m.k.
eftir klukkan níu á kvöldin.
Um leið er ráðizt á ýmsar
„seríur'* sjónvarpsins, m. a.
Dýrlinginn sem hér var jafn
vinsæll og á íslandi. Læknir
einn lýsti þvi yfir að hver ein-
asti maður yrði að róna á hálfu
ári með drykkjusiðum hins á-
gæta Tepmlars. Annars er það
víðar en hér, sem déilt er á
þann góöa mann fyrir vafasöm
uppeldisáhrif, því hingað berast
þær fregnir frá Danmörku, að
þar séu uppi háværar raddir um
að fella Dýrlinginn
sjónvarpsdagskránni.
niður úr.
Brotalöm
í velferðarríki.
Já, það er ýmisiegt, sem á
bjátar. Afbrot, áfengisneyzla og
eiturlyfjanotkun virðist aukast
í beinu hlutfalli viö aukna vel-
megun.
Svíar verja milljónum á ári
hverju í alls kyns áróður gegn
misnotkun áfengis og eiturlyfja,
en framhjá því verður ekki
gengið, að eituriyfjanotkun er
að verða ískyggilegt vandamál
í „velferðarríkinu" Svíþjóð.
Uppsala, 9. marz 1968.
Dýriingurinn, Simon Templar.