Vísir - 25.05.1968, Blaðsíða 7

V1SIR . Laugardagur 25. maí 1968.
7
KIRKJAN O dr PJÓÐIBf
Sr. Friðrik Friðriksson dr. theol.
- 1868
T7nginn, sem var svo gæfusam-
ur að kynnast sr. Friðriki
Friðrikssyni, mun minnast hans
án þess að þakka Guði fyrir að
hafa eignazt hann að vini og
samferðarmanni, hvort sem sú
samferð var löng eða skömm.
Ég var í hópi hinna síðustu
fermingarbama sr. Jóhanns Þor-
kelssonar. Þaö var vorið 1924.
Hann var þá mjög farinn að tapa
heyrn og átti bágt með að ann-
ast barnaspurningar. Þess vegna
fékk hann sr. Friðrik sér til
hjálpar. Þá hófust okkar kynni.
Þegar við vorum boðuð til spurn
inga niður í Dómkirkju dag einn
á útmánuðum stóð hann, þessi
óvenjulegi maður með göfug-
lyndið og góðmennskuna ljóm-
andi út úr hverjum andlitsdrætti
og ylur og umönnun hans stóra
hjarta streymdi til manns um
handtak hans, klapp á öxl og
kinn og hýriegt bros.
Og svo byrjuðu spurningamar:
Vönduð fræðsla byggð á siö-
ferðilegri alvöm hinnar öruggu
trúarvissu, því að ekki er hjálp-
ræðið í neinu öðru, eigi er held-
ur annað nafn undir himninum
er menn kunna að nefna er oss
sé ætlað fyrir hólpnum að verða.
Fermingarathöfnina fram-
kvæmdu þeir báðir prestarnir,
sr. Friðrik og sr. Jóhann. Sá síð-
amefndi hélt fermingarræöuna.
Úr henni er ekki margt sem
munað er nú eftir 44 ár — þó
eitt — enda var eftir því farið
— þetta: (sagði sr. Jóhann)
„Kæru ungu vinir! Gangið í
K.F.U.M. Það mun verða ykkur
til gæfu, þar munuð þiö ekkert
læra nema gott. Þar mun ykkur
verða bent á hann, brúðurinn
bezta — barna vininn mesta
o. s. frv.“
En sjálfsagt mundu þessi hollu
ráð hins róm-milda prest-öld-
ungs hafa faliið í ófrjóan jarð-
veg, ef við hefðum ekki kynnzt
sr. Friðriki persónulega við
ferminguna og fermingarundir-
búninginn. Og hann sleppti ekki
af okkur hendi sinni. Fám dög-
um síðar fengum við frá hon-
um bréf, boðsbréf á fermingar-
hátíð félagsins og jafnframt boð
um þátttöku í unglingadeild
K.F.U.M. er hún tæki til starfa
næsta haust. Þá var U.D. aldar-
fjórðungsgömul, stofnuö 2. janú-
ar 1899. Sr. Friðrik lýsir því í
ævisögu sinni. Vorið áður hafði
hann haft samkomur með ferm-
ingardrengjum og m. a. sagt
þeim frá starfi K.F.U.M. í Höfn
og þeir vildu stofna félag strax.
En honum fannst þeir of ungir,
ákvað samt að hafa með þeim
samtök um vikulegar samkom-
ur. „Um kvöldið var ég lengi
á bæn enda þótt ég byggist ekki
við að )>etta yrði byrjunin, því
að ég sá að þetta gæti orðið þýð-
ingarmikið atriði f undirbúningi
félagsskaparins. Síðan héldum
vér vikulega fundi og fór ekkert
fram á fundum annaö en lestur
Guðsorðs og útlegging þess, sem
ég reyndi að laga eftir skiln-
ingi þeirra. Eg kryddaði það að
vísu með smásögum, en samt
aldrei svo að þær gætu orðið að-
dráttarafl út af fyrir sig. Ég
vildi sjá hvort þetta eina gæti
haldið þeim föstum. Fundirnir
voru alltaf vel sóttir, og þótt
fátt væri til tilbreytingar, var
yfir þeim einhver einfaldur gleði
blær og frískleiki. Þegar ég læt
augun hvíla á þessum minning-
um, þá finnst mér allt þetta
standa í einhverjum ævintýra-
ljóma.“
Næsta haust hélt svo starfið
áfram og 2. janúar 1899 var
K.F.U.M. stofnað með liðlega 50
drengjum. „Það var bæði hátíð
og þó kvíðahrollur í mér við
þessa félagsstofnun", segir sr.
Friðrik í ævisögu sinni, „en mér
fannst ég vera leiddur af æðri
hendi út í þetta og fól það því
Guði algjörlega á hönd.“
Upp frú þessu er saga sr. Frið-
riks og K.F.U.M. svo samgróin,
að hann segist eiga bágt með að
greina þar á milli. „Nú hófst hin
fagra vortíð félagsskaparins, þar
sem allt er að verða, flestallt er
á reiki og engar fastar skorður
komnar eða venjur. Allt er svo
barnslegt og einfalt."
Og starfiö hélt áfrnm, ýmist í
blóma eða erfiðleikum. F.r sr.
Friðrik var í Danmiirku veturinn
1907—08 hafði deiidin lagzt nið-
ur. Hrífandi er frásögn hans um
endurreisn hennar næsta haust.
Hann boðaði til samkomu fyrir
14—17 ára pilta 4. nóvember.
„Um kvöldið bjó ég Litla salinn
út með bekkjum og ræðupúlti,
fágaði vel lampana og skreytti
með kertum. KI. 8]/z átti sam-
koman að byrja. Ég var búinn
að kveikja og allt var tilbúið.
Ég hafði samið ræðu mína. Eng-
inn kom. Ég stóð við ræðupúlt-
ið í klukkutíma, slökkti svo ljós-
in. Næsta miðvikudag fór allt á
sömu leið ... Eins miðvikudag-
inn þ. 18. nóv. Svo leið sú vika.
Ég fann að það var eiginiega
dauðadómur á félagið ef ég biði
ósigur á þessu sviði. En ég ein-
setti mér að gefast ekki upp,
því ég trúði á sigurinn. Svo
— 25. maí
kom kvöldið 25. nóv. Þaö var
vont veður, hríðarjagandi og
éljagangur. Salurinn var tilbú-
inn að vanda, en af því veörið
var svona slæmt, hafði ég van-
rækt að búa mig undir ræðu.
Þegar kl. var 8Y2 og enginn var
kominn lét ég vera að kveikja
ljósin og sat aleinn á lestrar-
stofunni... Svo heyri ég fóta-
tak í stiganum, barið er að dyr-
um og unglingspiltur kemur inn
og spyr hvort ekki ætti að vera
samkoma. Ég svara að svo sé, og
læt hann setjast niður. Síðan
kom annar, þriðji og fjórði. Taldi
ég þá fundarfært. Ég hélt fund-
inn og talaði um töluna 4“.
Síðan var deildin endurstofn-
uð með þessum 4.
Aldarfjórðungi eftir stofnun
K.F.U.M. — haustið eftir ferm-
- 1968.
inguna 1924 — gekk ég svo í
Unglingadeildina. Þá var U.D.
lengi búin að starfa í föstum
skorðum en allt hélt samt sín-
um barnslega einfaldleik.
Allan veturinn, á hverjum
sunnudegi kl. 5 voru fundir í
Litla salnum niðri, trúfastur
hópur, sem lét sig aldrei vanta.
Það var söngur, bæn — söngur.
Sr. Friðrik las ritningarkafla,
fór yfir Pálsbréfin með skýr-
ingum, kryddaöi þær með ótal
sögum úr sinni löngu reynslu og
fjölbreyttu kynnum á mannlíf-
inu, en við fylgdumst með af
athygli, yndislegar stundir, ómet
anlegar fyrir okkur á viðkvæm-
asta skeiði ævinnar, þegar allt
var svo óráðið. Hvílíkt linoss að
eiga þá þennan vitra og góða
guösmann að vini og leiðtoga.
Alltaf lét hann okkur syngia
sama erindiö í fundarlok nr. 200
í söngbók K.F.U.M. með sínu
lagi Þetta vers eftir Kingo í
þýðingu Helga Hálfdánarsonar.
Meöan, Jesú minn, ég lifi
mig lát aldrei gleyma þér.
Hönd þín mér á hjarta skrifi
hugsun þá, sem dýrust er.
Ég biö þar þá játning set:
Jésús minn frá Nazaret
er sú hjálp sem æ mig styður
er mín vegsemd líf og friður.
Þessi játning skyldi búa í hjart
anu — vera okkur áminning og
veganesti fram aö næsta fundi.
Svo urðu kynnin nánari er ár-
in liðu. Hann kenndi okkur
kirkjusögu í Menntaskólanum, 1
tíma á viku, bauð okkur heim,
hélt kaffikvöld fyrir okkur á
hverjum vetri. Það voru fagnað-
arstundir bæði fyrir hann og
okkur er liann rifjaði upp skóla-
minningar sínar. Enn er mér f
minni hve glaöur hann var er
einn úr bekknum ávarpaði hann
þá á latínu. Hún var drottning
tungumálanna. En kærastar og
dýrmætastar voru samverustund
irnar í félagslífi K.F.U.M. Aðal-
deildin tók við af unglingadeild-
inni.
Leiöir skildu þegar ég fluttist
úr bænum austur á Síöu 1937.
Samt átti ég eftir aö vera með
honum nokkra daga. Vorið 1950
hafði prófasturinn, sr. Jón Þor-
varðsson í Vík, forgöngu um að
bjóða sr. Friöriki í ferðalag um
Vestur-Skaftafellssýslu. Kom
hann austur í Mýrdal í vikunni
fyrir hvítasunnu og á föstudeg-
inum austur að Klaustri. Þann
stað hafði hann þráð að sjá ekki
sízt vegna þess að þar haföi Þor-
lákur helgi dvalið sex ár og
rækti prestsstarf sitt svo, að
ljós þótti mönnum skína út yfir
héraðið allt af breytni hans og
kenningum. Hann naut þess að
skoða sig um á Klaustri í fegurð
vorsins. Hann fékk til íbúðar
smáhús við Systrafoss, þar sem
skógurinn angaði og lækurinn
hjalaði og fuglarnir sungu. —
Um hvítasunnuna var hann við
fermingarnar, predikaði í kirkj-
unum á Prestsbakka og Kálfa-
felli og ræddi við fermingarböm-
in. Og nú rifjuðust upp löngu
liðnir samverudagar meö þess^
um hálf-fermingarfööur mínum
frá fermingunni í Dómkirkjunni
4. maí 1924, sem var að öðrum
þræði'vígsla og inngangur í hans
holla og göfuga félagsskap. Þeir
liöu fljótt þessir fáu samveru-
dagar á Síðunni.
í hvítasunnuvikunni ókum við
til Víkur þar sem sr. Friðrik
dvaldi einnig hjá prófastshjón-
unum í bakaleiðinni. — Þetta
var á fyrsta bílstjóra-ári mínu.
Sjálfsagt hefur hann fundið, aö
ég var ekki sem öruggastur við
stýrið og að ég var eitthvað
kvíðinn fyrir heimferðinni —
einn um nóttina. Hann tók lof-
orð af mér áður en við skildum
að láta sig vita símleiðis morg-
uninn eftir hvernig ferðin hefði
gengið. Hún gekk bæði fljótt og
vel. Ég fann til öryggis þess,
sem engu kvíðir. Þegar ég sagði
honum frá þvf í símanum dag-
inn eftir svaraði hann: ,,Ég vissi
það. Ég var með þér alla leið-
ina.“
Marga nótt á sinni löngu ævi
vakti sr. Friðrik við starf og
bæn. Hann bað fyrir félaginu,
fyrir mörgum starfshópum þess
og starfsgreinum og framgangi
fjölda málefha, sem hann fól
Guði í bænum sínum. Og hann
bað fyrir sínum mörgu vinum
hér í bæ, úti á landi og í öðr-
um löndum. Bænin var honum
indæl iðja og af þeirri iðju hans
hlutu vinir hans, ungir og aldn-
ir, ómælanlega blessun.
Á aldarafmæli sr. Friöriks
Friðrikssonar kemur margt í hug
hans mörgu vina, fórnfúst starf
hans, innilegt bænarlíf, örugg
trúarvissa byggð á orði Guðs,
hinn sígildi boðskapur sem hann
flutti af krafti og gleði — en
þó umfram allt, síðast en ekki
sízt vinátta hans og hlýja, sem
hann veitti okkur svo ríkulega
af sínu rúmgóða hjarta.
Við þökkum Guði fyrir sr.
Friðrik og blessum minningu
hans.
G. Br.

ANNAÐ KVÖLD KL. 20.30:
WANDERERS
(OLYMPÍULIÐ BRETLANDS)
Á LAUGARDALSVF.LI INUM
ÞÓRÓLFUR BECK LEIKUR MEÐ KR
Forsala aðgöngumiða við Utvegsbankann.
KNATTSPYRNUFÉLAG REYKJAVÍKUR