Vísir - 10.08.1968, Side 6
6
VÍSIR
Laugardagur 10. ágúst 1968.
B®
TONABIO
tslenzkur 'exti.
(Return of the Seven)
Snilldar vel gerð og hörku-
spennandi, ný amerísk mynd
í litum og Panavision.
Yul Brynner.
Sýnd kl. 5 og 9.
Bönnuö innan 14 ára.
STJÖRNUBÍÓ
Dæmdur saklaus
tslenzkur texti.
Ný, amerísk stórmynd með
Marlon Brando
Sýnd kl. 5 og 9.
Bönnuö börnum innan l4 ára.
WiMi
íslenzkur texti.
(Rififi “» Amsterdam)
Hörkuspennandi, ný ítölsk-
amerísk sakamálamynd í lit-
um.
Sýnd kl. 5.15 og 9.
Bönnuö innan 14 ára.
GAMIA BÍÓ
Brostin hamingja
(Raintree Country)
meö Elizabevh Taylor
Montgomery Clift.
Eva Marie Saint.
Endursýnd kl 5 og 9.
Bönnr innan 12 ára.
BÆIARBÍÓ
I 'skjóli næturinnar
(Guns of Darkness)
Geysispennandi og frábærlega
vel leikin ensk—amerísk kvik-
mynd meö
Leslie Caron og
David Niven.
íslenzkur texti.
Sýnd kl. 9.
Bönnuö börnum.
Angelique / ánauð
íslenzkur texti.
Sýnd kl. 7.
Bönnuð börnum.
Riddarinn frá Kasiiliu
Amerlsk stórmynd I litum.
Sýnd kl. 5.
Snúningshnik
jarðar og tungls
vísindamönn-
um erfið gáta
Ráðning hennar mikilvæg fyrir réttan skiln-
ing á vissum atriðum jarðeðlisfræðinnar
TL'lestir munu álíta aö ekki sækj-
um viö það til móöur okkar, jarö
ar, þótt okkur hætti viö að vera
lausum í rásinni —* hún þræði
nákvæmlega sfna afmörkuöu
braut og snúist án afláts um
ímyndaðan möndul sinn svo
hvergi skeiki um hársbreidd.
Stjarnfræöingar og jarðeölisfræð
ingar hafa þó lengi haft hana
grunaða um smávægileg frávik,
og þá einkum I sambandi við
snúninginn um þennan fmynd-
aöa möndul, og nú hafa þeir í
rauninni löngu sannaö það á þá
gömlu, að hún sé líka breyzk.
Meö öörum orðum — jöröin
hnikast til á þes: .rrr möndul-
snúningi sfnum um 72 fet á
fjórtán mánaöa tímabili, eöa þvf
sem næst fimm fet á mánuði, —
tvo þumlunga á sólarhring. Þetta
virðist ekki muna miklu. En vís
indamönnum leikur engu að sfö-
bundið, eru meiri líkur til aö
vísindamönnum takist að finna
lausn á ráögátunni um orsök
þess. Ýmsar kenningar hafa kom
ið fram í því sambandi, — þiön-
un íshellunnar á Norðurskauti
jaröar; misræmi landbúlkanna
eða hreyfing úthafanna.
Vísindamenn telja að margar
gátur jarösögunnar muni ráöast,
þegar svarið viö þessari spum-
ingu fæst. Ef til vill skýrir það
orsakir ísaldar; veitir jafnvel vís
bendingu um rekstefnu alheims
ins.
Þetta hnik jarðsnúningsins er
að vfsu sáralítið á hverjum sól-
arhring, en þó veröur það ná-
kvæmlega ákveöið meö mæling-
um á afstööu jaröar til annarra
stjarna. Afstööumælingastöðvar
hafa verið starfræktar í þvi
skyni síöan um aldamótin 1900
— aö Gaithersburg í Maryland
Stóri uppdrátturinn sýnir staðsetningu athuganastöðvanna, litli fer-
hymingurinn sýnir snúningshnikiö við Norðurheimskaut.
sínar til aðalstöövanna að Miz-
usawa.
Vísindamennirnir, sem fylgj-
ast með þessu fyrirbæri, gera
sér vonir um aö fyrr eöa síöar
leiöi þessar þrotlausu mælingar
í Ijós eitthvað það, sem veitir
þeim vísbendingu um orsök þess
eöli og áhrif. Og nú hefur þeim
ur hugur á að fá sem nánasta
vitneskju um þetta hnik —■
hvort það er reglubundið fyrir-
bæri, hvaða áhrif þaö kann að
hafa, en þó fyrst og fremst ef
til vill, af hverju það stafar.
Snúningsskaut jarðar er þann
ig á reiki kringum hið landfræði
lega skaut hennar norður þar.
Sannist að þetta reik sé reglu
og Oikiah f Kalifomíu í Banda-
ríkjunum í Samarkand 5 Sovét-
ríkjunum, Corloforte á Sardíniu
& ítaliu og Mizusawa S Iwate-hen
f Japan. Á hverri nóttu beina
starfsmennirnir f stöðvum þess
um sjónaukum sínum að þeim
18 stjömutvenndum, sem vald-
ar hafa verið til afstöðumiðun-
ar, og senda síðan niðurstöður
bætzt annað nátengt viöfangs
efni — svipað snúningshnik
tunglsins. Það er þó mælt á
annan hátt, eöa meö aðstoð gervi
hnatta. Hafa Bandarfkjamenn
þegar á lofti tvo gervihnetti
þeirra erinda. „Surveyor 5“ og
„Surveyor 6" sem senda stöð-
ugt til jarðar nákvæmar upp-
lýsingar varðandi þetta hnik
mánans, en báöir þessir gervi-
hnettir hafa áöur lokið merki-
legu hlutverki hjá þessum ná-
granna okkar, eins og menn
muna. Þaö kemur að vfsu vel
heim viö gamansemi ýmissa
þeirra hagyrðinga, sem gert hafa
drykkjuhneigð Mána karls að
yrkisefni sfnu,' að hann „slagi“
dálftið, en vfsindamennimir hafa
meiri áhuga á ööm f fari hans.
Þeir telja, að það sé aðdráttar-
afl jarðar annars vegar en ójafn-
væg staðsetning efniskjama
tunglsins hins vegar, sem veldur
þessari snúningsriðu, og megi
reikna staösetningu kjamans —
t. d. hvort um bráðinn berg-
kjarna sé að ræöa, og hvar —
þegar nægilega nákvæmar niö-
urstöður mælinga þesjara séu
fyrir hendi.
Sem sagt — jörðin snýst um
ímyndaöan möndul sinn, en fyr-
ir þetta hnik hennar er sá mönd-
ull á reiki, þótt ekki muni þar
miklu. Og sama er að segja um
tungliö. En þótt ekki muni miklu
telja vísindamennirnir, sem við
þessi fræði fást, það ákaflega
mikilvægt að komast aö raun
um af hverju þetta hnik frá rétt-
um snúningi stafar.
HASKÓLABÍÓj HAFNARBÍÓ
Kæn er konan
(Deadlier than the Male)
Æsispennandi mynd frá Rank
f litum, gerö samkvæmt kvik-
myndahandriti eftir Jimmy
Sangster, David Osborn og Liz
Charles-Williams. Framleiðandi
Betty H. Box. Leikstjóri Ralph
Thomas.
. öalhlutverk:
Richard Johnson
H'ke Sommer
íslenzkur texti.
Sýnd kl. á, 7 og 9.
Bönnuð bömum innan 16 ára.
Kvennagullið
kemur heim
Fjörug g skemmtileg litmynd
með hinum vinsælu ungu leik-
urum Ann Margret og Michael
Parks.
íslenzkur 'exti.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
&S
ÝJA BtÓ
Drottning hinna
herskáu kvenna
(Prehistoric Women)
Mjög spennandi ævintýra-
mynd f litum og Cinemascope.
Martine ieswick
Edina Ronay
Bönnuð yngri en 12 ára
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
LAUCARASBIO
Darling
Með Julie Christie og Ðick
Borgarde. — Endursýnd kl. 5
og 9.
fslenzkur texti.
AUSTURBÆJARBIO
Tigrisdýrið
Sérstaklega spennandi frönsk
sakamálamvnd.
Roger Hanin.
Bönnuö innan 16 ára.
Sýnd kl. 5 og 9.