Vísir - 13.09.1968, Blaðsíða 4

y
''Ækp$ ||
l|f 1
1.4' í
I'
Jane Fanda
ráðgerir
barneignir
Jane Fonda, sem nú stendur ái
þrftugu, virðist ekki mjög gefin1
fyrir fyrirframgerðar áætlanir.|
Meira að segja þótt hún labbi um-
baðströndina í „tækifæriskjól.“(
Samt virðist hún ætla að fara að|
iðka áætlanagerð. Þegar hún vann
að gerð kvikmyndarinnar „Bar-(
barella“ undir stjórn húsbónda|
síns, Roger Vadim, lýsti hún yf-
ir: „Þegar þessu er lokið, ætla ég|
að hætta að leika í kvikmyndum|
og eignast bam.“ Ekki var myndai
tökunni fyrr lokið, en Jáne sýndi/
svo að ekki varð um villzt, að|
hún stóð viö heit sitt. Von er núi
á baminu á hverri stundu. 1
Réftarhöld i Vestur-Þýzkalandi um skaðsemi thalidomide-lyfsins:
ÞÚSUNDIR VANSKAPNINGA
Talið er að Iyfið thalidomide
hafi valdið dauða og hörmungum
víða í Evrðpu. Blaðalesendur hafa
kynnt sér fjölda frétta um af-
leiðingar þess og séð myndir af
vansköpuðum börnum. Víða er-
lendis hafa seliendur iyfsins ver-
ið ákærðir fyrir vítaverða van-
rækslu eöa aurasýki, jafnvel
glæpsamlegan tilgang. í Vestur-
Þýzkalandi eru nú hafin réttar-
höld í slíku máli.
Lyfið kom aldrei á markaö í
Bandaríkjunum, svo að fórnardýr
þess þar munu innan við tuttugu.
í Bretlandi eru um þúsund „thal-
idomide-böm“. I Vestur-Þýzka-
landi kynnti fyrirtækið Chemi
Griinenthal GMBH lyfið fyrst
sem róandi lyf og svefnlyf. Þar
eru að minnsta kosti 3.184 van-
sköpuð böm enn á lífi, og álíka
mörg hafa látizt. Auk þess er
talið, aö um 5.000 fullorðnir hafi
hlotið varanlegt tjón af völdum
lyfsins. Margir þeirra eru lam-
aðir.
Um þessar mundir sjö árum
eftir ógæfuna, hefur málsókn
verið hafin gegn fyrirtækinu
Griinenthal. Lögfræðingar ríkisins
höfðu tekið saman sönnunargögn,
sem voru um 70 þúsund síður,
og ákæruskjalið er 972 síður. Þar
eru starfsmenn fyrirtækisins sak-
aðir um persónulega vanrækslu,
er hafi leitt til sölu ótryggs lyfs,
sem hafi ekki verið reynt nægi-
lega, áður en það kom á mark-
að. Búizt er við, að réttarhöldin
standi í að minnsta kosti tvö ár.
Þau eru í tveimur megin þáttum.
Bretinn Henry Cooper fékk um
600 þúsund krónur fyrir keppni
við Cassius Clay, sem hlaut um
tvær milljónir.
Óprúttnir kaupmang-
arar ráða mestu um
heimsmeistarakeppni
í hnefaleikum
Fólk hefur yfirleitt gaman af
hnefaleikum. Þótt leikarnir séu
bannaðir með lögum hérlendis,
sem ef til vill er ágæt ráðstöfun,
hafa margir haft yndi af að horfa
á þá í sjónvarpi og í kvikmvnda-
húsum. Margir telja það kosti
kvikmynda, ef einhverjir , eru
hressilega lamdir! í hinum stóra
heimi liggur þáð orð á, að glæpa-
menn og kaupmangárar ráði
mestu um það, hverjir leiöa sam-
an hesta sína og jafnvel, hver
úrslitin verða. Einn slíkur úr miðl
arastétt, Bretinn Harry Levene,
hefur nýlega sagt söguna um leik
þeirra Henry Cooper og Classius
-Clay, sem fór fram fyrir um
tveimur árum.
Levene er sjálfumglaður maður
að eigin sögn. Eftir aö Cassius
Clay vann heimsmeistaratitilinn
þungavigt, fékk Levene þá snjöllu
hugmynd að standa fyrir keppni
milli Clay og brezks hnefaleik-
ara. Hann vissi ekki, hvort fram-
kvæmdastjóri Coopers hefði á-
huga á málinu, svo að hann
hringdi þegar £ stað til Arthurs
nokkurs Graftons, lögfræðings, >
sem var forsvarsmaöur hóps, tíu
ríkra kaupsýslumanna í Louisville
í Bandaríkjunum. Þessi hópur
studdi viö bakið á Clay. Levene
bauð um tiu milljónir króna,
fengi hann að standa fyrir leikn-
um. Það var auðvitað enginn smá-
peningur í augum Levene, en
þessi upphæð hafði engin teljandi
áhrif á Grafton. Hann hafnaði boð
inu. Þá gerðist það, að Cassius
Clay keppti við Kanadameistar-
ann George Chuvalo í Toronto.
Clay vann við illan leik. Hann
gat ekki slegið keppinaut sinn
niður í fimmtán lotum. Levene
endurtók tilboð sitt.
Honum barst svarskeyti. Boð-
inu var tekið feginsamlega. Graf-
ton sagðist múndu þiggja þær
þrettán milljónir, er Levene hafði
boðið. í skeyti sínu hafði sá síðar-
nefndi nefnilega misritað upphæö-
iua, svo að hún varð hærri en
ráð var fyrir gert. Levene sá
samt ekki ástæðu til að leiðrétta
þessa villu, úr þvt að hann fékk
að sjá um leikinn. Keppnin fór
fram hinn 21. maí 1966, og lyktaði
henni með algerum sigri Clays.
Cooper yfirgaf hringinn alblóðug-
ur og bugaður. Fyrir leikinn hlaut
Clay um tvær milljónir króna,
og Cooper um 600 þúsund. Veru-
legur hluti tekna hvarf hins vegar
í vasa kaupmangaranna, svo sem
venja er í þessum efnum. Gróði
af heimsmeistarakeppni I hnefa-
leikum er vafalaust mikill. Þeir
aðilar, sem „standa þá bak við“
kappana, bera oftast mest úr být-
um. Það er einkar athyglisvert, að
ákvörðunin um það, hverjir keppa
um titilinn hverju sinni, er tek-
in af „bisnessmönnum", en þarf
ekki að fara eftir hæfileikum
kappanna. Ýmsar nefndir úr-
skurða svo, hver sé heimsmeist-
ari.
Móðir með „thalidomide-barn“.
I fýrsta lagi verður að sanna,
að thalidomide hafi í raun og veru
orsakað hörmungamar. Þá verö-
ur einnig að sanna, að starfsmenn
imir hafi vísvitandi verið skeyt-
ingarlausir og ábyrgir gerða
sinna. Við réttarhöldin, sem fara
fram í Alsdorf við borgina Aach-
en, var nú unnið að fyrsta þætti
málsins.
Hinir sjö ákærðu fylgdust með
réttarhöldunum úr afmörkuðum:
bás, e’n fjölmargir foreldrar
thalidomide-barna sátu á áhorf-
endabekk. Vansköpuð böm léku,
sér 1 göngum salarins. Dr. Widuk-
ind Lenz frá Hamborg hafði verið
fyrstur til að bera brigður á lyf-
ið og fá sölu þess bannaða. Hann
sýndi réttinum litmyndir af börn-
um, sem höfðu engar hendur eða
fætur, ellegar aðeins útlimi, sem
lfktust helzt selshreifum. Á sum-
um myndunum, sem teknar voru
við krufningu, sást hvemig hjarta
eða önnur líffæri höfðu vanskap-
azt og leitt til dauða. Dr. Lenz
benti á, að lyfiö hefði sannan-
lega valdið vansköpun hjá öpum.
Verjendur töldu ósannað, að
thalidomide skaðaði fólk. Lækn-
irinn taldi ógerlegt að krefjast
þess af læknavísindunum, að þau
legðu fram sannanir með þeim
hætti, er verjendur krefðust. Notk
un thalidomide hefur farið yfir
þau mörk, sem sett hafa verið
um öryggi lyfja,“ sagði hann.
Vonandi verður thalidomide-
málið til þess að hefta hina hóf-
lausu sölu alls kyns „lyfja", sem
seld eru í ágóðaskyni, þótt þau
séu ekki nægilega reynd. Á það
einkum við um ýmis deyfilyf, sem
mjög hafa verið í tízku að undan-
fömu.
Ófriðarblikur á lofti.
Það er ekkl hægt að segja
að það sé friðvænlegt í heimin-
um, þvi víða er barizt og hvað
eftir annað er efnt til uppþota
I fjölda hinna svokölluðu menn-
ingjarríkja. Þrátt fyrir alþjóö-
lega samvinnu á mörgum svið-
um, þá virðist hörmulega lítið
hafa áunnizt.
Eftir heimsstyrjöldina sfðari
voru settar á stofn alþjóðlegar
stofnanlr til baráttu gegn hungri
og misrétti, því það tvennt var
talið undirrót ófriðar í rikum
mæli. En þrátt fyrir mikið starf
þessara stóru stofnana og sí-
auknar fjárveitingar til uppbygg
i ingar og þróunar viða um heim,
i virðist á stundum lítið hafa'
) áunnizt. Einmitt núna er álitið
að hungur sé meira í heiminum
en nokkru sinni áður. Annars
staðar i heiminum verður verð-
fall á matvælamörkuðunum
vegna mikils framboðs. Þetta
eru hörmulegar staðreyndir.
Þegar þióðirnar risu upp úr
rústum siðari heimsslyrjaldar-
innar sögðu margir að þetta
skyldi aldrei henda aftur. Þjóð-
Imar skyldu byggja upp í sátt
og samlyndi, og aldrei láta slíka
ógæfu dynja yfir að nýju. En
hvemig standa þau friðarheit í
dag: Það er barizt í Víetnam,
Nígeríu og heitt er í kolunum
fyrir botni Miðjarðarhafs. Und-
ir sýöur í Grikklandi vegna und
anfarandi byltinga og síðast en
ekki sízt þeir hörmulegu atburð-
ir sem nýlega áttu sér stað í
Tékkóslóvakíu, sem vafalítið
hefðu getað orðið að ægilegu og
óviðráðanlegu ófriðarbáll. Kyn-
þáttaóeirðir eru daglegt brauð i
sjálfum Bandarikjunum og stutt
er siðan stúdentaóeirðir urðu f
Frakklandi, sem breiddust geig-
vænlega út um allan heim.
Mörgum hrýs ætiö hugur við
fregnir af stúdentaóeirðum, þvi
úr röðum stúdenta getur maður
reiknað með framtíðarforystu
hverrar þjóðar aö verulegu leyti.
Beiting hnefaréttarins og hótan-
ir gefa því síður en svo góð
fyrirheit um friðvænlegri tíma
í framtíöinni. Allar líkur eru því
á, að framtíðin verði iafn blóð-
ug og fortíðin. Þrátt fyrir að
ekki er langt liðið frá ógnum
heimsstyrjaldarinnar, þá virðist
lítið hafa Iærzt. Þrátt fyrir allt-
menningar-hjalið og hina alþjóð
legu samvinnu til að bæta sam-
búðina, virðist allt sitia við
það sama í friðaráttina. Þrátt
fyrir alla baráttuna gegn hungri
í heiminum viröist fjöldi þeirra,
sem líður skort og jafnvel hung-
ur aldrei vera meiri en einmitt
nú.
Vafalaust rikir sama vonin
um allan heim um að friður
verði og friður haldist, en það
er eins og við atburðarásina
verði ekki ráöið.
Þrándur i Götu.