Vísir - 13.09.1968, Blaðsíða 9

9
V1SIR . Föstudagur 13. september 1968.
Rússnesklr skrlðdrekar af nýjustu gerö. Hver er tilgangur Rússa með vígbúnaðarkapphlaupi á sama tíma og dregið hefur
verið úr vörnum Vestur-Evrópu?
Vanme§n vestrænna þjáða
Tjaö er nú orðið uppvíst, að
hinir leiftursnöggu herflutn
ingar og innrásaraögerðir Rússa
í Tékkóslóvakíu hafa komiö
herstjórn Atlantshafsbandalags-
ins mjög á óvart. Þetta vekur
menn nú til umhugsunar um það
að alvarlegir hættu og erfið-
leikatímar séu að renna uþp yf-
ir hinum vestrænu þjóðum.
Hér er þó ekki átt við þá
pólitfsku hlíð á málinu að stefna
hinnar friðsamlegu sambúöar
hafi beðið hnekki. Þaö er mál út
af fyrir sig. En það, sem hér um
ræðir er sú óhugnanlega stað-
reynd, að þaö hefur komið í
ljós í hernaðaraðgerðum Rússa
í Tékkóslóvakíu, að vigbúnaður
þeirra er miklu öflugri og her-
sveitir þeirra búnar fullkomnari
vopnum, en yfirstjórn hinna
vestrænu landvama hafði gert
ráð fyrir.
Það hefur sem sagt opinber-
azt. aö á sama tíma og hin vest-
rænu ríki hafa á undanförnum
árum dregið verulega úr her-
styrk sínum, fækkað herliði og
ekki lagt f þann gífurlega kostn
að á krepputímum að endur-
nýja úreltan hertækjabúnað,
hafa Rússar eflt herbúnað sinn
af meira kappi en nokkru sinni
áður. Vesturlönd hafa dregið úr
herbúnaði sínum að nokkru í
trausti á hinni „friðsamlegri
sambúð". En nú er það ljóst,
að Rússar hafa ekki reynzt þess
trausts verðir. f stað þess að
þeir kæmu til móts við Vestur-
lönd og drægju samsvarandi úr
sínum herbúnaöi hafa þeir aug-
sýnilega kostað því meira til
vígbúnaöar síns, viðhaldið öll-
um liöstyrk sínum og eflt hann
stórlega með geysilega kostnað-
arsamri endurnýjun á hertækja
búnaði. Þetta veldur því nú, að
hemaðarlegt ofurefli Rússa í
Evrópu í venjulegum herstyrk er
meira en bað hefur nokkru sinni
verið frá þvi á afvopnunarár-
unum á Stalinstímabilinu eftir
lok heimsstyrjaldarinnar.
\7ið þetta hafa nú rifjazt upp
rökræöur, sem áttu sér stað
í Vestur-Evrópu síðastliðinn vet-
ur um vamarmál Evrópu. Þá
geröist það, að enskur hers-
höfðingi að nafni Sir John Hack
ett, sem var yfirmaður Rínar-
hers Breta í Vestur-Þýzkalandi,
skrifaði bréf til stórblaðsins
Times, þar sem hann lýsti ugg
sínum yfir þvf. að herstyrkur
Atlantshafsbandalagsins væri
orðinn svo veikur og vanmáttug
ur, að hann væri ekki fær um
það lengur að gegna hlutverki
sínu aö verja Vestur-Evrópu.
En aövörunarorö Hacketts
voru þá borin til baka af yfir-
stjórn bandalagsins og sú skoð
un látin í ljósi, að hann geröi
of mikið úr herstyrk Rússa. —
Þrátt fyrir talsverðar umræður
og greinaskrif, varð sú niður-
staðan á, að almennt var litið á
Hackett sem umkvörtunarsaman
hernaðarsinna, er sárnaði þaö
persónulega að sjá stöðugt fækk
að í herliðinu í Þýzkalandi. Að-
vörunartónn hans ætti heldur
ekki við á tímum friðsamlegrar
sambúöar.
Þá var haldið áfram að draga
úr liðstyrk Atlantshafsbanda-
lagsins, auðvitað fyrst og fremst
vegna hins erfiða efnahagsá-
stands. Bandaríkjamenn áttu viö
erfiðleika að stríða austur í Víet
nam og þurftu á auknu herliði
að halda. Var þá gripið til þess
ráðs, aö sækja herlið til Evrópu
stundum í því formi, að úrvals-
hersveitir, sem voru í góðri þjálf
un voru fluttar frá Evrópu, en
aðrar sem voru þjálfunarlausar
og lélegar sendar þangað f stað
inn. Og með sama hætti hófust
um síðustu áramót takmarkanir
á herbúnaði Evrópuríkjanna
vegna hins erfiða efnahagsá-
stands í öllum Vestur-Evrópu-
löndum, sérstaklega þó í lönd-
um eins og Bretlandi, Belgíu og
Þýzkalandi.
Fjá voru þessar aðgerðir til að
draga úr landvömum rök-
studdar með því, að Bandaríkja
menn ætluðu að koma á fót
mjög viðamiklu herflutninga-
kerfi með risavöxnum herflutn-
ingaflugvélum og var þar gert
ráð fyrir því, að ef í hart slægi
gætu þeir flutt nægilegt herlið
á einum mánuði til að mæta
rússneskri innrás.
Þegar bessar áætlanir voru
gerðar var reiknað með því, að
Rússar og lepprfki þeirra hefðu
til taks í Evrópu 20—30
herf'dki á móti 20 herfylkjum
v»strænna landa og þar var einn
ig gert ráð fyrir því, að rússn-
eskt herfylki hefði aðeins um
60% styrkleika á móts viö vest-
rænt herfylki. Á þeim grundvelli
var talið aö her Atlantshafs-
bandalagsins yrði þess um-
kominn að tefja fyrir hugsan-
legri rússneskri sókn í mánaðar-
tíma, þangað til Bandaríkja-
menn gætu komið til aðstoðar
meö liðsauka. Svo yfirstjórn
Atlantshafsbandalagsins taldi
enga sérstaka hættu samfara
þvf,' jþö dregið væri úr varriar-
kraftinum. Hún byggöi líka á
pólitískum sjónarmiðum „frið-
samlegrar sambúðar“ og vildi
Ieggja sitt af mörkum til að
draga úr spennunni og „auð-
vélda“ Rússum að hefja samsvar
andi afvopnun á sínu liði.
Allt þetta ár hefur Atlants-
hafsbandalagið síðan haldið uppi
svokallaöri ,,friðarstefnu“, sem
kom skýrast í Ijós á ráöstefn-
unni f Reykjavík í sumar, þar
sem megintillagan fjallaði um
þaö, að Atlantshafsbandalagið
skyldi reyna að nálgast Var-
sjárbandalagið og stíga fyrsta
skrefið til að afnema þessi tvö
bandalög.
A fás Rússa og Varsjárbanda-
lagsins á Tékkóslóvakíu
hefur nú að sjálfsögðu gert frið
arviöleitni Atlantshafsbanda-
lagsins að engu. En hún hefur
gert meira, hún sýnir því miður
að „friðarstefria" Atlantshafs-
bandalagsins hefur verið mjög
hættuleg öryggi vestrænna
þjóða.
Það hefur nú komið í ljós, að
Rússar hafa ekki 20 — 30 herfylki
bardagaklár til taks í Mið-
Evrópu, heldur yfir 60, og hug-
myndir vestrænna hernaðarsér-
fræöinga um að rússnesk her-
fylki væru veikari en sambæri-
leg vestræn herfylki hafa
reynzt rangar. Hinar leiftur-
snöggu hernaöaraögerðir í
Tékkóslóvakíu hafa einnig fært
mönnum h-im sanninn um það,
að ef Rússar hygðu á alls-
herjar árás, þá gefa þeir engan
mánaðarfrest. Þeir hafa algera,
líklega þrefalda hernaðarlega
yfirburði yfir vesturveldin í
Evrópu, bæði á landi og i lofti.
Hersveitir þeirra, sem tóku
Tékkóslóvakíu, höfðu langtum
fullkomnari eldflaugavígbúnaö
heldur en Vesturveldin höfðu
búizt við að þær ættu.
Á sama tíma hafa atburöimir
sýnt hve aðvörunarkerfi
Atlantshafsbandalagsins er ó-
fullkomið og varbúið. Þetta
aðvörunarkerfi er meðal annars
í því fólgiö, að röð ratsjárstöðva
hefúr verið komiö fyrir með-
fram öllum austurlandamærum
Þýzkalands.
En um kvöldið, þegar Rússar
voru að leggja af stað til inn-
rásar voru gervallar þessar
stöðvar slegnar út af laginu
með elektrónískum truflunum og
með svokölluðum stanniol
strimlum, sem Rússar létu
dreifa stöðugt um allt loftsvæð-
ið. Þetta olli því að yfirstjórn
Atlantshafsbandalagsins haföi
ekki hugmynd um, hvað var á
seyði. Menn ímynduðu sér, að
ratsjártruflanimar væm aðeins
liður í hinum víðtæku heræfing-
um, sem Rússar frömdu til að
ógna Tékkum og vissu ekki fyrr
en löngu eftir á, að rússneskt
fallhlífa og stormsveitarlið var
komið til Prag. Þaö óhugnanlega
við þetta var, að Rússar hefðu
alveg eins getað verið að senda
þenna her til innrásar í Vestur-
Þýzkaland. Þannig endurtók
sig sama sagan og í leifturstríði
nasistanna á fyrri árum, að
vesturveldin voru með öllu ó-
viðbúin og treystu aðeins á það
bezta f óskhyggju sinni og frið-
arþrá. Það er aö vísu sagt, að
sendiherra Rússa hafi tilkynnt
Bandaríkjamönnum um innrás-
ina, en ríkisstjórnir annarra
Atlantshafsríkja fengu enga að-
vörun frá vamarkerfi banda-
lagsins. Þær fengu fyrstu upp-
lýsingar frá fréttastofnunum og
blöðum.
Tjannig var Atlantshafsbanda-
lagið bæöi varbúið og van-
megnugt að hreyfa legg né lið
á meðan hið rússneska ofbeldis-
10 slöa

Átökin innan Alþýðubanda-
Iagsins hafa vakið mikla eftir-
væntingu á meðal fólks og rétt
eins og fyrir spennandi lcnatt-
spymuleik, eru menn famir að
spá um það, hver úrslitin muni
verða.
Visir stöðvaði nokkra veg-
farendur niðri í Austurstræti og
lagði fyrir þá þessa spumingu:
„Hverjir haldið þér að
verði ofan á í deilunum
innan Alþýðubanda-
lagsins?“
Dagur Jónasson, skrifstofu-
stjóri: „Ætli kommúnistarnir
hafi það ekki!?“
Þorgeir Sigurðsson, endur-
skoðandi: „Ég hef trú á Hanni-
bal í þessu, því mér sýnist hin-
ir eiga í vök að verjast — eink-
anlega eftir síðustu atburöi i
heimsmálunum.“
Einar Eðvaldsson, vélstjóri:
„Mér sýnist Hannibal sigur-
stranglegur!"
Hörður Steinþórsson, verzl-
unarmaður: „Mér lízt þannig á
horfurnar, að Hannibal sé lík-
legur.“
Þorvaldur Tryggvason, skrif-
stofumaöur: „Ætli kommúnist-
amir nái ekki yfirhöndinni.
Þeir eru fjölmennari og skipi*'
lagöari innan Alþýðubandalags*
ins.“