Vísir - 14.09.1968, Side 6

ö
V 1 S IR . Laugardagur 14. september 1968.
TONABÍÓ
íslenzkur texti.
Heimsfræg og snilldar vel gerð
og leikin, ný amerisk-ensk stór
mynd í litum og Panavision
Myndin er gerð eftir sannsögu
legum atburðum.
Charlton Heston
Laurence Olivier
Sýnd kl. 5 og 9.
Bönnuð bömum innan 16 ára.
|—Listir -Bækur -Menningarmál-
liiwsaillitl
Elska skaltu náungann
(Elsk din næste)
Mjög vel gerð, n'- dönsk gam-
anmynd ' litum. Myndin er
gerö eftii sögu Willy Brein-
holts, I myndinni leika flestir
snjöllustu leikarar Dana.
Dircb Passer
Christina Chollin
Walter Giller
Sýnd kl. 5.15 og 9.
AUSTURBÆJARBÍÓ
Stúlkan með
regnhlifarnar
Endursýnd kl. 9.
Græna vitið
Bönnuö innan 16 ára. Sýnd kl.
5.
GAMLA BIO
ROBIN KRUSO
liðsforingi
Bráöskemmtileg ný Walt Disn-
ey kvikn. ' í litum með:
Dick Van Dyke
Nancy Kwan
Isienzkur texti.
Sýnd kl. 5 og 9.
LAUGARÁSBIO
Flóttinn frá Texas
(Texas across the river)
Sprenghlægileg skopmynd i
Technicolor.
Aðalhlutverk.
Dean Martin.
Alain Delon.
Sýnd kl 5. 7 og 9.
íslenzkur texti.
RAUPARARSTÍG 31 SiMI 22022
Hannes Kr. Daviðsson arkitekt og tormaður
Bandalags islenzkra listamanna:
'p’yrir réttum 40 árum var sett
ur stofnfundur Bandalags ís-
lenzkra listamanna, skráöir
stofnendur þess voru 43 sam-
kvæmt því plaggi, er fyrsti for-
maöur B.Í.L. hefur afhent núver-
andi stjórn þess. En samkvæmt
því var fyrsta stjórn þess skip-
uð eftirtöldum mönnum, formað
ur Gunnar Gunnarsson, ritari
Jón Leifs, gjaldkeri Guðmundur
Einarsson. Sá sem upphafinu
olli var Jón Leifs, tónskáld og
var þaö víst sétlun stjómar B.
Í.L. að heiðra hann á þessum
degi, vegna stofnunar Bandalags
ins og þeirrar sífelldu baráttu
fyrir málefnum listamanna, er
hann háði ótrauður og óhvikull
alla tíð síðan. Auðna hans var
tektafélag Islands, Félag ísl. leik
ara, Félag ísl. listdansara, Félag
ísl. myndlistarmanna, Félag ísl.
tónlistarmanna, Rithöfundasam-
band íslands og Tónskáldafélag
íslands.
Eins og oft hefur verið á lofti
haldið þá komst um skeið nokk-
ur sundrung f raðir listámanna.
Ég tel þó að þar hafi verið
meira um utanaðkomandi áhrif
að ræða og afleiðingar þeirra,
en að sundrungin hafi sprottið
upp í hugum listamanna sjálfra.
Ég ætla að listamenn hafi dreg-
iö sína lærdóma af því og að
í framtíðinni muni félagssamtök
þeirra mótast af fenginni
reynslu.
Hannes Kr. Davíðsson.
o« trúlega fullar hendur fjár og
nóg í rfkiskassanum. Hversu möc
iö mynduð þið þá ekki vilja gefa
til þess að hversdagsleikinn öðl-
aðist líf og lit og lffið fengi
aftirr gieði sína?
En þess skyldu menn vera
minnugir, að þá sönnu list er
ekki hægt aö skapa með pen-
ingum. en það er hægt að skapa
henni vaxtarskilyrði og bað er
hætt við, að í velmektarsamfé-
laginu verði menn svo upptekn-
ir af hinum ytri formum listar-
innar, sem auðveldlega er hægt
aö fá keypt, að þeir verði 6-
næmir fyrir innihaldsleysi, þegar
svo er komið, þá er menningu
okkar tekin gröfin. Það er skylda
okkar iistamanna að sjá til þess,
að þjóö vor haldi heilu skyni,
en orðmergð og eftirtölur um
það fé, sem veitt er til lista
gætu bent til þess að illa horfi
um þroska þjóðarinnar. Samtök
listamanna samþykktu fyrir sitt
leyti núgildandi lög um lista-
LISTAMENNIRNIR ERU VEITEND-
UR í ÞJÓÐFÉLAGINU
Ávarp flutt á 40 ára afmælishátið bandalagsins 6. september sl.
önnur, en einnig þar gekk hann
óblauður til móts við örlög sín
og sífraði ekki þótt hann hefði
sjálfur talið til lengra starfs og
svo skyldi það vera um góöa
listamenn.
I dag eru lifandi 17 menn og
konur af þeim hópi, sem fyrir
40 árum stofnuðu bandalagið.
Ég leyfi mér að lesa nöfn þeirra,
en harma að sum þeirra skuli
vera fjarverandi. Annie Leifs,
Dóra Sigurösson, Emil Walters,
Finnur Jónsson, Guðmundur
Hagalín, Gunnár Gunnarsson,
Halldór Kiljan Laxness, Harald-
ur Sigurösson, Jakob Thoraren-
sen, Jóhannes Kjarval, Jón Jóns-
son, Kristján Albertsson, Krist-
mann Guðmundsson, Páll ísólfs-
son, Ríkharður Jónsson, Þorberg
ur Þórðarson, Þórarinn Jónsson.
Bandalagið réði sér strax lög-
mann og var fyrsti lögmaöur
þess Stefán Jóhann Stefánsson.
1 upphafi var þetta bandalag
einstaklinga, er stunduöu listir
á íslandi. Síöar þegar fjölgaöi
greindust menn f bandalagsdeild
ir, eftir viðfangsefnum, deildir
þessar hlutu svo síðar sérstök
nöfn og sjálfsforræöi, þannig að
nú eru aðilar að Bandalagi ís-
lenzkra listamanna 7 félög: Arki
Tl/Targt hefur breytzt í þjóðfé-
JL laginu á þeim 40 árum, sem
Iiðin eru frá stofnun bandalags-
ins og ekki sfður á sviöi list-
anna en öðrum. Segja má þó að
grundvöilur góðrar listar sé allt-
af sá sami, á hvaða tíma og und
ir hvaða þjóðfélagshátum, sem
hún birtist. En á meðan listflutn
ingurinn var áður bundinn ein-
staklingnum, sem flutti eða
staönum, sem skapað var á, þá
eru nú sköipuð skilyrði og notuð,
til þess að flytja listina um víöa
veröld, eins og hvem annan
neyzluvarning, auk þess gera
menn nú margfeldi eða kopíur
með alls kyns vélakosti af hvers
konar verkum listamanna og
gera sér að dreifiefni og um
leið féþúfu. Það mundi sannmæli
að listdreifing sé með arðvæn-
legri atvinnuvegum í verzlunar-
þjóðfélagi nútímans. Slík starf-
sem iýtur aö verulegu leyti lög-
málum verzlunarinnar og er
hætt við að listin verði fyrir
ýmsu hnjaski í höndum þeirra
manna ef listamennirnir gæta
ekki að.
Það þykir ekki gott að fara
rangt meö ritað eöa talað orð í
endursögn og eru viðurlög viö
slíkri hegðan ákveðin í lögum
í ýmsum tilvikum, en það athug-
ist, að þaö er sambærilegt at-
hæfi, þegar farið er rangt með
liti í eftirprentun myndar, rugl-
að takti í tónverki eða teknar
afskræmilegar myndir af arki-
tektúr og skulptúr, en það er
eins og löggjafinn hafi ekki verið
eins vakandi um þessi atriöi.
Þetta mundi þó trúiega fljótt
breytast ef stjómmáiamennirn-
ir þyrftu að tjá sig í línum, lit-
um og tónum.
Eins þótt listamaðurinn hafi
veitt heimild til margföldunar
á verki sínu, þá er árangurinn
af þeirri framkvæmd háður sam-
þykki hans, áður. en dreifing
hefst, þessa skyldum við ætíö
minnast.
Oft heyrum við talað um lista
menn sem styrkþega, þetta er
í rauninni heldur hvimleitt tal,
þvf það athugist, að f samskipt-
um sínum við þjóöfélagsheildina,
þá eru það listamennimir, sem
eru þeir raunvemlegu veitendur.
Hugsið ykkur kæru gestir okk
ar, að listin væri horfin út úr
daglegu lífi ykkar og umhverfi,
myndimar ykkar væru horfnar,
tónlistin þögnuð, allar góðu bæk
umar ykkar horfnar og þið sæt-
uð eftir með hagskýrslur einar
mannalaun. Við væntum þess,
að á næsta löggjafarþingi verði
staðið við það heit, að komið
verði á starfsstyrkjakerfi sam-
kvæmt greinargerð umræddra
laga og geröu nefndaráliti og það
eins þótt nú sé taliö hart í ári.
Þjóðinni er því meiri nauðsyn
að skapa listinni vaxtarskilyrði
til að fylla líf sitt, sem hún horf-
ir fram á meiri vonbrigði á vett-
vangi hagskýrslna.
Ekki mælumst við til forrétt-
inda, en við teljum til jafnrétt-
is við aöra. í stjómarskrá okkar
segir svo í 67. gr.: „Eignarréttúr-
inn er friðhelgur. Engan má
skylda til að láta af hendi eign
sína, nema almenningsheill
krefji, þarf til þess lagafyrir-
mæli og komi fullt verö fyrir“.
Um þetta þykir okkur sem við
sitjum ekki við sama borð og
aðrir samfélagar. því höfundar-
réttur aö verkum okkar er nið-
urfelldur 50 árum eftir lát okk-
ar án þess að fylgt sé ákvæðum
stjómarskrár um eignarnám og
verðbætur. Slfk ósvinna er ekki
viðhöfð við þá framtakssöimu
menn, sem eyða lífsorku sinni
f að safna lóðum og lendum eöa
hrúgum af þeim harða leir. Af-
rek ævi þeirra ganga friöhelgi til
niöjanna og þau eru ekki snert
nema fylgt sé ákvæðum stjómar
skrárinnar. Það er bágt til að
vita að listasafni ríkisins skuli
leyft að gera eftirprentanir mál-
10. sfða
Barnfóstran
(The Nanny)
tslenzkui texti
Stórfengleg, spennandi og af-
burðave) leikin mynd með:
Bette Davis
Bönnuö böfnum yngri en 14
ára.. — Sýnd kl 5. 7 og 9.
STJÖRNUBÍÓ
BÆJARBÍÓ
Cat Ballou
Isffiozknr texti.
Ný kvikmynd: — Lee Marvin,
Jane Fonda. — Sýnd kl. 5, 7 og
9.
Onibaba
Hin umdeilda japanska kvik-
mynd eftir snillinginn Kaneto
Shindo. Hrottaleg og bersögul
á köflum. Ekki nema fyrir
taugasterkt fólk. Danskur texti.
Sýnd kl. 9.
Bönnuð böraum innan 16 ára.
Vegahrappar
(Ve Hellions)
Hörkuspennandi og viðburöa-
rík ensk-amerísk litmynd. Að-
alhlutverk:
Richard Todd y
Anne Aubrey
Sýnd kl. 5 og 7. Bönnuð innan
14 ára.
HÁSKÓLABÍÓ HAFNARBÍÓ
Bráðin (The naked prey) Hillingar Sérstæð og spennandi saka-
Sérkennileg og stórmerk amer- málamvnd með:
ísk mynd te.cin 1 Technicolor Gregory Peck
og Panavision. Framleiðandi íslenzkur texti .
og leikstjóri er Comel Wilde Bönnuð innan 16 ára.
Aðalhlutverk: Cornel Wilde. Sýnd kl. 7 og 9.
Gert Van Den Berg. Ker Gampu Volkyrjurnar
Islenzkur texti. Hórkuspennandi litmynd. —
Sýnd kl. 9. Bönnuð innan 12 ára.
Bönnuð innan 16 ára. Síðasta sinn. Sýnd kl. 5.
Prófessorinn Aaðalhlutverk: Jerry Lewis. Sýnd kl. 5 og 7. Auglýsðð í VísS