Vísir - 22.10.1968, Blaðsíða 8

8
VlSIR . Þriðjudagur 22. októbe;- 1968.
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axei Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: BergþöT Olfarsson
Auglýsingar: Aðalstræti 8. Simar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðaistræti 8. Síml 11660
Ritstjóm: taugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr. 125.00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 10.00 eintakið fi
Prentsmiðja Visis — Edda h.f.
Mismunandi leiðir
J blöðum stjómarandstæðinga er sí og æ vikið að því, \
að ríkisstjórninni beri að rjúfa þing og efna til kosn- /
inga. Sagt er, að henni sé það raunar beinlínis skylt, /
þar sem hún sé með öllu úrræðalaus og hafi engar )
tillögur fram að færa til lausnar hinum mikla efna- \
hagsvanda, sem steðjar að þjóðinni. \\
Sínum augum lítur hver á silfrið. Vegna hinna ein- ))
stæðu erfiðleika, sem á þjóðinni hafa dunið og eng- ))
inn gat við gert, hvorki ríkisstjórn né aðrir, valdi hún j
þann kostinn að leita samráðs við stjórnarandstæð- (
inga um, hvort ef til vill gæti orðið samstaða allra (
flokka um hin alvarlegu og vandmeðförnu úrræði, /
sem til þyrfti að grípa. )
Stjórnarandstöðuflokkarnir féllust á þetta og sendu j
fulltrúa til viðræðna 3. september síðastliðinn. Sama \
dag gaf ríkisstjórnin út bráðabirgðalög um 20% inn- (
flutningsgjald og álag á ferðagjaldeyri. Stjórnarand- (
stæðingum var ekki ætlað að bera ábyrgð á þessari /
bráðabirgðaaðgerð, sem fyrst og fremst átti að vernda )
gjaldeyrisstöðu þjóðarinnar og einnig að gefa meira j
ráðrúm til samkomulagsumleitana flckkanna. \
Tuttugu dögum síðar, eða 23. september, gaf við- (
ræðunefnd stjórnmálaflokkanna út fréttatilkynningu. (
Þar var greint frá því, að margvíslegra gagna hefði /
verið aflað. Málin hefðu skýrzt verulega vegna þeirra )
og við umræðurnar, sem einungis hefðu fjallað um j
sjálf efnahagsmálin. Hins vegar væri enn unnið að \
frekari gagnaöflun. Margt þyrfti frekari athugunar (
við, svo sém með samanburði á þeim úrræðum, sem (
helzt koma til greina. Fyrr en þessum athugunum ij
væri lokið, yrði ekki séð, hvort grundvöllur væri til i\
samkomulags. ((
Þegar málum er svo háttað, sem nú hefur verið lýst, i /
má furðulegt heita, að borin skuli á sama tíma fram /
krafa úr herbúðum stjómarandstæðinga um þingrof j
og kosningar. j
Ekkert hefur komið fram um, að stjómarflokkana \
skorti úrræði til að mæta efnahagsvandanum. Þeir (
kusu hins vegar að reyna til þrautar leiðir til sam- / ’
komulags við stjórnarandstæðinga. í því felst ekki, /
að stjórnin væri sjálf úrræðalaus. Telja má víst, að j
almenningur sé hlynntur þessari málsmeðferð, hvort j
sem hún ber tilætlaðan árangur eða ekki. \
Ríkisstjómin þurfti ekki að velja þá leið vinstri (
stjómarinnar að biðjast lausnar, af því að innan henn- /
ar væri ekki samstaða um nein úrræði, eins og for- /
sætisráðherra þeirrar ríkisstjórnar lýsti yfir, þegar j
hún gafst upp. j
Það er áreiðanlega mikilvægt fyrir þjóðina, að þess \
sé freistað til hins ýt'rasta að skapa sem beztan frið (
og samstöðu til lausnar, á alveg einstæðum erfið- /
leikum. /
Valdimar Kristinsson: Nýta þarf sérhvert tækifæri til framfara - 7. grein:
Ekki er gott að hafa öll sín
egg í einni körfu
□ Svo sem eðlilegt er, hafa íslendingar verulegar áhyggjur
af þjóðarbúskap sínum um þessar mundir. Tekjur útflutn-
ingsatvinnuveganna hafa minnkað um 40% á tæpum tveimur
árum og engar horfur á, að úr muni rætast á næstunni. Þetta
eru vlssulega ill tíðindl, svo slæmt sem það alltaf er að þurfa
að stíga skref aftur á bak.
Cagt hefur verið, að þetta setji
^ okkur á sama lífskjarastig
og 1963, og er það reyndar í
sjálfu sér ekki svo uggvænlegt,
þar sem þá var vissulega ekkert
sultarár. En við höfum vaniö
okkur á ýmislegt síöan, svo sem
sjónvarp og jafnvel árlegar ferð-
ir til Mallorka. Og það, sem við
höfum vanið okkur á, finnst okk
ur enginn lúxus. — Lúxus er
aðeins það, sem náunginn veitir
sér, en við höfum ekki efni á
eða nennum ekki að stunda.
Þennan lúxus á auðvitað aö taka
frá náunganum og rétta þannig
við þjóðarbúið. En nú dugir bara
ekki aö taka aðeins frá náung-
anum, heldur verður að taka eitt
hvað frá okkur öllum. Og vissu-
lega er það mjög slæmt. Mun
farsælla væri að búa við hægar
framfarir heldur en þessar ógn-
ar sveiflur.
Eftir margar fátæktar aldir
runnu upp framfaratímar á ís-
landi, sem undir niðri hafa ver-
ið nokkuð stöðugir, en hafa á
yfirborðinu oft einkennzt af
rykkjum, og jafnvel bakföllum,
þegar afli hefur brugðizt. Síld-
in hefur oft gefið svo mikið f
aðra hönd, að hún hefur verið
ómótstæðilegt verkefni. En jafn-
framt hefur hún gefiö þjóðfélag-
inu gullgrafarablæ, sem erfitt er
að byggja á traust, nútfma
menningarsamfélag. Áreiðan-
lega munum við ekki forsmá
síldina í framtíðinni, þegar hún
sýnir sig. Og áhrif hennar verða
því áfram mikil, en flestir ættu
að vera orðnir sammála um, að
svo viðsjárverður gripur má ekki
lengur hafa næstum úrslitaáhrif
á framgang þjóðfélagsins. Und-
irstööumar veröur aö treysta
með öllum tiltækum ráðum.
Enginn getur þó búizt við, að
við finnum atvinnuvegi, sem
öruggir séu við allar aðstæður.
Viss áhætta hlýtur að fylgja
nær allri mannlegri starfsemi.
En aukin fjölbreytni atvinnu-
veganna skapar meira öryggi,
og þarf ekki að ræða það frek-
ar. Aldrei hefur þótt gott að
hafa öll sín egg í einni körfu.
Og flestir leggja meira upp úr
sæmilegu öryggi, þegar til lengd
ar lætur, heldur en stundar-
gróða.
Jjetta tal beinist sannarlega
ekki gegn sjávarútveginum,
eins og sumir grunnhyggnir
menn gætu haldið. Heldur þvert
á móti er það engri atvinnu-
grein eins og mikilvægt og
sjávarútveginum, að við höfum
aðrar útflutningsatvinnugreinar
til stuðnings. þegar afli bregzt.
Enginn heilbrigður aðili vill Iáta
heilt þjóðféiag standa og falla
með sér, en viil heldur deila á-
byrgðinni með öðrum.
Þótt sjávarafli hafi lengst af
verið megingrundvöllurinn und-
ir gjaldeyrisöflun íslendinga, hef
ur gjaldeyrir þó aflazt á ýmsa
fleiri vegu. Gjaldeyrisuppgjör
síöari ára sýnir, að þriðjungur
teknanna hefur átt rætur sínar
að rekja til ýmiss konar þjón-
ustustarfsemi, svo sem flugs og
ferðamennsku, og fjármagns-
flutninga. Tveir þriðju hlutar
gjaldeyristeknanna eru svo
vegna vöruútflutnings, og þar
13. sfða.
Eru íslendingar menntaþjóð?
Ratio to
total population fnumbcr of studcntsl
fpcr IOOO)

W////////////V///////
J USA 165%)-«
| USSR
| CANADA 185 Vol
| BULGARIA
|NETHERLANDS
| JAPAN C7'3°/oI
10 VÆÆSS//A CZECHOSLOVAKIA
10 tf///////////A DENMARK
10 WfcMtoA ENGLAND ÍWALES
10 SCOTLAND
10 Ý7///////////A N. IRELANP
10 CM FRANCE
9 SWEDEN
9 I*.•.•■*■•■• .*■*! YUGOSLAVIA
8 BELGIUM
8 FINLAND
8 Ir.y.y.yi IRELAND
Figurcs in brackcts give public
oxpcnditurc on cducation as ,
°/o ot nationol incone 1966.
Ivlv.v.vl POLAND
r..1:::.1! austria
Iv.v.vl W. GERMANY
l-.-.-.-.-.-.V RUMANIA
ÍV.V.vl GREECE
E'vAvl ITALY
l.V.V.T ICELAND
r.-.V.'.T SWITZERLAND
HUNGARY
cm NORWAY
C3 E.GERMANY
1 IPORTUGAL
I~|SPAIN
□ MEXICO (2-IVol
□ INDIA (2-8yoj
Qchina
(17)
PORTUGAL
©GOODWIN
□ Kortið, sem sést hér, birt-
ist I skozka blaðinu The
Scotsman. Þa er gerður sam-
anburður á stúdentafjölda
einstakra landa miðað við
heildaribú"f jölda og tölurnar,
sem eru innan sviga gefa upp
hversu miklum prósentum af
þjóðartekjunum árið 1966 er
varið í almenna menntun.
S&manburðurinn verður Is-
lendingum mjög í óhag, miðaö
við önnur lönd. Þeir eru 24. i
röðinni af 33 löndum með 6
stúdenta af hverju þúsundi íbúa.
Mestur stúdentafjöldi er í Banda
ríkjunum, 28 stúdentar af
hverju þúsundi íbúa. Þá koma
næst Sovétríkin og Kanada með
17 stúdenta af hverju þúsundi
íbúa.
Af þjóðartekjum ársins 1966
er aðeins 4,2% íslenzkra þjóðar-
tekna varið til almennrar mennt
unar á móts við 8,5% í Kanada
t. d. Þau lömd, sem verja minna
af þjóðartekjum slnum til al-
mennrar menntunar en Islend-
ingar eru Portúgal, Mexíkó, Ind-
Iand og Grikkland. Allar hinar
Noröurlandaþjóðimar verja
meiri hluta þjóðarteknanna til
menntunar. Noregur útskrifar
þó einum stúdent færri á þús-
und íbúa en íslendingar. I blað-
inu stendur ennfremur, að ekki
sé tekið tillit til hinna ýmsu
orðskýringa á orðinu stúdent,
við útreikningana og þar með
niðurstaðnanna.