Vísir - 22.10.1968, Blaðsíða 9

V í SIR . Þriðjudagur 22. október 1968.
9

[
I
VSÐTAL
DAGSINS
er v/ð Sverr/ RunóHsson, Kaliforn'iu-búa úr
Reykjavik, um frjálst framtak, bandariskar
kosningar, vegagerb og fleira
© Skömmu eftir að heims-
styrjöldinni iauk hélt hann
til Vesturheims til að stunda
söngnám. „ ... en ég var allt
of mikill bissnissmaður í mér
tii að lifa listamannalífi. Mér
ieiddust söngvarar og ieikar-
ar, svo að ég venti mínu
kvæði I kross; keypti trukk
á 450 dali og steypti mér út
í athafnaiífið.“ Þetta segir
Sverrir Runólfsson, ríkis-
borgari í sólgyiltu Kaliforníu-
fylki, enda þótt hann sé
fæddur og uppalinn á möl-
inni í Reykjavík.
• Hann er lágvaxinn, hnell-
inn og fjöriegur, með allt yf-
irbragð hins ameríska kaup-
sýslumanns. Talar hratt og
hátt. Á mæli hans er auð-
heyrt, hvar hann hefur alið
manninn undanfarna áratugi,
og stundum gefst hann upp á
stirðum beygingum íslenzk-
unnar og er óðamála upp á
ameríska tungu með því draf-
andi err-i, sem hana eink-
kennir.
Guðmundsdóttur af Lómatjam-
arætt í Suður-Þingeyjarsýslu.
Hann er hreykinn af sínu
nýja heimalandi: „Mig langar
til að segja þér svolítið af kosn-
ingafyrirkomulagi þar, sem er
ólíkt fullkomnara heldur en t.d.
á íslandi.
I Bandaríkjunum eru fram-
bjóðendur fyrst valdir með
kosningum innan flokkanna, og
á flokksþingunum er gengið frá
ákveöinni stefnuskrá í öllum
aðalmálum. Þessi mál eru síðan
höfð á kjörseðlinum, svo að al-
menningur sker sjálfur úr um
hversu miklu fé er eytt til ým-
issa hluta en eftirlætur stjóm-
málamönnum ekki að ákveða
það.“
Úr pússi sínu dregur hann
bandarískan kjörseðil frá hin-

Sverrir Runóifsson: „Eg vil ekki stofna nýjan flokk, en ég
er reiðubúinn til að starfa með hverjum sem er.“
maður
rigðast!

Cverrir er fæddur 3. desember
° áriö 1921 („Það er ekki
vert að segja frá því, ég held
það sé ekki laust við að stúlk-
umar hafi gefið mér hýrt auga“)
Hann er sonur Runólfs Kjartans
sonar í Parísarbúðinni og Lám
um almennu kosningum, sem
fóru fram í Sánkti Bemharðs-
hreppi í Kalifomíu-ríki, 8.
nóvember 1966.
Kjörseðillinn er hinn mynd-
arlegasti pési upp á einar 16
síður. Þar er í einu lagiö kos-
ið um fylkisstjóra, fulltrúa fylk-
isins í Ö1'ungadeildinni, fylk-
isþingmenn, dómara, og þar að
auki um ýmis mál í sambandi
við hvemig tekjum ríkisins
skuli variö.
Þarna eru fylkisstjóraefnin
efst á blaði: Edmund G. „Pat“
Brown, demókrati, og Ronald
Reagan, repúblíkani.
„Það er töluverður munur á
repúblíkönum og demókrötum,"
segir Sverrir. „Demókratamir
hallast meira að því aö láta rík-
ið sjá um framkvæmdir, en re-
públíkanar vilja frjálst fram-
tak á öllum sviðum. Free Enter-
prise, maöur, þaö er heilbrigð-
asta fyrirkomulag til að hvetja
til dugnaðar, sem þekkist. Rík-
isstjómin verður aö stjórna eins
og hún sé að stjóma gróöafyrir-
tæki. Bissniss, það er eina leið-
in til að ná árangri."
„Já, ég er repúblíkani, og ég
kaus Reagan. Hann er stór-
kostlegur. maður. Hann er svo
sparsamur fyrir embætti sitt, að
í marga mánuði eftir aö hann
varð fylkisstjóri notaöi skrif-
stofa hans bréfsefni með göml-
um haus frá tíma fyrirrennara
hans. Nafn Reagans var bara
stimplað yfir með gúmmí-
stimpli. Hann er svo smart, að
hann velur beztu menn til allra
hluta. Honum er alveg sama,
hvert hann leitar, ef hann að-
eins getur sparað."
• „Hvemig lízt þér á George
Wallace forsetaframbjóð-
anda?“
„Hann er að mörgu leyti
mjög athyglisveröur. Hann kom
með þá hugmynd, að Bandarík-
in skrúfuðu fyrir Foreign Aid
(aöstoð við önnur lönd). Viö
Bandaríkjamenn erum lang-
þreyttir á því að hjálpa þeim.
sem ekki vilja hjálpa sér sjálf-
ir. Þakklætið er oft líka fólg-
iö í því. að þeir snúast gegn
okkur Þetta em þunnar trakt-
eringar.
En svo að við snúum okkur
aftur að Wallace. Hann er
þarna í Alabama-fylki, þar sem
ákflega mikið er um negra.
Hvítu íbúamir dá hann yfir-
leitt álíka mikið og margir í
hópi negra fylgja honum líka
að málum í beirri von, aö hon-
,um takist að koma á lögum og
rétti og geti fyrirbyggt uppþot
og óeirðir. Svertingjamir eru
ekki allir sem verstir. — Ég hef
talað viö marga þeirra og þeir
eru mannlegar vemr eins og
við.“
• „Hvemig er unnið í Banda-
ríkjunum?“
„We work very hard —
Við leggjum mjög mikiö að okk-
ur. Og við iökum stundvísi, sem
þekkist varla hér á íslandi.“
• „Varla puðið þið allan sól-
arhringinn. Hvemig verð
þú t.d. tómstundum?“
„Ég syng í kirkjukór og tek
þátt í ýmsum félagsmálum. Ég
er í Kristilegu félagi ungra
manna, sem i Bandaríkjunum
er fremur íþróttafélag heldur en
trúarfélag. Svo er auðvitað
fjölskylda mín. Ég á fjögur börn
á aldrinum 12 til 18 ára: Steph-
en, Jennifer, Svana og Diane.“
• „Er ekki rándýrt að senda
böm í skóla í Bandaríkjun-
um?“
„Víst er það dýrt, en þaö
er hægt að fá námslán, sem
síöan eru greidd einhvern tíma
eftir að prófum lýkur. Sama er
að segja um sjúkrahúsniálin.
Ég hef aldrei heyrt talað um
neinn, sem ekki fékk sjúkrahús
vist vegna fjárskorts. Það eru
til bæði einkasjúkrahús, sem
eru mjög dýr. og svo almenn-
ingssjúkrahús. þar sem trygg-
ingarnar borga vistina, og lækn
arnir starfa fyrir lítið kaup.“
• „Hvað um atvinnuleysið í
USA?“
„Atvinnuleysistryggingar hjá
okkur eru svo háar. að fjöldi
fólks nennir alls ekki að vinna,
þótt nóga vinnu sé að hafa. 1
„Los Angeles Times“, blaði,
sem ég les alltaf eru langir dálk
■a GENERAL ELECTION
1 NOVEMBER 8. 1966
S«v«ur EDMUND G. “PAT” BROWN, Drm. Govcrnor oí fhr Stafr of Cahíorma 1* 1
Vatc fcr 020 RONALD REAGAN, Rrp. 2* 2
Uniteeaat Ctveracr GLENN M. ANDERSON, Drm. Lirutrnant Govrrnor. Statc of California 3* 3
Vcte 1« 0i» ROBERT H. FINCH, Rrp. Attornry at Law <* 4
Szcretery •f State FRANK M. jORDAN, Srcrrtary oí Statr of Californn 5* S
Vote br 0« NORBERT A. SCHLEI, Dcm. Assistant Attotnry Grncral of thc llnitrJ Slatcr «* S
e&i Cutrolter ALAN CRANSTON, Drtn. Statr (aintrollcr í* 7
t- tfl Vtts far Goe HOUSTON I. Fl-OURNOY, Rrp. Mrmhrr ol thr Aifccmhly, ('•ahfornia I^gislatur^^ «* e
Trrosorcr BERT A. BETTS, Dcm. Trcamrvr. Statr of Gahfornia 9* e
Vote fer One IVY BAKER PRIEST, Rrp. Linancr AJvimii 10* ie
Attorney Ceneral THOMAS C. LYNCH, D«n. Attornry Grnrral of thr Statr of Cahforma II* n
Vote for Ooe SPENCER WILUAMS, Rrp. (aiunty (^iunsrM-awyrr 1?* 12
MetQbsr State Board ef Equalizalii.a RICTIARD NirVINS, Drra. Mcmbcr. Statc BoarJ of Equahzation. Fourlh Distnct 13* 13
41h Dístrsd Vote fer Cne FRANK J. McCARTY, Rrp. Salrs Managrr 14* 14
i2-> lepresutethe ta Coosess KEN W. DYAL, Dem. Mcmhcr ol Congrcss 15* 15
Vite fcr Ou JERRY L. PETTIS, Rrp. InJustnal Dcvclopcr 16* 1S
BALLOT CONTINUED ON NEXT PAGE
I -2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19
Þetta er aðeins ein síðan af mörgum úr bandarískum kjörseðli.
Þama eru frambjóðendur í æðstu embætt? Kaliforníu-fylkis,
og á hinum síðunum eru nöfr smærri embætíismanna, og auk
þess er kjörið um ýmsar tillögur varðandi stjórnartilhögun
ríkisins.
ar, þar sem verið er að auglýsa
eftir vinnukrafti. Ég veit það
fyrir víst — og þarf ekki mikla
skarpskyggni tii — að enginn
atvinnurekandi auglýsir eftir
starfsliði, nema því aðeins hann
hafi not fyrir þaö.
Fyrir stuttu hitti ég t.d. mann
sem hefur 65 dali á viku (um
3.700 ísl. kr.) í atvinnuleysis-
styrk, og hann sagði hreint út,
a sér dytti ekki í hug að gera
handtak, meðan hann fengi
þessa upphæð vikulega. Þehnan
mann er ekki hægt að skikka til
að taka að sér starf þótt það
bjóðist, því að það er ekki hægt
að neyða menn til að fara í
vinnu nema hægt sé að sanna
aö hún sé sízt lakari, en sú
vinna sem þeir höfðu fyrir. Út
af þessu eru 4% þjóðarinnar at-
vinnuleysingjar — en á fullu
kaupi.“
• „Hvað mundi verkamaöur
hafa i laun í Kalifomíu?"
„Þeir verkamenn, sem vinna
hjá mér, hafa um 120 dali á
viku (um 6840 fsl. kr.) eða um
3 dali á klukkutíma."
• „Þú rekur þama malblk-
unarfyrirtæki og vegagerð,
svo að eitthvað hlýtur þá
að hafa kynnt þér samsvar
andi starfsemi á íslandi?"
„Já, ég hef haft augun hjá
mér, og satt bezt að segja
finnst mér ýmsu ábótavant
hér. Ég held að vegagerð hér
sé of dýr, þótt ég hafi ekki ná-
kvæmar tölur. Ég hef verið að
krota niður hjá mér ýmsar töl-
ur, og í fljótu bragði tel ég
að vegagerð og þess háttar sé
hér að minnsta kosti tveimur
þriðju dýrari heldur en hjá
fyrirtæki mínu í Bandaríkjun-
um.
Ég hef athugað aðferöir
verktaka hér, og ég veit ekki,
hvort þær eru hentugri en þær
aðferðir, sem ég nota. Ég hef
tekiö héma jarðvegssýnishorn,
sem ég ætla að láta rannsaka
til að fá úr þessu skorið. Ef
niðurstaðan úr rannsóknunum
er jákvæð, get ég ef til vili selt
mitt efni hingað.
1 sambandi við vegagerð er
það aðalatriðiö, að vel sé hugs-
að fyrir frárennsli. Þetta finnst
mér gleymast æði oft hér. Veg-
arkantarnir em stundum jafn-
vel hærri heldur en miðja veg-
arins. Þetta er eitur. Einn dropi,
sem fer undir malbikið, frýs
þar og sprengir frá sér, og
skemmir vegina Frárennsiið verð
ur alltaf að hafa í huga. Bungan
á miðjum veginum verður alltaf
að vera að minnsta kosti tveim-
ur þumlungum hærri heldur en
kantarnir.
Meira að s-gja á Keflavíkur-
veginum hefur gleymzt að
hugsa nægilega vel um frá-
rennsli. Þegar ég hef farið
hann, hef ég séð á honum polla.
Á vetrum hefur þetta í för meö
sér ísingu, og hún er varla
mjög æskileg á hraöbrautum.
Við alla vegagerð verður að búa
vegina undir að taka við maxi-
mum úrkomu, án þess að hún
spilli því, sem byggt hefur ver-
ið.“
• „Hvemig lízt þér þá á
malarvegina, úr því að þú
ert ekki meira en svo hrif-
inn at þeim steyptu?“
„Ég fór núna á dögunum til
Hveragerðis, og auðvitaö at-
hugaði ég veginn á leiðinni.
Hann var eins og þvottabretti,
en samt virtist mér. að tilraun-
ir hefðu verið gerðar til að bera
ofan i hann. Svoleiðis starfsemi
er samt algerlega gagnslaus,
begar í sífellu er verið að senda
veghefla á vettvang, sem ýta
öllum ofaníþurðinum út á kant-
ana. Auðvitað á að nota veg-
!»->- 13. síða.
i
i
)
i