Vísir - 02.11.1968, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Laugardagur 2. nóvember 1968.
VÍSIR
Otgefandi Reykjaprent h.í.
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstofiarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
AuglÝsingar: \ðalstræti 8. Simar 15610 L1660 og 15099
Afgreiðsla: Aðalstræti 8. Simi 11660
Ritstjórn: l tugavegi 178. Simi 11660 (5 Unur)
Áskrittargjald kr. 125.00 á mánuði innanlands
1 iausasölu kr. 10.00 eintakiö
Prentsmiðja Vísis — Edda hi.
Verðbólgan
yerðbólgan hefur blómstrað hér á landi í nærri þrjá
áratugi. Ekki er fjarri því, að hún hafi að meðaltali
numið um 10% á ári síðan 1940. Margvíslegar tilraun-
ir hafa verið gerðar til að hefta hana, en hún hefur
jafnan átt síðasta orðið.
Veigamesta orsök verðbólgunnar er sú, að aukin
þjóðarframleiðsla hefur jafnóðum komið fram í aukn-
um ráðstöfunartekjum fó’ksins í landinu langt um-
fram framleiðsluaukninguna. Dugnaður launþegafé-
laga hefur gert þetta að nokkurs konar náttúrulög-
máli, sem engin ríkisstjórn hefur ráðið við.
Þetta væri í sjálfu sér ekki eins mikið vandamál, ef
fólk hefði lagt til hliðar meiri hluta af tekjum sínum
í góðærinu. En verðbólgan hefur hindrað það. Fólk
hefur lagt fé sitt í skemmtanir, sumarleyfisferðir,
nýja bíla, nýtt innbú og ný heimilistæki. Enginn hefur
viljað eiga fé á vöxtum, sem varla er von.
Það er í rauninni tómt mál að tala um, hvort vextir
eigi að vera 6%, 7%, 8% eða 10%. Vaxtabreytingar á
þessu bili hafa ekki hagnýtt gildi, þegar verðbólgan
nemur 10% á ári. Það næst ekki jafnvægi í lánamark-
aðinum með þeim hætti.
Okkur hefur skort, að fjárskuldbindingar væru
verðtryggðar með einhverjum hætti. Eðlileg spari-
fjármyndun og lánsfjármarkaður fæst ekki, nema höf-
uðstóll sparifjár sé tryggður og einhverjir vextir þar
til viðbótar. Þetta þýðir, að annaðhvort verða vextir
á verðbólgutímum að vera 12—14% eða að koma verð-
ur upp vísitölukerfi á afborganir lána, þannig að lán
greiðist í sama kaupmætti og þau eru tekin.
Síðari kostuiinn er sennilega farsælli, því að vísi-
tölukerfið er sjálfvirkt, hvort sem verðbólga er eða
ekki, en í fyria tilvikinu þarf sífellt að vera að færa
vaxtaupphæðir til. Við höfum þegar fengið nokkra
reynslu af vísitölukerfi í lánum til húsbygginga.
Annað atriði, sem vantað hefur, er verðbréfamark-
aður. Menn deila um, hvort eigi að koma fyrst, verð-
bréfin eða markaðurinn. En einhvern tíma verður að
skera á þann hnút. Það þarf að gera fyrr en síðar, því
að þá er fengið mikilvægt vopn á verðbólguna.
Verðbréfamarkaður gerir fólki kleift að festa fé
sitt beint í arðvænlegum fyrirtækjum. Það leiðir til
meiri sparnaðar í þjóðfélaginu og minni neyzlu. Þess
vegna er sjálfsagt að reyna að virkja fjármagn þjóð-
arinnar til stóriðju, til að mynda til saltvinnslunnar
á Reykianesi, sem nú er í undirbúningi.
Með vísitölutryggingu fjárskuldbindinga og verð-
bréfamarkaði eru fengin tæki til að auka myndun inn-
lends fjármagns til átaka í atvinnumálum þjóðarinn-
ar. Með þeim eru einnig fengin áhrifamikil tæki til að
halda verðbólgunni í skefjum. Þessar leiðir þurfum
við að reyna sem fyrst
■Listir-Bækur-Menningarmál
Hjörleifur Sigurðsson skrifar myndlistargagnrýni:
SÓLIRNAR
T ist Jóhannesar Jóhannesson-
ar hefur tekiö stakkaskipt-
um síðustu árin. MeO sýningunni
að Brautarholti staðfestir hann
grunsemdirnar, er hann sáði ný-
lega f hugi okkar: Tímabil endur
mats er gengið í garð. Ég get
ekki annað en hrósað ákvörðun
málarans, hinni hrööu fram-
kvæmd og framsókn, er fylgir í
kjölfar hennar og sýnist hafa
orðið árangursríkari en nokkum
gat órað fyrir. Margir vita, aö
Jóhannes náöi prýðilegum tök-
um á málverkinu við upphaf
sjöunda áratugsins. Að minnsta
kosti hefur vissan um það hreiðr
að um sig i hugskoti undirrit-
aðs talsvert lengi. Málarinn var
Eftir tvær umferðir í æfinga-
keppni Bridgesambands Islands
er staðan þannig:
1. Ámi Þorvaldsson og Sævar
Magnússon 79
2. Ásmundur Pálsson og
Hjalti Elíasson 77
3. Stefán Guöjohnsen og Egg-
ert Benónýsson 71
4. Örn Arnþórsson og Jón
Hjaltason 70
5. Sigurhjörtur Pétursson og
Þorsteinn Þorsteinsson 70
6. Hannes Jónsson og Þórir
Leifsson 70
7. Hallur Símonarson og Þórir
Sigurðsson 70
8. Gísli Hafliðason og Gylfi
Magnússon 69.
Það er athyglisvert að margir
sagnhafar áttu í erfiðleikum með
aö vinna fjögur hjörtu á eftir-
farandi spil:
* 8-6
V 9-6-5-4
+ A-7-3
* A-D-8-3
4 7-5-3 * K-G-10 9-4-2
V D-G-10-3 V 2
♦ G-10 ♦ K-8-5-4
4> G-10-7-5 4> 9-2
4 A-D
V A-K 8-7
♦ D-9-6-2
Jf. K-6-4
Meðalskorin fyrir spilið var
220 í n-s og kom í ljós að þrír
sagnhafar höfðu tapað fjórum
hjörtum, einn hafði farið í sex
lauf og einn hafði tapað 3 grönd
um. Þetta undirstrikar vel þá
skoðun margra sérfræðinga að
of fjölmenn úrtökukeppni er
ekki góður mælikvaröi á getu
þátttakenda, sé styrkleiki þeirra
þetta misjafn. Sé spilið skoðað
nánar, þá sést að jafnvel þótt
hjörtun liggi illa, þá er legan
í tiglinum og spaðanum þaö hag
stæð, að útilokað ætti aö vera
að tapa spilinu.
Þar sem ég sá spilið spilað,
kom út tfgull. Sagnhafi gaf, aust
ur drap á kónginn og spilaði
spaðagosa til baka. Nú drap
sagnhafi á ásinn, því hann hefur
jú tvo möguleika til þess að
losna við spaðann. Þegar hvorki
tfgullinn né laufið féll og tromp
ið lá 4—1, þá varð hann einn
niður. Réttast held ég að sé
að drepa á tígulásinn strax og
athuga trompleguna, til þess aö
verjast spaðaútspilinu, sem virð-
ist óhjákvæmilegt í öðrum slag,
ef austur á tígulkónginn. Jafnvel
þðtt vestur sé að spila út frá
K-G-10 f tígli, þá eru samt marg
ir möguleikar á þvf að vinna
spilið. Hitt er svo annað mál,
að ósennilegt er að vestur spili
semsé búinn að losa sig við
þægilegu litasamskeytin, er
bjuggu aö vísu yfir töfrum en
hindruðu hann samt f að stefna
hærra. Ennfremur haföi hann
sigrazt á eða sætt öflin tvö, sem
böröust oft um völdin í myndum
hans. I staðinn fann hann nýjan
veruleik: stórskorinn, nakinn ..
en litmikinn, ef ég mætti taka
svo til orða. Þykkar blokkir, bein
ir renningar og femingar réðu
langsamlega mestu um örlög
hverrar myndar. Nú, þegar Jó-
hannes yfirgefur þennan blett
sinn og velur sér annaö svið til
að lifa og hrærast á, undrast ég
að hann skuli ekki hafa misst
niður þráðinn að einhverju leyti
út frá tígulkóng upp í upplýsta
sterka hönd suðurs.
Að þremur umferöum loknum
í sveitakeppni Bridgedeildar
Breiöfiröinga er staðan þessi:
1. Sveit Ingibjargar Halldórs-
dóttur 24 stig (366:122)
2. Sveit Þórarins Alexanders-
sonar 23 stig (319:165)
3. Sveit Gissurar Guðmunds-
sonar 22 stig (282:166)
4. Sveit Kristínar Kristjáns-
dóttur 16 stig (369:226).
5. Sveit Olgeirs Sigurðssonar
16 stig (327:210).
Djörn Sigurjónsson varö skák-
meistarj Taflfélags Reykja-
víkur 1968. Sigur Björns kom
nokkuð á óvart, en Björn er
greinilega í örri framför og má
mikils af honum vænta. Hann
var óhræddur' að tefla á tvær
hættur, enda vom skákir hans
yfirleitt mjög tvisýnar og spenn-
andi. Hann lenti aöeins einu
sinni í verulegri taphættu, gegn
Birni Jóhannessyni, en tókst að
ná jafntefli með þráskák. Bjöm
Sigurjónsson hlaut 1ý2 vinning
af 9 mögulegum, ý2 vinning
meira en næsti maður. í 2. sæti
varð Björgvin Víglundsson, en
hann var almennt álitinn líkleg-
astur til sigurs fyrir mótið. 1
siðustu umferð tefldi Björgvin
gegn Birni Jóhannessyni og
varð að vinna til að halda í við
Bjöm Sigurjónsson. Björgvin
vann skiptamun snemma í skák-
inni, en Bjöm varðist af hörku,
náöi hálfum vinning og
tryggði þar með nafna sínum
sigurinn í mótinu. I 3.—4. sæti
urðu Bjöm Theódórss. og Gylfi
Magnússon með 6 vinninga og
er því Ijóst, að Bjöm Sigur-
jónsson og Björgvin hafa skilið
sig nokkuð frá öðrum keppend-
um.
Starfsemi T.R. stendur nú með
miklum blóma. Næst á dagskrá
er hraðskákmót félagsins, sem
haldið veröur sunnudaginn 3.
nóvember kl. 1.30.
Að endingu er hér fjörug skák
frá haustmóti T.R.
Hvítt Björn Sigurjónsson
Svart: Júlíus Friðjónsson
Sikileyjarvöm
1. e4 c5 2. Rf3 Rc6 3. d4 cxd
4. Rxd g6 5. Rc3 Bg7 6. Be3
Rf6 7. f3.
í átökunum. Um slíkt er alls
ekki að ræða. Sólimar eða kringl
óttu hjörtun njóta sýnilega góðs
af festunni, jafnvæginu og þyngd
inni, er áður prýddi blokkverk-
in. Þær eru hins vegar mýkn.
dálítið léttari á brún. Ég get sagi
umbúðalaust að list Jóhannesar
vex með hverri sýningu. Þessi
er heilsteyptust en þó breiðari
og innhverfari en allar hinar.
Að minni hyggju falla tvö eöa
þrjú málverk út fyrir hinn vand
aða hring. Ég skal nefna þau
öðrum til glöggvunar. Fyrst kem
ur hnötturinn, sem prentaður er
framan á sýningarskrána. Ég
efast ekki um, að þægilegu lita
tónamir og formbrotin gleðji
margan listunnanda sem leggur
leið sína upp f Brautarholt en
I mfnum augum em þau smám
saman að gufa upp sakir þess,
að botninn er ótraustur. Stófsk
ró er skreytingarlegri, grynnri
en ég hefði kosið — sömuleiðis
hringmálverkið framarlega á
gluggaveggnum. En þá em líka
talin upp einstök verk, sem
draga úr spennu listnautnarinn
ar. Hin lífga, fylla í eyðumar.,
Vitaskuld kjósum við ætíð sér- ,
stakar myndir, þær, sem snerta
hjörtu okkar dýpst í bráð eöa
lengd. Til dæmis get ég ekki
stillt mig um að benda á rauð-
gulu sólirnar, sem hitna hvorki
né kólna úr hófi fram... en
fylla bás sinn með stakri prýöi.
Flugið er einstaklega frjálsleg,
lítil mynd. En rauði fuglinn er ,
glæsilegastur, hraðfleygastur á
Iéreftunum. Menn kvarta undan
hráum og viðvaningslegum mál-■’
verkasýningum nú um stundir.;
Málverk Jóhannesar Jóhannes- \
sonar ættu að seðja hungur
þeirra, sem gera miklar kröfur.
Hér er venjulega leikiO 7.
Bc4 0-0 8. Bb3.
7.. .. 0-0 8. Dd2 d5!
Svartur notfærir sér rólega
uppbyggingu hvíts og leggur til
atlögu á miðborðinu.
9. Bb5.
Eftir 9. RxR bxR 10. exd cxd
11. 0-0-0 e6 hefði svartur haft
góða stöðu. Hvítur afræður því
að fórna peði fyrir sóknarmögu-
leika.
9... RxR 10. BxR dxe 11.
0-0-0!? exf 12. gxf Dc7 13. De3
b6 14. Hhel Be6 15. Kbl a6
16. Bd3 b5 17. h3 b4 18. BxR
bxR.
Ef 18.... BxB 19. Re4 Bg7
20. Rg5.
19. BxB KxB 20. b3 Hfc8?
Eftir 20.... Hfd8 hefði svart-
ur haft góða vinningsmöguleika.
Þeir hverfa fljótt eftir hinn
gerða leik.
21. Dd4t Kg8 22. HxB! fxH
23. Bc4 Dc6?
Hér var nauðsynlegt að leika'
23.. .. Kf7. T.d. 24. Hel Dd6
25. Bxet DxB 26. HxD KxH 27.
Dg7 Hc5 28. Dxh Kf6 Og svart-
ur ætti ekki að tapa. Eða 24.
Hel Dd6 25. Dxc? Hc6 26. Hxe?
HxB! 27. DxH DxH. Eða 24.
Hel Dd6 25. DxD exD 26. Bxef
Kf6 27. BxH HxB og svartur
þarf engu að kvíða.
Eftir 23.... Dc6? er svartur
glataöur.
24. De5 Kf7 25. Hel g5 26.
Bxeý Kg6 27. BxH HxB 28. Dxe
Dc7 29. He6t Kh5 30. Df6! Kh4
31. Dh6f Kg3 32. Dxgt Kf2.
Eða 32.... Kxf 33. Dg4t Kf2
34. He2t Kfl 35. Dg2 mát.
33. De3t Kg3 34. Dglt Kf4
5. Dg4 mát.
Jóhann Slgurjónsson.
MmWm