Alþýðublaðið - 15.03.1966, Side 8

Jafnaðarstefnan á
sér glæsta framtíð
Ávarp Erlings Dinesens, verkalýðsmálaráðherra Dana
FYRIR hönd danska ALþýðu-
flokksins óska ég Alþýðuflokknum
á íslandi hjartanlega til ham-
ingju með fimmtíu ára afmælið.
F.innig flyt ég beztu kveðjur frá
flokksformanni okkar, Krag for-
sætisráðherra, sem ekki sá sér
fært að koma hingað nú, en er
hins vegar væntanlegur til lands-
ins innan skamms í öðrum erinda-
gerðum. Ég vil ennfremur af heil-
um lnig þakka þá samvinnu, sem
verið hefur milli flokka okkar í ára
tugi, enda þótt við höfum ekki haft
dagleg samskipti okkar á milli.
Hvað mig sjálfan varðar, þá er
þetta í fyrsta skipti, sem ég kem
hingað til lands, en vegna starfs
míns hef ég í áraraðir haft sam-
band við ísiand. Ég á marga góða
vini hér og hef ailtaf óskað þess,
að mér veittist’ tækifæri til að
koma hingað. Þess vegna er ég
þakklátur fyrir boðið.
Mér er vel ljóst, að vérkalýðs-
hreyfingin hefur þróazt á annan
hátt hér á íslandi en á hinum
Norðurlöndunum. Hér hefur einn-
ig verið um að ræða pólitíska
klofninga í ríkari mæli en þar.
í Danmörku er málum þannig
háttað, að kommúnistar og slíkir
hópar hafa mjög lítil áhrif, og Al-
þýðuflokkurinn fékk við síðustu
kosningar yfir milljón atkvæði, —
hæstu atkvæðatölu, sem við höf-
um nokkurn tíma fengið.
Ég viðurkenni fúslega, að ís-
lenzkar aðstæður eru mér lítt
kunnar, en áður en ég lagði upp
í ferðina hingað, las ég nokkrar
blaðagreinar; sem við höfum varð
veitt of sögulegum ástæðum.
7. maí 1918 dvaldist Ólafur
Friðriksson í Danmörku. Hann
sagði, að ekki væri að undra, þótt
ísland hefði ekki fyrr eignazt Al-
þýðuflokk. Velgengni kapítalism-
ans á íslandi væri rétt að bvrja,
síðustu árin hefðu vélbátar og tog-
arar leyst opnu bátana af hólmi.
Hann sagði einnig frá Alþingis-
kosningunum 1916, þegar þið buð-
uð fram 8 menn og fenguð einn
kjörinn í Reykjavík. Hann lýsti
því yfir að ekki aðeins verkamenn
og sjómenn heldur einnig bænd-
ur mundu hafa hag af sigurgöngu
Alþýðuflokksins.
Ég hef einnig fengið tækifæri
til áð lesa hluta af síðusfu ræðu
Jóns Baldvinssonar, — ræðunni,
sem hann flutti 13. febrúar 1938.
Skömmu síðar veiktist hann og
náði ekki fullri heilsu eftir það.
í ræðunni segir m. a. svo:
,,Eðli verkalýðsbaráttunnar er
ekki uppþot, æsingafundir og æv-
intýramennska, heldur markviss
og þrotlaus barátta fyrir málefn-
inu sjálfu. Alþýða íslands er and-
víg hugsunarhætti kommúnista,
og liann mun aldrei sigra í þessu
landi með vilja og stuðningi henn-
ar. Hættulegasta ævintýri, sem
íslenzk alþýða getur ratað í, er að
fylkja sér undir merki Moskvu-
kommúnista og berjast með þeim.
Undir því merki mun hún bíða
afhroð og falla.”
Ég hygg, að orð hans séu í fullu
gildi enn í dag.
Ég hef lesið um aukaþingið
1937, þegar kommúnistum var skil-
yrðislaust vísað á bug, og sú stefna
mörkuð, að flokkurinn skyldi vera
lýðræðislegur jafnaðarmannaflokk-
ur og hafa samvinnu við bróður-
flokka sína á hinum Norðurlönd-
unum.
Ennfremur vil ég minna á það,
som Stefán Jóhann Stefánsson
skrifaði 3. janúar 1940 :
,,lslendingar eru í hópi þeirra
þjóða, sém á undanförnum árum
hafa komið á fót og eflt lýðræðis-
legt þingí-æði, sem tryggir, að allir
þegnar þjóðfélagsins fái sama tæki
færi til að njóta liæfileika sinna,
og standi, fyrir tilstilli hins op-
inbera, jafnfætis í lífsbaráttunni.
Það er þess vegna ósk og von ís-
lendinga, og ekki livað sízt Al-
þýðuflokksmanna, að þessi styrj-
öld verði til lykta leidd á þann
Dinesen
hátt, að hið norræna þingræði
haldi velli, og norræn samvinna
milli fimm fullvalda og þjóðfélags-
lega hátt þróaðra þingræðisríkja
verði ekki hindruð í eðlilegri þró-
un sinni”.
Meðan á styrjöldinni stóð urðu
ríki okkar aðskilin í fleiri en ein-
Um skilningi, án þess þó að hin
góða samvinna milli flokka okkar
skaðaðist.
9. september 1946 var gerður
samningur milli íslands og Dan-
merkur. Ég hef séð gerðabók þessa
fundar og er þar alls staðar fjall-
að um tímabær vandamál. 9. atr-
iði hennar fjallar um afhendingu
íslenzku handritanna. Ég mun ekki
fjölyrða um það mál, aðeins láta í
ljós þá ósk, að málið muni fljót-
lega leysast. Ég vil þó bæta því hér
við, að eftir að þjóðþingið hafði
samþykkt afhendingu handrit-
anna, gerðist það, eins og kunn-
ugt er, að Árna Magnússonar-
stofnunin höfðaði mál á hendur
danska menntamálaráðuneytinu og
krafðist þess, að lögin yrðu dæmd
ógild.
Samkvæmt þeim upplýsingum,
sem ég hef fengið, verður málið
tekið til meðferðar í Östre Lands-
ret dagana 18., 19. og 21. apríl á
þessu ári, en hvað sem niðurstöðu
dóinsins líður, má benda á, að mál-
inu verður vísað til hæstaréttar.
Samt vona ég, að málið verði
til lykta leitt með þeim árangri,
að samningurinn milli íslands og
Danmerkur verði staðfestur. Ég
hygg, að það muni stuðla að aukn-
um menningartengslum milli
landa okkar. Nú þegar er stað-
reyndin sú, að margir íslendingar
stunda nám við danska skóla, há-
skóla og aðrar menntastofnanir, og
stafar það ugglaust af því, að
dönsk tunga er fyrsta málið, sem
íslenzk skólabörn læra. Ég álít. að
það sé mjög mikilvægt, að við á
þennan hátt styrkjum þá norrænu
samvinnu, sem öll Norðurlöndin
firinn hafa fyllsta hug á að fram-
kvæma á öllum hugsanlegum svið-
um.
Sá tími nálgast nú óðum, þeg-
ar danski Alþýðuflokkurinn getur
haldið hátíðlegt hundrað ára af-
mæli sitt. Við höfum árangurs-
ríka þróun að baki okkur. En það
er trúa mín, að Alþýðuflokkar
allra Norðurlandanna eigi sér
glæsta framtíð. Sú tæknibylting,
Framhald á 15. síð”
HAFIÐ ER HJALLUR BEGGJA TJÖÐA
Avarp Peter Mohr Dam, formanns jaf naða r ma n naf lokks Færeyja
Kæru flokksbræður og frændir!
Færeyski jafnaðarflokkurin er
mikið ánægdur með að hafa fing
ið tækifæri að senda mann hingað
til Islands að taka tátt i fimm-
tiáraminriingarhaldi Altýðuflokks-
ins.
Fyrir mina hond og Fproya
javnaðarflokksins færi ég Altýðu-
flokkinum hjartanlegustu takkir
fyrir, að hann einnig hefur boðið
minsta bróður sinum að vera i
tessari miklu fagnaðarveizlu.
Færeyskir jafnaðarmenn takka
Altýðuflokkinum fyrir samuð og
bræðralegt samstarf og óska hon-
um hamingju góða og ljósa fram-
tið og sigursæla.
Hvorki islendski altýðuflokkur-
in né færeyski jafnaðarflokkurin
eru fjplmennir, en hugsjn
teirra hefur tó haft mikil áhrif á
stjórnarlif landsins.
Ég minnist fyrsta sinni, ég var
á Islandi. Tað, sem tá veldi mér
allstóra undrun, var, að ihalds-
flokkarnir á Islandi vóru að sumu
leytj farnir lengra til vinstru enn
ihaldsflokkarnir í 0ðrum londum.
En mér varð fljótt Ijóst, að tessi
rekstur til vinstru stafaði af póli-
tikki Altýðuflokksins. Tað vóru
krpfur altýðumanna og stæða
fjpldans, sem havdi rekið tá til að
bíta grasið og fremja m0rg and- |
stæðingarmál, sem vóru að vinna i
fólkið, heldur enn að missa stjórn
arvaldið. Svona eru teir sócialist-
isku flokkarnir allan timan saltið
og vakstrarkrafturinn i stjórnmál
um landsins, hvort teir eru stjórn-
flokkar eða sita sem andstæðing-
ar.
Við eru næstu skyldmenn við
islendingar og hafa að mórgu
leyti lilotið spmu forl0g: Vinnu-
báráttan er sú sama. Ilafið er
hjallur beggja tjóða. Islendska og
færeyska tungumálið svipast svo
mikið. að islendingar og færeying-
ar géta án erfidleika skilið hvor
annan i ræðu og riti. Og gegnum
margar 0ldir hafa tessar smá tjóð-
ir lifað á sama menningar grund-
velli.
En ovar og auk tessum skyld-
leika og forlógsfélagsskapi velcs
nu framm alheimssamtpk á sócial-
istiskum grundvelli tvert yvir 011
landamæri og hnytir tjóðirnar
enn fastari saman.
I takklæti og góðum vinarhugi
óskar færeysku jafnaðarmennirn-
ir mjpk gjarnan að fá leyvi að
afhanda Altýðuflokkinum tessa
mynd úr Færeyjum með við einu
sinni enn að óska flokkinum hjart
anlegastu hamingju með fimmti
ára afmælir með nyum glæsilegum
takm0rkum.
PETER MOHR DAM
8 15. marz 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ