Alþýðublaðið - 19.03.1966, Blaðsíða 7

Athugasemd trá Einari
Magmssyni, rektor
í LEIKDÓMI Ó. J. í Alþýðu-
blaðinu 10. marz s.l. um leiksýn-
ingu Herranætur í Þjóðleikhus-
inu er að því vikið, að Herranótt
hafi nú flutzt úr Iðnó í Þjóðleik-
húsið og segir m. a. svo: „En það
er leiðinlegt til afspurnar, að
ekki skuli lengur unnt að rýma
fyrir Herranótt í Iðnó, þar sem
hún hefur átt inni í meira en
fjömtíu ár.” Hér er af ókunnug-
leika talað. Þessa setningu mætti
skilja svo, og hún hefur verið
skilin svo, að húsróðendur í
Iðnó, og þá alveg sérstaklega
Leikfélag Reykjavíkur, hafi bolað
Herranótt út úr Iðnó að nauð-
synjalausu. Þessu vil ég mjög ein-
dregið mótmæla.
Samvinna Herranætur við hús-
ráðendur í Iðnó og Leikfélagið
hefur alla tíð verið með ágætum.
Leikfélagið hefur alla tíð eftir
mætti hliðrað til með leikæfing-
ar, leiksýningar og annað, og ver-
ið Ilerranótt hjálplegt á ýmsan
hátt, lánað endurgjaldslaust marg-
víslegan sviðsiitbúnað, geymslur
fyi'ir leiktjöld og annað, og verið
til leiðbeiningar með allri alúð
og vinsemd. Fyrir þetta vil ég hér
láta í ljós miklar þakkir Mennta-
skólans og Herranætur til Leik-
félagsins.
Sama er að segja um húsráð-
endur í Iðnó. Þeir hafa gert allt,
sem mögulegt hefur verið til
hjálpar Herranótt og skal það hér-
með þakkað. Vil ég þá sérstaklega
nefna ráðsmanninn í Iðnó, Jón
Árnason, sem allt hefur viljað
fyrir okkur gera og verið ákaf-
lega sanngjarn í viðskiptum, þeg-
ar erfiðlega hefur gengið með f jár-
haginn. Og þá vil ég þakka eldhús-
ráðskonunni í Iðnó, frú Kristínu
Kristjánsdóttur, fyrir alúð hennar
og hlýleika og þolinmæði við hina
ungu leikendur, sem rápuðu gegn-
um eldhúsið hjá henni og fengu
þar margan bitann og sopann. —
Það er því vissulega með sökn
uði og góðum minningum, sen
Herranótt hefur orðið að yfirgef:
Iðnó.
Ástæðurnar eru allt aðrar er
þær, að Ilerranótt hafi verið bol
að þaöan út. Ástæðurnar eri
fyrst og fremst hin geysileg;
aukna starfsemi Leikfélagsins oí
hinn mikli fjöldi nemenda
Menntaskólanum.
Leikfélagið hefur nú átta sýn
ingar á viku, svo að lítill sen
enginn möguleiki er á að kom;
þar við annarri leikstarfsemi
Undanfarin ár hefur Herranót
ekki komizt þar að nema méí
eina venjulega kvöldsýningu ;
viku, og varð því að hafa síðdeg-
issýningar og nætursýningar og
hrökklast út í Tjarnarbæ, sem er
heldur óvistlegur, og varð því að
bera leiktjöld og annan útbúnað
fram og aftur milli Iðnó og
Tjarnarbæjar.
í Menntaskólanum voru í fyrra
um 930 nemendur og 75 kennarar.
Iðnó tekur um 230 áhorfendur.
Fimm sýningar þurfti því minnst
aðeins fyrir nemendur, kennara
og nokkra boðsgesti. En auk þess
hafa margir aðrir viljað sjá leik-
sýningar Herranætur og hafa því
sýningar orðið fleiri en starfs-
menn Herranætur höfðu eigin-
lega tíma til, því að þeirra höfuð-
starf er nú námið í skólanum.
Ég hef um allmörg ár haft um-
sjón með Herranótt, og því verið
þessum málum kunnugur. Mér
hefur því hin síðari ár orðið það
ljóst, að starfsemi Herranætur
gæti ekki lengur byggzt á Iðnó,
þegar nemendur eru orðnir 1050
og kennarar 80*
Leikendur í Herranótt 1966 á æfingu.
■k (Itugleiðingar Ö. J. um að sýning-
ar ættu að fara fram í liúsnæði skól-
ans eru auðvitað alveg út í bláinn.
Til þess þyrfti Menntaskólinn að eiga
Fyrir því fór ég. fram á það við
þjóðleikhússtjóra s.l. haust, að
Herranótt fengi Þjóðleikhúsið
leigt fyrir fjórar sýningar. Hann
skildi þessi vandkvæði Herranæt-
ur og fyrir einstaka velvild hans
og menntamálaráðherra varð það
úr Allt starfsfólk á „bak við tjöld-
in”, á leiksviði og annars staðar,
hefur sýnt okkur einstaka lipurð
samkomusal með 600 -700 sætum, auk
leiksviðs, sem sé heilt þjóðieikhús,
sem yrði notað í fáein skipti á ári,
en væri þó helmings til of lítið til
þess að þar gæti farið fram skóla-
setliing eða skólauppsögn. Og þar
væri^heldur ekki hægt að halda ball.
Jafnvel þó að til væru 50-70 milljón-
ir króna til þess að reisa slíkt hús,
teldi ég þeim betur varið til einhvers
annars.
Menntaskólinn er svo fjölmennur
og verður svo fjölmennur næsta ára-
tuginn a.m.k,, að honum nægja aðeins
ekki stærstu samkomuhús borgaiúnnar
og duga þó ekki. Skólinn hefur orðið að
halda Jólagleði í Háskólabíói og
dansa þar í miklum þrengslum í and-
dyrinu. Hótel Saga tekur ekki nema
helming skólans eöa liðiega það, og
er þó alltof þröngt. Iþróttahöllin i
Laugardalnum mundi - helzt duga, ef
hún yrði útbúin til þess, að þar mætti
dansa.).
og greiðvikni. Þjóðleikhúsið hefur
um mörg ár lánað Herranótt alla
búninga og svo var enn, húsgögn
o. fl.
Okkur var Ijóst, að erfiðara væri
fyrir óvana leikendur að leika í
Þjóðleikhúsinu en í Iðnó, en treyst
um því að á það væri þó hættandi.
Nú hefur Herranótt leikið í
Þjóðleikhúsinu í fjögur skipti fyr-
ir troðfullu húsi glaðra leikhús-
gesta, sem skemmta sér með ágæt-
um og fögnuðu leikendum með
langvarandi lófataki í leikslok.
Ég held líka, að furðumikið af
gneistandi fvndni og andríki leik-
ritsins hafi komizt sæmilega til
skila í eyru áhorfenda, það sýndu
hlátrasköllin, sem hvað eftir ann-
að dundu í húsinu. Einkum var
þetta svo á síðari sýningunum,
þegar leikendurnir höfðu öðlazt
meira öryggi. — Á fyrstu tveimur
sýningunum voru eingöngu kcnn-
arar og nemendur Menntaskólans
og allmargir boðsgestir. Hvert sæti
var setið. Það munar miklu, a3
geta „afgreitt” skólann á tveiiríur
kvöldum í Þjóðleikhúsinu, heldur
en fimm til sex kvöldum í Iðró
cða Tjarnarbæ. Á tveimur síðari
sýningunum voru svo aðrir áhorf-
endur, allmargir úr öðrum skólun*
borgarinnar.
Ég held, að mér sé óhætt afr'
fullyrða, að öll íramkoma liinna'
ungu leikenda og annarra, sem a3
Herranótt standa, hafi verið bæði
þeim sjálfum og skólanum til
sóma, og að Þjóðleikhúsið hafi
haft sóma af þvi að leyfa þeimr
að koma þangað með gleði sína og
æskufjör, og stuðla þannig að því,*
að starfsemi Herranætur, móður
leiklistar á íslandi, þurfti ekki að.
falla niður vegna húsnæðisskorts,
Ég vil því enn endurtaka þakkir*.
mínar til húsráðenda Þjóðleik-
hússins fyrir þetta..
17. marz 1966.
Einar Magnússon.
VILL GRÆÐA FE VEGNA HARMLEIKS
EIN af bókum þeim, sem út
kom í Bandaríkjunum á þessu
ári er bók Marguerite Oswalds,
sem fjallar um son hennar, for
setamorðingjann Lee Harvey
Oswald. Hún virðist hafa ákaf
lega furðulegar skoðanir á hlut-
unum og segir: — Ég er ein-
mana kona í sögunni. Og þeir
sem þekkja eitthvað til kristin
dómsins vita að móðir Jesú var
líka einmana éftir að hann var
Irro'Jife’Stur, enginn skipti sér
af henni! Og hún heldur því
fram, að sonur hennar hafi verið
saklaus. Titill bókarinnar er ,,Sögu
fræg móðir“, en titilinn fann upp
blaðamaður nokkur í New York,
Jean Stafford. Þegar hann kom
til Texas, tók hún á móti hon-
um með orðunum: Lee var sak
laus. Við sama tækifæri minnt
ist hún líka á myndir og skjöl,
og bætti við að hún hefði í
hyggju að semja enn eina bók
um dauða Lee Oswalds. Hún
ætti að heita: Einn og einn eru
tveir — eða kannski heldur:
Einn og einn eru ekki tveir
Síðan stakk hún upp á því við
blaðmanninn að þau skyldu hafa
samvinnu um útgáfu bókanna
og þ'á myndu þau bæði græða
margar milljónir króna1 Mikið
hefur verið ritað um bókina
„Sögufræg móðir“ í bandarísk-
um blöðum. Bókin hefur valdið
vonbrigðum, þar sem hún gefur
ákaflega furðulega rnynd af frú
Oswald. Á einum stað i bók-
inni segir hún: „Það er sagt.
að ég. sé sálsjúk.. En trúið mér,
ef nokkur er með fullu viti, þá
er það ég. Að fremja-morð þýð
ir ekki endilega það að morð-;
inginn sé vondur maður, jáfn-
vel fólk í þekktum og virðuleg
um fjölskyldum getur framið
morð. Við vitum, að Kennedy
forseti var dauðveikur af At-
kinsons veiki (þar á hún víst
við Addisons veiki). Ef til vill
var það svo, að Lee var feng
inn til að skjóta liann vegna
meðaumkunar — og vegna ör
yggis landsins. Ef þetta er satt
þá vann sonur minn gott verk.“
Og um það, hvort sonur henn
ar hafi verið vandræðabarn,
segir hún: „Aldeilis. ekki. Hann
var bráðgáfaður drengur. Ef
hann skrópaði í skólanum kom
hann alltaf til mín og sagði
mér það. Hvérsu margir 13 ára
drengir skyldu gera það? Nei,
hann kemst áreiðanlega á blöð
sögunnar", segi-r þessi furðu-
lega móðir. Marguerite Oswaltí,’
i
sem nu ætlar að helga líf sitt
frægðinni, á erfitt með að skilja,
hvers vegna hún-----móðir-forseta
morðingjans — þarf að hafa á-
'hyggjur út af fjármálúm, ög
hún telur það ákaflega óréttlátt,
hversu lítið hún hefur enn haft
upp úi- þessum hryggilegu át-
bufðum.
ALÞÝÐUBI.AÐIÐ' - !9. ífiarz 1966 7