Alþýðublaðið - 25.09.1966, Blaðsíða 7

IEffir
Ólaf
Jónsson
Bréf „áhugamanna um sjón-
varp' til bandaríska herstjórans
í Keflavík, Weymouth aðmíráls,
sem birt var í blöðunum sl.
sunnudag, er átakanlegt plagg,
verðugur eftirmáli við sjónvarps
málið sjálft sem nú má ætla að
sé til lykta leitt. Þess er varla
að vænta að aðmírállinn breyti
afstöðu sinni í málinu fyrir und-
irdánuga áskorun sjónvarps-
áhugamanna. Þó færa þeir fram
rök fyrir sínu máli sem vert
væri að fá svarað:
„Vér viljum minna á,“ segir í
bréfi þeirra til aðmírálsins, „að
þegar sjónvarpsstöðin í Kefla-
vík var stækkuð á sínum tíma,
Voru þau rök fram færð fyrir
stækkuninni að ekki væri lengur
hægt að' reka hina minni sökum
þess að stöðvar sem hún væru
ekki lengur í notkun. Nú virð-
ast aðalrökin, sem þá voru, orðin
algerlega haldlaus og engin vand
kvæði á því að takmarka send-
ingar stöðvarinnar."
Sjónvarpsmálinu lauk með á-
líka veglegu móti og það hófst;
Bandaríkjamenn kingdu sjálfir
skömm sinni. En af þessari með-
ferð málsins leiðir að það upp-
lýsist aldrei til fulls, hér eftir
sem hingað til verður látið liggja
milli hluta hvernig það kom til
og þróaðist siðan, hverjir beri
sök á því öngþveiti sem það
leiddi til, hvaða lærdóm megi
af því draga. Það er vert að
minna á það enn eitt sinn að
hreinn óþarfi var að láta sjón-
varpsmálið nokkru sinni hefjast,
að unnt hefði verið að stöðva
það áður en í fullkomið óefni
var komið, með því til dæmis að
hlíta viðvörun sextíumenning-
anna margumtöluðu þegar hún
kom fyrst fram. Hefðu stjórnar-
völd þá viðurkennt opinskátt að
þeim hefði skjátlazt í þessu
máli og stöðvað rekstur sjón-
varpsins, hefðu þau þar með
firrt sig frekari tortryggni og
ámæli. Þess í stað var sá kost-
ur tekinn að aðhafast alls ekki
neitt — en óhjákvæmilega hefur
Keflavíkursjónvarpið haft mót-
andi áhrif á undirbúning og upp-
haf íslenzka sjónvarpsins auk
þess sem innflutningur sjón-
varpstækja, vegna Kefiavíkur-
sjónvarpsins, hefur orðið því bein
tekjulind. Það mun koma í ljós
á næstu vikum og mánuðum
hversu heillavænlegt þetta upp-
haf reynist. En ljóst er að í
stað þess að vera brautryðjandi
í sjónvarpsrekstri á íslandi
-verður það hlutskipti íslenzka
sjónvarpsins í upphafi sínu að
koma í stað hermannasjónvarps-
íns í Keflavík á þúsundum ís-
lenzkra heimila, við öánægju og
tortryggni þeirra sem mestri
tryggð hafa tekið við hið amer-
íska afþreyingaefni.
í bréfi sjónvarpsáhugamanna
blandast saman með undariegum
og ógeðfeOdum hætti smjaður
og hræsni annars vegar, hins
vegar ögranir og hálfkveðnar
hótanir sem raunar virðist beint
að íslenzkum aðiljum engu síður
en hinum ameríska aðmírál.
Hræsni og smjaður kaOa ég
tal bréfritara um frelsi, val-
frelsi á menningarlindum heims-
ins „á voru kæra landi”, sjálfs-
forræði í afnotum af siðferðis-
lega þroskaðri trúaðri og menn-
ingarþróaðri fjölmiðlun Banda-
ríkjamanna í Keflavík, Banda-
því að takmörkun Keflavíkur-
sjónvarpsins sé í rauninni sigur
„kommúnista" í „herferðinni
gegn NATO hér á landi”; þeir
álíta bersýnilega að honum sé
það einhvers konar hagsmunamál
að snúa slíkum „sigri” upp í ó-
sigur. Takmörkun Keflavíkur-
sjónvarpsins yrði einungis til
þess, að „kveikja úlfúð í hugum
þúsunda íslendinga í garð okkar
ágæta varnarliðs og íslenzkra
sjónvarpsvalda” segja bréfritar-
ritara á varnarsamningnum við
Bandaríkin og hlutverki varnar-
liðsins í Keflavík er alveg ljóst
hvað fyrir þeim vaki: Þeir vilja
brýna það fyrir aðmírálnum að í
þeirra hópi sé að finna hollustu
vini Bandaríkjanna á íslandi
sem varhugavert sé að styggja.
Er þá ætlandi að þessir sömu
menn séu falir með sál og sann-
færing sé sjónvarp eða önnur
þvílík gæði annars vegar. Þarf
að deiia lengur um afsiðunaráhrif
ríkjamenn, og aðmírálinn per-
sónulega, sem sérstaka „frelsis-
bera.” Sjónvarpsáhugamenn
skora á aðmírálinn „í nafni
frelsarans sem þér Bandaríkja-
menn berjist fyrir í viðri veröld”
að viðhalda sjónvarpsrekstrinum
í Keflavík óbreyttum. Það er að
vísu nýjung að heyra að Banda-
ríkjamenn berjist „fyrir frelsar-
ann“ í Vietnam eða Santo Dom-
ingo til dæmis. Enda er öllu
frelsistalinu að því stefnt að
dylja þá einföldu staðreynd að
Keflavíkursjónvarpið var beint
tilræði við íslenzkt sjálfsforræði
í menningarefnum, að með því
seildust Bandaríkjamenn til öld-
ungis óeðlilegra áhrifa í ís-
lenzku þjóðlífi. Sjálft bréf sjón-
varpsáhugamanna er til marks
um það að úhrifalaust hefur
sjónvarpið ekki verið.
En sjónvarpsáhugamenn virð-
ast skynja að skjallið sé þeim
ekki einhlítt. Því bregða þeir á
það ráð að brýna aðmírálinn á
ar. Og ögrun er eklci lengi að
snúast upp í ógnun:
„Kosningar fara nú í hönd á
íslandi, og ráðstöfun sem þessi
takmörkun á frelsj fólks vekur
slíka reiðiöldu að hún hlýtur að
koma einhvers staðar fram og
gæti hæglega haft áhrif á kosn-
ingarnar á komandi vori. Hún
gæti einnig orðið þess valdandi
að sjónvarpseigendur létu í stór-
um stíl innsigla tæki sín í stað
þess að greiða sjónvarpsgjald,
og yrði þannig til að kæfa ís-
lenzka sjónvarpið í fæðingunni
fjárhagslega."
Það er að vísu vandséð hvern-
ig kosningarnar í vor komi
Weymouth aðmírál við eða þá
rekstrarhorfur islenzka sjón-
varpsins. Vita sjónvarpsáhuga-
menn ekki að aðmírállinn er hér
með iiði sínu samkvæmt sér-
stökum samningi íslands og
Bandaríkjanna, að lionum eru
íslenzk innanlandsmál óviðkom-
andi og óheimil afskipti af þeim?
En hvað sem líður skilningi bréf-
ameríska sjónvarpsins í Kefla
vík, þegar svo þýleg afstaða er
auglýst blygðunarlaust á mann-
fundum og í blöðum?
Hitt má vera að þessum hálf-
kveðnu hótunum sé alls ekki
beint til Weymouth aðmíráls
þó þær séu stílaðar til hans,
heldur sé þeim ætlað að ögra ís-
lenzkum stjórnmálamönnum og
skjóta þeim skelk í bringu; það
er ekki nýjung að einstakir hags-
munahópar reyni að kúga ístöðu-
litla stjórnmálamenn til hlýðni
við sig með slíkum hætti, og
tekst það stundum. Raunar er
þessi „hótun“ alveg óvenjulega
hjákátleg. Ekkert er að vísu eðli-
legra en sjónvarpsáhugamenn
fargi tækjum sínum. ef þeir vilja
ekki nýta íslenzka sjónvarpið,
enda mun ekki ótitt að þeir lýsi
í sinn hóp fyrirlitningu sinni á
sjónvarpsnefnu þeirri sem hér
eigi að fara að reka. Þá mun
skjótt koma á daginn á hverju
„sjónvarpsáhuginn" eiginlega er.
En ætla sjónvarpsáhugamenn
virkílega allir sem einn að kjósa
t. d. kommúnista í kosningunum
í vor til að „mótmæla" takmörk-
un Keflavíkursjónvarpsins? —
Eitthvað þvílíkt virðast þeir þrátt
fyrir allt vera að reyna að gefa
í skyn í bréfi sínu til aðmír-
álsins í Keflavík!
Ekki verður því neitað að
að stjórnarandstaðan, sem nú á
von á svo óvæntum stuðningi í
kosningunum í vor, hefur tekið
ögninni mannborlegri afstöðu til
sjónvarpsmálsins en stjórnar-
flokkarnir. En þar sem á reýnir
virðast þó allir flokkár undir
eina sök seldir í þessu máli sem
öðrum. Það bar til að mynda
ekki á öðru en talsmenn allra
stjórnmálaflokka fylgdUst fast
að í Vestmannaeyjum á dögun-
um í baráttunni fyrir „val-
frelsi“ og „sjálfsforræði“ eyja-
skeggja til afnota af Keflavíkjir-
sjónvarpinu. Vilji sjónvarps-
áhugamenn rísa gegn sínym
gömlu flokkum væri einasta ráðjð
líklega að stofna eigin stjórn-
málaflokk fyrir vorið sem ljka
væri vel viðeigandi þegar sjion-
varp kemur fyrsta sinni við sijgu
í íslenzkri kosningabaráttu. Þá
væri málstað „frelsarans“ Vel
komið. Og ekki örvænt um að
kosningar yrðu skemmiílegaiv
Endalokum gjónvarpsmálájns
hefur til þessa verið tekið níeð
merkilegu fálæti, ef frá eru sj|il-
in viðbrögð sjónvarpsáhuga-
raanna. Stjórnarvöld og stjcg'n-
málamenn láta sem sér k<|ui
málið ekki við. Sextíumenníftg-
arnir sælu sem oft hafa la|ið
ljós sitt skína af minna tilefpi
þegja nú allir sem einn og r#-ð-
ast ekki hafa tekið eftir þvi;; að
þeirra málstaður hafi unnið f|ig-
ur að lokum. Og senn tekuriíís-
lenzka sjónvarpið til starfafog
þá fyrnist þetta ankanalega ær-
intýr fyrr en varir. En þær
menningarástæður sem skáip-
uðu það, og bréf sjónvarpsahd-
stæðinga ber átakanlegt vítni
eru óbreyttar eftir sem áður. QJ.
SIVIURSTÖÐIN
Sætúni 4 — Sími 16-2-27
Bíílífm er smurðör og rWl*
8eájum sllftf ícguaöír fif sutisrai|u:
i
Koparpípur og
Rennilokar
Fittings
Ofnakranar
Tengikranar
Slöngukranar
Blöndunartæki
Burstafell
Bygrgingavöruverzlun,
Réttarholtsvegi 3-
Simi 3 88 40.
‘1
!i
25- september 1966 -- ALÞVÐUBLAÐIÐ J