Dagur - 24.10.1997, Blaðsíða 6

6- FÖSTVDAGUR 2A.OKTÓBER 1997
rD^tr
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Adstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgöru 31, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVfK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo og soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.680 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: iso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Slmbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AKUREYRl) 551 6270 (REYKJAVíK)
Þeim ber að semja
í fyrsta lagi
Loksins núna þegar örfáir dagar eru þar til verkfall grunn-
skólakennara á að hefjast hafa samninganefndirnar í Karphús-
inu snúið sér að því stóra verkefni sem blasað hefur við þeim
mánuðum saman; að takast á um bein laun kennara. Launa-
nefnd sveitarfélaganna lagði fram á miðvikudag tilboð sem fól
í sér tæplega 28 prósenta almenna kauphækkun á samnings-
tímanum. Samninganefnd kennara svaraði í fyrrakvöld með
gagntilboði þar sem nokkuð var slakað frá ítrustu kröfum en
engu að síður farið fram á mun meiri kjarabætur en tilboð
sveitarfélaganna gerði ráð fyrir - eða um 40 prósenta almenna
launahækkun á nokkru skemmri samningstíma.
í öðru lagi
Þessar prósentuhækkanir eru að sjálfsögðu mun hærri en það
sem aðrir launþegar hafa samið um, enda virðist almennur
skilningur á því í þjóðfélaginu að nauðsynlegt sé að bæta kjör
kennara sérstaklega umfram aðra. Það er hins vegar jafn aug-
ljóst að ekki er hægt að ætlast til þess að sveitarfélögin bæti
upp í þessum fyrstu kennarasamningum sínum allt það sem á
hefur skort í mörgum undanförnum samningum kennara við
ríkisvaldið. Báðir aðilar verða að sætta sig við að taka umtals-
vert fyrsta skref í rétta átt nú um helgina og stefna síðan að
öðru veigamiklu skrefi í næstu samningalotu við upphaf nýrr-
ar aldar.
í þriðja lagi
Þótt talsmenn bæði sveitarfélaga og kennara fullyrði í hita
leiksins að um ítrasta tilboð sé að ræða af þeirra hálfu er auð-
vitað deginum Ijósara að Iendingin í þessum samningaviðræð-
um hlýtur að verða einhvers staðar á milli fyrirliggjandi til-
boða. Samningamönnum ber einfaldlega skylda til þess að ná
slíku samkomulagi nú um helgina og koma þar með í veg fyr-
ir að boðað verkfall komi til framkvæmda á mánudag og raski
námi þúsunda barna víðs vegar um landið.
Elias Snæland Jónsson.

Lakkrís laekki, lýsi hækki
Garri er kosningafíkill. Sjúk-
dómslýsingin felst í því að í
hvert sinn sem kosið er ein-
hvers staðar í heiminum, heit-
ir Garri því að láta það eiga
sig að fylgjast með kosningun-
um. Eftir nokkurn tíma stelst
hann til að kíkja á nokkrar
skoðanakannanir og lesa eina
og eina grein eftir sérfræðinga
sem meta stöðuna fyrir kosn-
ingarnar. Þegar svo er komið
bytjar að halla undan fæti í
lífi Garra.
Þá hefjast langar nætur þar
sem leitað er á Interneti og
legið í gervihnattarstöðvunum
til að leita að einhverju um
kosningarnar. Vanræksla í
vinnunni og afskiptaleysi á
heimili eru þá skammt undan.
Svo kemur að kosningunum.
Þá vakir Garri alla nóttina og
spáir og spekúlerar um hvaða
áhrif kosningarnar muni hafa
á allt og alla. Að morgni rís
svo Garri úr rekkju fullur iðr-
unar og heitir því að sogast
elcki framar inn í slíkt kosn-
ingasvall.
Lækning fundin
Garri telur sig þó hafa fengið
nokkra lækningu á þessum
kvilla sínum og nái hann var-
analegum afturbata verður
það frambjóðendum Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík að
þakka. Garri sá sína sæng upp
reidda þegar allt þetta unga
V
sputniklið bauð sig fram. Hér
var komið efni í spennandi og
frumlega kosningabaráttu.
Vonbrigðin eru gífurleg.
Anna og útlitið var líklega
ekki á landinu þegar síðast var
kosið því hún býður borgar-
búum lyklakippu að betri borg
og hefur væntanlega fengið
kippuna lánaða hjá Arna Sig-
fússyni. Hann jiarf heldur
ekki að nota hana því hann
virðist ekki vera í prófkjöri.
Auglýsingastofa
Harðar
Ágústa, Baltasar, Eyþór og
Guðlaugur eru með heima-
síðu sem er svo steril og form-
föst að ætla mætti að Hörður
Sigurgestsson hefði hannað
kosningabaráttu þeirra.
Ágústa er sú eina sem sýnir
örlítinn frumleika með hug-
mynd sinni um vatnshana í
skólana. Garri óttast hins veg-
ar að sú hugmynd verði til
þess að um skóla borgarinnar
glymji daginn út og inn:
„Kennari má ég fara fram að
pissa."
Pólitískar hugmyndir þeirra
eru að öðru leyti þannig að
þær minna Garra á það þegar
brúðan Palli alias Páll Vil-
hjálmsson mætti með kröfu-
spjald sem á stóð: Lakkrís
lækki, lýsi hækki.
GARRI.
ODDUR
ÓLAFSSON
skrifar
Talsverðu púðri er eytt í að telja
bláeygum skattborgurum trú um
göfugt uppeldisgildi íþrótta og að
iðkun þeirra komi samfélags-
heildinni eitthvað við. Og lát-
laust er hamrað á því að allt það
opinbera, sem innheimtir og út-
deilir, láti aldrei nóg af hendi
rakna til ósérhlífinna keppnis-
íþrótta.
Fjölmiðlar gera íþróttum hærra
undir höfði en öllum öðrum
fréttum og frásögnum. En um-
fjöllun um íþróttir er að breytast
talsvert og minna og minna er
gert úr afrekum ýmis konar eða
fróðleik um sjálfar íþróttagrein-
arnar. Það sem máli skiptir er
hve mikið er hægt að græða á
íþróttum, hverjir eru að gera það
gott á leikvelli viðskiptanna þar
sem gróðavonin er sá hvati sem
rekur afreksfólkið áfram. íjiróttir
sem ekki er hægt að græða á eru
einskis virði.
Undir fölsku flaggi
Viðskipti og gróðavonir
Þriðjungur eða stundum helm-
ingur íþróttafrétta dagblaðanna
ætti fremur heima á viðskiptasíð-
unum. Þær fréttir fjalla fyrst og
síðast um kaup og sölu á íþrótta-
mönnum, hvað þeir fá fyrir sinn
snúð, og hvert gengið er á köpp-
unum hverju sinni. í útlöndum
eru keppnislið hlutafélög og eru
oft í höndum harðvítugra fjár-
málamanna, sem braska með þau
og íþróttagarpana að vild. Þeir
ganga kaupum og sölum og eru
metnir eins og hver önnur sölu-
vara á hlutabréfamarkaði.
Þjálfarar eru undir sömu sök
seldir og hér á landi er mikill
fréttaflutningur af arðsömum
viðskiptum þjálfara og íþróttafé-
laga. íslenskir íþróttafréttamenn
komast aldrei í feitari bita en þá,
að skýra frá hvað einhver lið í út-
löndum eru að bjóða í íslenska
íþróttamenn. Hér eru þeir
þjálfaðir á kostnað sveitarféíaga
og þeir bestu gera svo mismun-
andi hagstæða samninga við út-
Iend hlutafélög, sem hafa þann
eina tilgang að græða á íþróttum.
Auglýsingatekjur af varningi
sem kenndur er við íþróttir eru
svimandi og þar eru gróðavonir
gríðarlegar. Allt gerir þetta það
að verkum að keppnisíþróttir eru
viðskipti og ekkert annað. í sjálfu
sér er það allt í lagi, bara viður-
kenna það og vera ekki sífellt að
ljúga því að þær hafi eitthvað
annað og göfugra markmið.
Þeir ríkustu og bestu
Þegar verið er að lýsa kappleikj-
um í sjónvarpi og einhverjir sýna
þar snilldartakta, fylgir gjarnan
með hvað hlutafélagið borgaði
fyrir snillinginn og hvað hann
fær mörg hundruð milljónir í
sinn vasa fyrir að kunna að leika
sér með útblásinn bolta. Það er
nefnilega lítið varið í að vera
flínkur í einhverri íþróttagrein ef
maður græðir ekki á því. Og þeir
sem mest þéna eru bestir og
mestir og því aðdáunarverðastir.
Það er opinbert Ieyndarmál að
sveitarfélög, sem ekki hafa efni á
að kosta skólastarf, eiga sum
hver næga peninga til að halda
úti boltaleikjaliðum og spara
hvergi kaup né laun sigursælla
leikmanna og þjálfara til að atast
við önnur kappleikjalið.
íþróttaiðkun og rekstur íþrótta
er arðsamur atvinnuvegur með
ótal hliðargreinum, sein ekki
gefa síður vel af sér þegar vel
tekst til. Þeir sem sjá um íþróttir
í fjölmiðlunum viðurkenna þetta
með sívaxandi upplýsingum um
viðskiptahliðina og gróðavonina.
Samt eru þeir svo hlálegir að láta
ávallt í veðri vaka að einhver dul-
arfull göfugmennska og hugsjón-
ir búi að baki iðkun keppnis-
íþrótta. Það er löngu Iiðin tíð og
sigla íþróttafélögin undir fölsku
flaggi til að láta auðtrúa sam-
borgara styrkja gróðabrallið.
snuria
svaraö
Er kostnadur frambjóð-
enda í prófkjörum kom-
inn út í öfgar?
Kjartan Magnússon
þátttaltandi íprófltjöri Sjálfstæðis-
flokksins í Reyltjavík.
Það hlýtur
að vera mis-
jafnt eftir
frambjóð-
endum. Ég
hef lagt
áherslu á að
halda kostn-
aði niðri,
m.a. með því
að gæta hófs í auglýsingum. I
prófkjörsbaráttu skiptir máli að
Ieita ódýrra leiða, t.d. sáu stuðn-
ingsmenn mínir sjálfir um að
dreifa kynningarbæklingi og sú
aðgerð sparaði okkur 200 þús.
kr. Eg gæti vel hugsað mér að
frambjóðendur sammæltust um
að stilla kostnaði í hóf og miða
þá við hámarksupphæð sem
mætti verja til baráttunnar.
Lúðvík Bergvinsson
þingmaðurjafnaðannanna.
Það er að
m i n n s t a
kosti alveg
ljóst að þátt-
taka í stjórn-
málum er
ekki arðbær
fjárfesting.
Að öðru leyti
hef ég ekki
neina sér-
staka skoðun á því hversu miklu
fólk vill eyða af peningum f því
skyni að koma sjálfu sér á fram-
færi við kjósendur. Síðan er um-
hugsunarefni út frá jafnræðis-
sjónarmiðum hvort ekki eigi að
setja hámark á þessi útgjöld.
Ásgeir Hannes Eiríksson
Jv. pylsusali og þingmaður.
Að leggja
kostnað í
framboð sitt
í prófkjöri
getur skipt
sköpum fyrir
frambjóð-
anda, sem er
full alvara
að ná kjöri
og árangri.
Sá sem ætlar sé að verða at-
vinnumaður í pólitík fær þennan
pening til baka. Kostnaðurinn
deilist líka á milli stuðnings-
manna - þannig að flugeldasýn-
ingin er ekki jafn dýr og margur
skyldi ætla.
Steinunn Valdis Óskarsdótt-
ir
borgarfulitnii Reykjavíkurlista.
Já, því eins-
og mál hafa
þróast eru
prófkjör ekki
eins Iýðræð-
isleg og
menn hafa
viljað láta,
og kostnað-
ur takmark-
ar þátttöku fólks í stjórnmálum.
Það eru ekki allir sem treysta sér
til eða hafa tækifæri á að sníkja
peninga af fyrirtækjum, ættingj-
um og vinum.