Dagur - 24.10.1997, Blaðsíða 11

FÖSTVDAGVR 24.0KTÓBER 1997 - 11
ERLENDAR FRÉTTIR
L A
Sko er að heyra að allmargir múslimar þoli illa að „þeirra" stúlkur gefi sig að evrópskum karlmönnum.
I lífshættu fyrir
sínum nánustu
DAGIJR
ÞORLEIFS
SON
SKRIFAR
Erfiðleikar í samskiptum inn-
fæddra og nýbúa frá þriðja heim-
inum í vestrænum ríkjum hafa
verið til umræðu í fjölmiðlum í
ýmsum vestrænum löndum að
undanförnu, sem oftar. I svipinn
virðist í þeirri umræðu bera
hvað mest á tvennu, sem er
raunar að miklu leyti samanofið.
I fyrsta lagi er það kvíði inn-
fæddra fyrir því að stefnt sé í
óefni með margumræddum
„múltikúltúralisma" (fjölmenn-
ingarstefnu). I skjóli þeirrar
stefnu sé horft framhjá því að
nýbúar haldi fast við ýmsar hefð-
ir og siði, sem stangist mjög á við
hefðir og siði vesturlandaríkja og
í ófáum tilvikum á við lög þeirra.
Hætt sé við að þetta leiði til þess
að hver þjóðernishópur hafi eig-
in lög, skráð og óskráð, er stang-
ist á við lög annarra þjóðernis-
hópa. Það muni hafa þær afleið-
ingar að engin sameiginleg Iög
gildi í raun fyrir landið allt og
það leiða af sér upplausn og
þjóðastríð.
Óttast föður sinn og bróður
í öðru lagi er svo að sjá að ólík
afstaða innfæddra og nýbúa (að
því er virðist ekki síst múslíma)
til kvenna leiði í vaxandi mæli til
þykkju og óhugnanlegra atburða,
og þá ekki síður innan nýbúa-
samfélaga en í samskiptum ný-
búa og innfæddra.
A umræðu þessari er svo að
heyra að margar nýbúakonur í
ýmsum löndum Vestur-Evrópu
hafi samið sig að siðum landa
þessara og vilji t.d. sjálfar velja
sér maka, gjarnan evrópskan.
Allmikið virðist vera um ofbeldi
gagnvart slíkum konum, þ.á m.
morð. Morðingjarnir í þeim til-
vikum eru oft nánustu ættingjar
þeirra eða leigumorðingjar út-
sendir af ættingjunum.
Þetta er t.d. orðið verulegt
vandamál í Norður-Englandi,
þar sem fjöldi múslíma, einkum
Pakistana, býr. Bandaríska blað-
ið New York Times sagði t.d. ný-
lega frá pakistanskri stúlku,
fæddri í Bretlandi, sem undan-
farin fimm ár hefur farið huldu
höfði. Á þessum tíma hefur hún
skipt um bústað 19 sinnum.
Hún fer aldrei út fyrir dyr án
þess að skyggnast um eftir göt-
unni til beggja handa eftir grun-
samlegum bílum, hefur alltaf
þung húsgögn fyrir útidyrum
íbúðar sinnar og hníf innan seil-
ingarfæris. Þeir sem hún óttast
eru faðir hennar og bróðir, sem
svarið hafa þess eið að drepa
hana vegna þess að hún neitaði
að giftast manni í Pakistan, sem
fjölskyldan hafði valið hana
henni. Hún var þá 16 ára, hafði
Baksvið
tamið sér breskan hugsunarhátt
í skóla, vildi halda áfram námi og
ákveða sjálf hverjum hún giftist,
ef einhverjum. (Og er nú gift
Englendingi.) Fjölskyldan gaf sig
Stúlkur í nýbúafjöl-
skyldum á Vestur-
löndum, er samið
hafa sig að vestrænni
menningu, rísa marg-
ar gegn karl- og fjöl-
skylduræði ættlanda
sinna. Sú uppreisn
kostar sumar þeirra
lífið.
ekki, stúlkan flýði að heiman og
fjölskylda hcnnar dæmdi hana til
dauða, sínum siðvenjum sam-
kvæmt, þar eð samkvæmt þeim
venjum var litið svo á að stúlkan
hefði með óhlýðni sinni flekkað
æru fjölskyldunnar.
Mörg himdruð konur í feliun
Fyrir nokkrum mánuðum vakti
athygli Ijölmiðla mál annarrar
pakistansk-breskrar stúlku, sem
fjölskyldan hafði sent nauðuga
til Pakistan til að giftast manni
þar. Stúlkunni tókst að flýja það
Iand, komst til Bretlands og sett-
ist að í borg í Mið-Englandi.
Nokkru síðar var stúlkan myrt á
þann hátt að keyrt var yfir hana
svo oft að Iík hennar flattist allt
út og varð óþekkjanlegt. Móðir
stúlkunnar þekkti þó að það var
hún á einhverju í fatnaði hennar.
En móðirin kvaðst ekki hafa
hugmynd um hver morðinginn
væri eða ástæður til morðsins.
Lögreglu grunaði að fjölskylda
stúlkunnar hefði fengið leigubíl-
stjóra nokkurn, pakistanskan að
ætt, til þess að drepa hana.
Talið er að allmargar suður-
asískar stúlkur hafi verið myrtar
í Bretlandi af slíkum ástæðum
undanfarin ár og eitthvað hefur
verið um þessháttar morð t.d. í
Danmörku. Fyrir nokkrum árum
fór lögreglan í Vestur-Yorkshire,
Englandi, að furða sig á því hve
margar suðurasískar stúlkur þar
frömdu sjálfsvíg - að sögn að-
standenda - með því að kveikja í
sér. Frásagnir aðstandenda af
þeim atburðum voru að sögn
lögreglu grunsamlega samhljóða.
Breska lögreglan hefur reynst
næsta máttvana í málum þess-
um, því að aðstandendur stúlkn-
anna standa yfirleitt saman eins
og einn maður í því að neita allri
vitneskju um dauðsföllin, eða
segja þau vera sjálfsvíg. Fyrrver-
andi lögreglufulltrúi í Vestur-
Yorkshire segist vita um rúmlega
740 suðurasískar konur sem flú-
ið hefðu heimili sín og lifðu í fel-
um fyrir nánustu aðstandendum
sínum hingað og þangað um
Norður-England og Skotland.
Tala kvenna þeirra suðurasískra,
sem teldu sig vera í lífshættu fyr-
ir nánustu skyldmennum sínum
og Ieituðu þess vegna verndar
hjá lögreglu, hækkaði með
hverju ári.
Hér eru komin til sögunnar
landamæri, sem eru blóðug,
milli menningarheildar Vestur-
Ianda og annarra menningar-
heilda. Benda má á í því sam-
hengi að frá aldaöðli hafa konur
í Norður-Evrópu að líkindum
notið meiri réttinda og frelsis en
víðast hvar annars staðar, að öllu
athuguðu. Og viðkvæmt mál í
samskiptum Vesturlanda og ísl-
ams er mismunandi afstaða
þessara menningarheilda til
kvenna og spurningarinnar um
það, hvaða viðhorf til þeirra og
samskipta víð þær sé viðeigandi
að karlmenn hafi.
HEIMURINN
Verðhnm hlutabréfa í Hong Kong
HONG KONG - Mesta verðhrun á stærsta hlutabréfamarkaði I long
Kong frá upphafi varð í gær, en svo virðist sem ótti hafi gripið um sig
meðal hlutabréfaeigenda um að hagkerfi Hong Kong stafi hætta af
efnahagsörðugleikum í öðrum Asíuríkjum. Þegar hlutabréfamarkaðn-
um var lokað í gær hafði verð bréfa lækkað um 10 prósent þann dag-
inn, og hefur þá lækkað um 23% það sem af er vikunni og um 37%
frá því 7. ágúst. Mikil ólga er á verðbréfamörkuðum víðar í Asíu, og
hrunið í Hong Kong olli líka töluverðri lækkun á hlutabréfamarkaði í
Japan, og reyndar í Evrópu einnig.
Tilraunir með reyklausar sígarettur
BANDARÍKIN - Stærsta sígarettufyrirtæki heims, Philip Morris,
hyggst gera tilraunir með ný munnstykki sem koma í veg fyrir mynd-
un bæði ösku og reyks á sígarettum. Munnstykkið er á stærð við sím-
boða, um 10 sm langt, og inniheldur bæði sígarettu og rafstýrðan
kveikjara. Munnstykkið verður tekið í notkun í næsta mánuði í
Bandaríkjunum og Japan, en einungis valinn hópur sígarettureykj-
enda tekur þátt í tilrauninni.
Flðð í Brasilíu
BRASILIA - Um tuttugu þúsund manns hafa misst heimili sín í mikl-
um flóðum í suðurhluta Brasilíu. Flóðin hafa eyðilagt mörg þorp
meira eða minna, en verst hefur þó ástandið verið í bænum Rio
Grande do Sul, þar sem áin Uruguay hefur flætt yfir bakka sína og
fært um 15.000 hús í kaf. Sums staðar var vatnshæðin nærri 14
metra yfir því sem venja er til.
VHl að refsiaðgerðum
verði aflétt
LÍBÍA - Nelson Mandela, forseti Suður-
Afríku sem var í heimsókn hjá Muamar
Gaddafí Líbíuforseta, hvatti í gær til
þess að aflétt verði refsiaðgerðum á Líb-
íu. Hann sagði þær vera „afrískum
bræðrum okkar og systrum" til skaða og
sakaði Bandaríkin um „siðleysi" vegna
andmæla þeirra við heimsókn hans til
Líbíu. Líbíubúar fögnuðu Mandéla sem
þjóðhetju, en Bandaríkjunum var ekki
skemmt því þau líta á Gaddafí sem einn
höfuð óvin sinn vegna stuðnings hans
við ýmis hryðjuverkasamtök. Mandela
segist hafa viljað sýna Líbíu þakklæti
sitt fyrir stuðning við baráttu Afríska þjóðarráðsins á tímum aðskiln-
aðarstefnunnar í Suður-Afríku.
Veitingahús loki á miðnætti
DANMÖRK - Borgarstjórn Kaupmannahafnar hefur gripið til þess
ráðs að láta veitingahúsin í sumum af vinsælustu hverfum miðborg-
arinnar loka á miðnætti, að því er segir í Politiken, en mikið hefur ver-
ið kvartað um árabil vegna ónæðis sem stafað hefur af veitingahúsun-
um. í fyrstu munu þó eingöngu nýstofnuð veitingahús lúta þessum
reglum, en þau sem eldri eru í hettunni þurfa að fylgja þeim næst
þegar skipt verður um eigendur. I miðborg Kaupmannahafnar eru nú
315 veitingahús sem hafa mátt hafa opið ýmist til kl. 2 eða kl. 5.
Norska krónan fylgi evróinu?
NOREGUR - Kjell Magne Bondevik, hinn nýi forsætisráðherra Nor-
egs, segir ekki útilokað að tengja norsku krónuna væntanlegri mynt
Evrópska myntbandalagsins, evróinu. Hann segir að nú þegar sé far-
in af stað athugun á því hvað slík tenging hefði í för með sér. Mynt-
bandalagið var til umræðu á fundi Bondeviks og forsætisráðherra
Hollands, Wim Kok, síðastliðinn miðvikudag.
Fátækum fjölgar í Svíþjóó
SVIÞJÓÐ - Hlutfallfátækra í Svíþjóð hefur aukist úr þremur prósent-
um, sem það var komið niður í á árunum fyrir 1990, og upp í 7% árið
1995, að því er fram kemur í upplýsingum frá sænsku hagstofunni.
Fjölgunin er mest hjá ungu fólki og foreldrum ungra barna. Það sem
veldur er aukið atvinnuleysi og niðurskurður á velferðarkerfinu sem
gripið hefur verið til í efnahagsörðugleikum undanfarin ár. Barnlaust
fólk á miðjum aldri hefur hins vegar bætt kjör sín verulega á sama
tíma.