Dagur - 04.11.1997, Blaðsíða 4

20-ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMBER 1997
UMBÚÐALAUST
Endar RtJV sem AB?

GUÐMUNDUR
AJVDRI
THORSSON
SKRIFAR
Sjálfstæðismenn eru hættir við
að selja Ríkisútvarpið - og hafa
ákveðið að gefa sjálfum sér það.
Þeir hafa sem sé komist að raun
um að yrði það selt á frjálsum
markaði gæti það lent í höndun-
um á einhverjum sem ekki er
treystandi til að ráða eintóma
sjálfstæðismenn.
I þessu máli kristallast furðu-
legt og þversagnarkennt eðli
þessa flokks sem er svo sundur-
leitur að daglega hlýtur maður
að undrast snilld Davíðs Odds-
sonar að halda utan um allt sam-
an. Flokkurinn er markaðssinn-
aður og forræðissinnaður í senn;
frjálslyndur og þröngsýnn; hann
gætir hagsmuna þeirra sem eiga
Island en býður einyrkjum líka
skjól; í Sjálfstæðisflokknum varð
til niðurgreiðslu- og hótakerfi
landbúnaðarins á viðreisnarár-
unum, en þar berja bumbur of-
stækisíyllstu andstæðingar hvers
kyns aðstoðar við bágstadda
bændur; hann er flokkur kvóta-
eigenda en jafnframt vettvangur
hörðustu gagnrýnenda þessa
óréttláta lénskerfis; hann er
flokkur Pósts og síma; hann er
flokkur neytenda; hann er fram-
sóknarflokkurinn; hann er al-
þýðubandalagið - hann rúmar
flesta flokka landsins: Sjálfstæð-
isflokkurinn er ekki stjórnmála-
flokkur, hann er loftið sem við
öndum hér að okkur.
* * *
Sjálfstæðisflokkurinn er ríkis-
flokkurinn. Hann líkist kannski
Kristilega demókrataflokknum í
Þýskalandi, sökum stærðar sinn-
ar og áhrifa sem ekki síst má
þakka hugmyndum Olafs Thors
og Bjarna Benediktssonar um
auðhyggju með félagslegum
sjónarmiðum - mannúðlegan
kapítalisma. Samt líkist þessi
flokkur kannski meira þeim
flokkum sem haldið hafa um
stjómvölinn í ýmsum nýfrjálsum
Á forsíðu Dags, seinna blaðsins, um helgina gat að líta þrjú ákaflega glaðleg andlit. Allt saman framúrskarandi útvarpsfólk sem flokk-
urinn hefur nú losað sig við. mynd: eól.
ríkjum, til dæmis í Afríku. Sjálf-
stæðisflokkurinn er þjóðarflokk-
urinn, enda arfleifð sjálfstæðis-
baráttunnar. Margir áhrifamiklir
sjálfstæðismenn eiga afskaplega
bágt með að skilja hvers vegna
menn kjósa að standa utan
þessa flokks og líta á það sem
nokkurs konar óeðli - í Flokkn-
um er nóg rúm handa öllum... I
húsi föður míns eru margar vist-
arverur, vitnaði Matthías
Johannesen einhverju sinni í
Jesúm og átti við Sjálfstæðis-
flokkinn og bætti við að sá
flokkur væri hinn eðlilegi vett-
vangur þjóðmálaumræðu og -
átaka.
Matthías Johannesen líkti sem
sé Sjálfstæðisflokknum við
himnaríki.
* * *
Forræðishyggja flokksins er skýr-
ust í menningarmálum; þar virð-
ist frjálslyndið eiga erfiðast upp-
dráttar. Þetta hefur bitnað sér-
staklega á Ríkisútvarpinu sem er
illa statt eftir áralöng afskipti
Sjálfstæðismanna af stofnun-
inni, en sjálfstæði hennar og
óhæði virðist þeim fyrirmunað
að skilja eða sætta sig við, og
hafa ráðskast með hana eins og
kommúnistaflokkur - um leið og
þeir hafa gert starfsfólki lífið
leitt með stöðugum hótunum
um að selja allt klabbið.
Það er brýnt að losa þessa
stofnun við afskipti stjórnmála-
manna, leggja niður hið fráleita
útvarpsráð þar sem sitja silki-
húfur utan úr bæ og skipta sér
af mannahaldi og dagskrá án
þess að hafa annað til þess unn-
ið en að starfa ötullega fyrir
flokka sína íyrir kosningar. Að fá
að setjast í útvarpsráð virðist hér
á landi sams konar umbun og
sendaherraembætti eru í Banda-
ríkjunum.
A forsíðu Dags, seinna blaðs-
ins, um helgina gat að Iíta þrjú
ákaflega glaðleg andlit - það
voru þau Kristín Ólafsdóttir,
Andrea Jónsdóttir og Sigurður
G. Tómasson, allt saman fram-
úrskarandi útvarpsfólk sem
Flokkurinn hefur nú losað sig
við af Rás 2 til að rýma fyrir
sínu fólki, enda mikilvægar
kosningar í nánd. Það sem var
mest áberandi við þessi andlit
þrjú var léttirinn sem við manni
blasti; nú gátu þau loksins farið
að gera eitthvað skemmtilegra
en að eiga við valdakerfi Flokks-
ins innan stofnunarinnar. Þrí
með síðustu aðgerðum sínum er
Flokkurinn bersýnilega að herða
tökin á Ríkisútvarpinu — og voru
þó ærin fyrir — enda tökin á
Morgunblaðinu dvínandi. I mál-
efnum Ríkisútvarpsins hefur
miðstýringareðli Flokksins orðið
ofan á, og ekki um annað að
ræða fyrir okkur hin, sem utan
flokka stöndum, en að fara að
æpa: Seljum rás tvö!
Ella bíða Ríkisútvarpsins
sömu örlög og Almenna bókafé-
lagsins.
Meimingarvaktin
KOLBRÚN
BERGÞÖRS
DOTTIR
SKRIFAR
Veram óþekk
Um helgina var ég svo smituð af
einu viðfangsefni að ekkert ann-
að komst að í huga mínum. Ég
einbeitti mér að því að Ijúka við
grein um töffara í Islendinga-
sögum sem ég er að skrifa fyrir
tímarit hér í bæ. Niðurstaðan er
einföld. Töffararnir eru athyglis-
verðari en glanshetjurnar.
Töffararnir ögra reglum samfé-
lagsins, marka sér sjálfstæða
stefnu og halda henni óhikað.
Frumkvæðið og sköpunargleðin
hýr í þeim og sjálfstæði þeirra
veldur því að þeir eru sífellt til
vandræða. Eins og við ættum
reyndar öll að vera ef dugur væri
í okkur.
Samfélag okkar er óvinveitt
sjálfstæðri hugsun, enda miðast
flest verk þess að því að steypa
alla í sama mót. Skólinn er
stofnun sem sinnir þessari
normaliseringu af festu og
kuldalegri skyldurækni. Þar er
ekki ráðrúm til að sinna krelj-
andi þörfum einstaklingsins því
hagur heildarinnar þarf að vera í
fyrirrúmi. Afleiðingin er sú að
hópur ungra, skapandi einstakl-
inga fær ekki að njóta hæfileika
sinna. Þeim er eingöngu ætlað
að vera stilltir og gera það sem
þeim er sagt. Þeir eiga að vera
hluti af hópnum og athafnir
þeirra eiga að markast af því.
Sýni þeir áberandi frávik er
þaggað niður í þeim með óþol-
andi blíðum umvöndunartón.
Ég veit hvað ég er að ræða um
því sjálf sinnti ég kennslu í
fimm ár. Stundum var ég óþekk
en aldrei nægilega mikið. Ég var
ekki nægilega kjörkuð. Ég geri
ekki ráð fýrir að fara aftur inn í
kennslustofur. Mér hefur satt að
segja alltaf þótt þær minna of
mikið á fangelsi.
Hóphugsun er mesta böl nú-
tímasamfélags. Hún vængstýfir
fólk og rænir það frumkvæði og
sjálfstæði. Óþekktin er mikil-
væg. Hún er uppspretta sköpun-
ar. Góður listamaður lætur
aldrei að stjórn. Heimspekingur
sem tekur starf sitt alvariega
ögrar viðteknum hugmyndum í
Ieit að svörum um tilgang Iífs-
ins. Stjórnmálamaður sem
starfar af hugsjón lætur sér á
sama standa um áfellisdóm sam-
tímans og heldur sínu striki.
Leitin er mikilvæg og það er
áríðandi að menn þrjóskist við
að meðtaka það sem þeim er fyr-
irfram ætlað að viðurkenna sem
sannleika. Sjálfstæð hugsun
skiptir öllu og ætli menn að
gangast henni á vald verða þeir
að bregða sér í hlutverk töffar-
ans og vera óþekkir. Stundum
skelfing óþekkir. Verum óþekk!