Dagur - 08.11.1997, Blaðsíða 6

6- LAUGARDAGUR 8.NÓVEMBER 1997
-Ttagut-
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
eli'as snæland jónsson
Adstoðarritstjóri: BIRGIR GUÐMUNDSSON
Framkvæmdastjóri: MARTEINN jónasson
Skrifstofur: strandgöru 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: í.eso kr. Á mánuði
Lausasöluverð: íso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Simbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AKUREYRi) 551 6270 (reykjavík)
Byggðastofnun flutt
í fyrsta lagi
Byggðast°fnun hefur mikla sérstöðu meðal ríkisstofnana. Engin
önnur stofnun er með jafn afgerandi hætti tengd pólitískri
stefnumörkun. Þetta er pólitísk stofnun sem vinnur að ákveðnum
skilgreindum pólítískum markmiðum, sem eru að efla byggð út
um land þar sem það er „þjóðhagslega hagkvæmt". Um þessi
markmið hefur verið nokkuð víðtæk samstaða í þjóðfélaginu og
það er vegna þessarar samstöðu sem Byggðastofnun er yfirleitt
ennþá til. Útfærslan á þessari grundvallar byggðastefnu hefur
hins vegar verið umdeild enda má margt að henni finna, sem og
fjölmörgum aðgerðum Byggðastofnunar sjálfrar.
í ödru lagi
Eitt lítið brot byggðastefnunnar felst í flutningi stofnana út á
landsbyggðina. Slíkt getur vissulega skipt sköpum í einhverjum
tilfellum, en verið til skaða í öðrum. Byggðastofnun hefur sjálf
markað þá stefnu að ekki sé heppilegt að kippa ríkisstofnunum
upp með rótum og flytja út á Iand. Nær væri að staðsetja nýjar
stofnanir á landsbyggðinni og leyfa þeim að vaxa þar úr grasi, efl-
ast og þroskast með sjálfbærum hætti. Þetta er skynsamleg
stefna því hreppaflutningar fólks í nafni byggðastefnu eru til þess
fallnir að skemma gamalgrónar stofnanir og skapa byggðastefn-
unni neikvæða ímynd og grafa undan henni. Þá er vegið að sjáif-
um grundvellinum - hinni almennu pólitísku samstöðu um að
hafa sem stærstan hluta landsins í byggð.
í þriðja lagi
Byggðastofnun sjálf er hins vegar mikilvægur hluti byggðapólitík-
urinnar í landinu. Þess vegna gildir ekki það sama um hana og
aðrar ríkisstofnanir þegar kemur að staðsetningu eða flutningi út
á land. Það að starfsmenn Byggðastofnunar með forstjórann í far-
arbroddi telja stofnunina einungis geta starfað í Beykjavík, er
stórpólitísk yfirlýsing, til þess fallin að skaða stofnunina sjálfa og
grafa undan brothættri þjóðarsátt um byggð sem víðast og frétt-
ir um að forstjórinn sé að íhuga stöðu sína ættu ekki að koma á
óvart. Hinu ber að halda til haga að stjórn stofnunarinnar stóð
sérstaldega klaufalega að ákvörðun um flutningana á Krókinn og
á sinn þátt í þvf uppnámi sem menn nú standa frammi fyrir.
Birgir Guðmundsson.
Rykíð, það er ég!
Landsfundir Alþýðubanda-
lagsins eru einhverjar
skemmtilegustu samkomur
sem hér eru haldnar, nema ef
vera skyldi kirkjuþing. Það
hlýtur að vera skemmtilegt að
vera í flokki þar sem allir eru
meira og minna í fýlu út í alla.
Ennþá skemmtilegra er að
vera í flokki þar sem meiri-
hluti flokksmanna er hjartan-
Iega ósammála meirihluta
þingflokksins. Alla þessa kosti
hefur Alþýðubandalagið og
Garri getur ekki annað en ver-
ið sammála Hjör-
leifi Guttorms-
syni að skelfileg-
ur sjónarsviptir
yrði af því að Al-
þýðubandalagið
sameinaðist í
stóran félags-
hyggjuflokk. I
huga Garra yrði
það svipað klúður
og þegar Sturl-
ungaöldinni lauk,
eina tímabil ís-
landssögunnar
sem eitthvert fútt
var í.
Með sjálfum sér
Það sem Garri hins vegar skil-
ur ekki er að Hjörleifur skuli
allt í einu telja það skipta sig
einhverju að vera í flokki með
skoðanasystkinum sínum.
Hann hefur aldrei verið í slík-
um flokki og mun aldrei verða
í slíkum flokki, nema ef vera
skyldi að flokkur Hjörleifs
Guttormssonar yrði stofnaður
og engir í honum nema hann
sjálfur. Forsenda slíks flokks
væri prinsippið; einn maður,
öll atkvæðin.
Andstaða Steingríms J. er
mun skiljanlegri, enda stend-
ur honum næst að sameinast
V____________________________
Framsóknarflokknum, efla
Góðtemplararegluna og end-
urreisa SIS. Aðrir þingmenn
flokksins óttast um stöðu sína
við breytingar, enda hætta á
því að stór flokkur geri meiri
kröfur til fulltrúa sinna, en
smáflokkur. Svavar slær úr og
í, veit ekki í hvorn fótinn
hann á að stíga og telur væn-
legast að herma eftir véfrétt-
inni í Delfí.
Allir í fýlu og fara á brott
Enginn þessara manna gerir
sér grein fyrir
því að ný kyn-
slóð er komin í
flokkinn og löng
seta á þingi hef-
ur svipt þá til-
finningu fyrir
því sem er raun-
verulega að ger-
ast. Þeir sjá að
flokkurinn ætlar
að dusta af sér
rykið og hugsa
hver um sig:
„Rykið, það er
ég-“
Svona er nú rosalega gam-
an að vera alþýðubandalags-
maður, manni getur verið illa
við alla í flokknum, ósammála
þeim og algjörlega upp á það
kominn að vera í félagi við þá.
Svo verður gaman að fylgjast
með því hvort þingmenn sem
eru ósammála landsfundará-
lyktunum segi af sér og stofni
sitt eigið helvíti, eins og
Húsavíkur Jón, þar sem þegj-
andi samkomulag ríki að ei-
lífu um að allir séu í fýlu við
alla. Að þessu öllu hlær Mar-
bendill og Garri ef því er að
skipta.
GARRI.
Homo Institutiones
reynir að einkavæða
ÁSGEIR
HANNES
EIRÍKSSON
skrifar
Átakanlegt er að sjá hvernig
stjórnvöldin komast alltaf í hann
krappan þegar þau reyna að
einkavæða rekstur íslenska ríkis-
ins. Ógæfan eltir þau á röndum
og gæfuleysið fellur að síðum.
Sjálfsagt eru margar skýringar á
hrakförum hins opinbera í einka-
væðingunni og hér eru nefndar
tvær ástæður:
I fyrsta lagi eru einkavæðarar
ríkisins allir fæddir stofnana-
menn eða Homo Institutiones
eins og þeir heita á frummálinu.
Bæði kerfiskarlar og möppudýr.
Hafa aldrei komið nærri einka-
rekstri í daglega lífinu og prísa sig
sæla fyrir vikið. Nenna ekki einu
sinni að lesa um einkaframtakið í
Viðskiptablaðinu. Skynja því ekki
sjávarföll hagfræðinnar um fram-
boð og eftirspum og Iáta öll hefð-
bundin lögmál viðskipta og versl-
unar sem vind um eyru þjóta.
Enda hafa þeir aldrei þurft að
herða sultarólar vegna misheppn-
aðs vinnnudags og ganga jafnan
að sínu launaumslagi vísu um
hver mánaðamót.
En limirnir dansa eftir höfðinu.
Meiri hluti ríkisstjórnarinnar eru
gamlir og gildir stofnanamenn og
bróðurpartur Alþingis er alinn
upp hjá hinu opinbera og hálfop-
inbera. Fátt er því um erfðavísa
einkareksturs á æðstu stöðum í
stjórnsýslunni og árangurinn í
fullu samræmi við aðstæður.
I öðru lagi er Island ekki hluti
af Vesturlöndum þrátt fyrir hnatt-
stöðu í Norður-Atlantshafi og
slagtog við ríki á borð við Banda-
ríkin og Þýskaland. Islenskt hag-
kerfi er einhvers staðar miðja
vegu á milli landanna í Vestur-
Evrópu og nýfijálsu ríkjanna úr
gamla Sovétinu í austurhluta álf-
unnar og getur í hvorugan fótinn
stigið fyrir bragðið. Dveljist ís-
Iendingar austan gamla járn-
tjaldsins í dag hitta þeir margan
kunningja úr kerfinu að heiman á
hveiju götuhomi og hafa ekki
undan að taka ofan fyrir þeim.
Kerfið kallar á nafna sinn.
Sjúkdómseinkennin eru ekki
eins alvarleg hér á íslandi sem
betur fer þó margt sé líkt með
skyldum: Hópur manna stofnar
hlutafélag og kaupir síldarverk-
smiðjur af íslenska ríkinu með af-
borgunum. Hluthafarnir halda
strax aðalfund í hinu nýja félagi
og samþykkja að borga sjálfum
sér arð fyrir síðasta tímabilið sem
verksmiðjan var eign ríkissjóðs en
ekki þeirra. Fá þannig útborgun-
ina til ríkisins endurgreidda um
hæl og eignast því verksmiðjurnar
án þess að leggja fram krónu af
eigin fé þegar upp er staðið.
Margt er líkt með skyldum og
dæmin eru fleiri:
Útvegsbanki Islands var seldur
sömu mönnum fyrir slikk og Bæj-
arútgerð Reykjavíkur fór fyrir Iít-
ið.
Þannig hefur myndast hópur
manna sem fær ríkiseignir að gjöf
í hvert skipti sem Homo
Institutiones dettur í hug að
einkavæða og selja eignirnar sem
almenningur trúir stofnana-
mönnum fyrir. Þessir nýju hluta-
bréfamenn eiga sameiginlegt að
hafa alla tíð stundað sinn rekstur
í skjóli ríkisvaldsins. Ymist með
einokun á sínu sviði eða annars
konar framlögum frá þjóðinni og
munar þar mestu um kvóta Ijóta,
að sjálfsögðu.
Þetta eru ríkiskapítalistarnir og
þeir þrífast áfram á meðan ríkið
skynjar ekki einkavæðinguna.
Þeir líta á ríkissjóð sem eigin líf-
eyrissjóð.
Póstur og sími er næstur á
söluskrá hjá ríkinu og þegar búið
að breyta honum í hlutafélag.
Menn hljóta því að spyrja hveijir
eiga að fá Póst og síma í jólagjöf?
Er raunhæft að Akureyr-
arlistinn nái hreinunt
meiríhluta í bæjarstjóm
Ahureyrar?
Sigrún Stefánsdóttir
fiilltníi Kvennalista í samstarfslwp
ttm Almreyrarlista.
„Já, það er
raunhæft.
Það tel ég
meðal ann-
ars vegna
1 i ð s t y r k s
Kvennalist-
ans og unga
fólksins úr
Grósku sem
nú sameinast A-flokkunum í
þessu kosningabandalagi í bæj-
arstjórnarkosningum að vori.
Fljótlega byrjar Akureyrarlistinn
að vinna að málefnastarfi, og við
bindum vonir við að fá til liðs við
okkur óflokksbundið fólk sem
hefur áhuga á betri Akureyri."
Þórarinn B. Jónsson
bæjarfnlltníi Sjálfstæðisflohksins.
„Nei, þeir ná
engri aukn-
ingu miðað
við það sem
þeir hafa
haft. Ég
myndi kalla
þá góða, ef
þeir næðu
því. I fyrsta
lagi hefur engin eining verið í
gegnum tíðina með A-flokkun-
um í bæjarmálum á Akureyri og í
öðru lagi finnst mér þau nöfn,
sem mér hefur heyrst að hafi
verið í umræðunni, hjá þessum
sambræðingi, ekki vera nógu
sterk.“
Oddur Halldórsson
bæjarfiilltrúi Framsóknarflohks.
„Nei, ég hef
enga trú á
því. Þó
þarna sé
mætt fólk
sem kemur
að málum,
eigum við
eftir að sjá
h v e r j i r
skipar efstu sæti Akureyrarlist-
ans og hverju það fólk ætlar að
beita sér fyrir. Þetta getur jafnvel
fælt frá það fólk sem kosið hefur
A-flokkana, sem boðið hafa fram
í sitt hvoru lagi til þessa. En ann-
ars skipta flokkar Iitlu þegar bæj-
arfulltrúar vinna af heilum hug
fyrir bæinn sinn.“
Óðinn Svan Geirsson
bakari og pistlahöfundur Bylgjunnar.
„Það fer al-
veg eftir því
hverjir skipa
listann. En
ef við fáum
alvöru fram-
bjóðanda í
efsta sætið,
j a f n v e 1
konu, og
gott fólk á
listann almennt, þá held ég að
möguleikarnir séu töluverðir. Ég
held að fólk hér í bænum sé til-
búið breyta um í stjórn bæjarins
og þarna eru möguleikar til þess.
Þetta er spurning um kjark kjós-
enda.“