Dagur - 13.12.1997, Blaðsíða 14

Dagur - 13.12.1997, Blaðsíða 14
30 - LAUGARDAGVR 13. DESEUBER 1997 HEILSULÍFIÐ í LANDINU Sykur kjörfæða fyrir sveppi Gersveppaóþol hefurveríð mikið í umræðunni upp á síðkastið og margir telja sig þjástafþví. Fólk ræðir gjaman um Candida gersveppa- óþol - eða ofnæmi og telur það eitt og hið sama, en svo er ekki. „Það nú svo að ýmsir aðrir en læknar hafa skrifað um þessi mál,“ segir Davíð Gíslason, oíhæmislæknir á Vífilsstöðum. Gersveppaóþol „Fyrir nokkrum árum var fjallað um „yeast connetion syndrome", sem þýtt hefur ver- ið sem gersveppaóþol hér á landi, af sam- tökum ofnæmislækna í Bandaríkjunum. Þeir voru afar gagnrýnir á þá umfjöllun sem þetta efni hefur fengið og töldu ekki liggja fyrir sannanir um tilvist þess. í því sambandi er rétt að minna á að læknum ber að nota þekktar og viðurkenndar að- ferðir við lækningar sínar, nema þegar um rannsóknarvinnu er að ræða. Ahugafólk um gersveppaóþol er hinsvegar óbundið af slíkum vinnuaðferðum og raunar er afar vafasamt að draga ályktanir af einstaka frá- sögnum af lækningum á gersveppaóþoli. Breytingar á matarvenjum geta haft afar víðtæk áhrif á líðan fólks án þess að of- næmi eða gersveppaóþol eigi þar nokkurn hlut að máli. Það er eðlilegt að fólki Iíði betur ef það mataræði og borðar einfaldan, ferskan mat, án rotvamarefna eða annarra auka- efna. Einstaka sinnum er hægt að sýna fram á ofnæmismótefni hjá fólki fyrir Gandida sveppnum eða ölgeri og bökunar- geri. Það er ekki þar með sagt að þessu fylgi einhver sjúkdómseinkenni. í þessum tilfellum er rétt að prófa gersnautt fæði um tfma, ef einhver einkenni gefa tilefni til þess. Ef gersnautt fæði leiðir til bata, er næsta skrefið að gera svokallað tvíblint þolpróf fyrir geri, áður en hægt er að full- yrða að um geróþol sé að ræða. Ég áætla að til mín komi kannski tveir sjúklingar á ári með geróþol," segir Davíð. Hveiti og sykur Margir telja sig lítið sem ekkert mega borða af kolvetnum eins og hveiti og sykri og finnst þeir fá allskyns sjúkdómsein- kenni sem þeir kenna gersveppaóþoli. Syk- ur er kjörfæða fyrir sveppi og sem slíkur ekki hollur þótt hann valdi ekki beinlínis veikindum. „Hvað Candidia sveppinn áhrærir, þá er hann náskyldur bökunargeri og ölgeri, en sá er munurinn að hann lifir innan í fólki og það er ástæða til að fara gætilega í að dæma hvort hann valdi ofnæmi eða eitrun- um. Hann fjölgar sér við vissar aðstæður, sérstaklega eftir notkun fúkkalyfja. Það er svo meðhöndlað eins og hver önnur sýk- ing. Það má því kannski segja að sú umræða sem verið hefur, að mjög margir hafi ein- kenni vegna gersveppaóþols og að sumir séu jafnvel óvinnufærir vegna þess, sé ekki tímabær og að mun betur þurfí að kanna þessi mál, eða eins og Davíð segir að lok- um: „Við ofnæmislæknar viljum ekki meta fólk með ofnæmi og óþol, án þess að hafa einhver læknisfræðileg rök fyrir því“. — vs Enn I pistli mínum í síðustu viku fjallaði ég um ung- linga og fyrstu skrefín í kynlífinu. Mér til mikillar ánægju fékk ég viðbrögð við pistlinum og þá sér- staklega við setningunni að unglingar hæfu oft á tíðum sínar til- raunir á kynlífssviðinu án samráðs og samþykkis foreldra sinna. Einn faðir orð- aði þetta mjög skemmtilega þegar hann spurði mig hvort ég héldi virkilega að ung- lingar segðu: „Ég er að fara út, er ekki í lagi að „ég geri það“ í kvöld?!“ Það voru einmitt þessar vangaveltur sem ég var að leita eftir. Við foreldrarnir verðum að taka á þessu máli heima fyrir og finna út hvenær rétti tíminn er til að fræða unglinginn á heimilinu um kynlff. Spyija hvað við teljum ásættanlegan aldur til að hefja það. Hvort sem þau svo fara eftir skoðun okkar eða ekki. Við gætum staðið frammi fyrir því, að þurfa sjálf að axla ábyrgð á uppeldi barnabarns, barnið okkar væri engan veginn fært um að sinna foreldraskyldum. Skipti þá ekkj máli þó hann/hún hafí talið sig fullkomlega fær- an/færa að takast á við kynlíf og allt sem Halldóra Bjarnadóttir skrifar KYNIÍFID um rniglinga og kyulíf því fylgir aðeins níu mánuðum áður. 15 ára pabbi Hvar stöndum við þá með okkar framtíð- aráform ef 15 ára sonur okkar stendur fyr- ir utan með ungabarn sem hann á með móður á svipuðum aldri, sem ekki er held- Viðforeldramirverðum að taka á þessu máli heima fyrír ogfinna út hvenær rétti tím- inn ertil að fræða ungling- inn á heimilinu um kynlíf ur nógu þroskuð, eða hefur engan veginn þær aðstæður í lífinu að geta tekist á við uppeldi barns? Mörgum unglingum fínnst erfítt að átta sig á óiíkum viðhorfum sem ríkja í vina- hópi þeirra, meðal foreldra eða í þjóðfé- laginu. Sum þessara viðhorfa eru jafnvel algjörlega andstæð. Sumir álíta eðlilegt að stelpa og strákur byiji ung að sofa saman, en margir aðrir telja sjálfsagt og skynsam- legt að unglingar fresti því að „gera það“ þar til þeir hafa náð vissum þroska og geta borið ábyrgð á því sem þeir gera. Enn aðr- ir telja að kynlíf eigi einungis heima innan hjónabands. Hvað sem því líður er nauð- synlegt að foreldrar myndi sér skoðun og ræði hana við unglinginn. Aður en það er of seint! Akvarðanir varðandi kynlíf geta verið erfiðar vegna þess hve nærgöngular þær eru, vinir og kunningjar hafa oft mikil áhrif. Meðal unglinga virðist sú skoðun al- geng að þegar krakkar komast á unglings- ár „þurfí“ þau að hafa samfarir. Þetta er mikill misskilningur. Enginn ákveðinn aldur segir til um hvenær þú átt að hafa samfarir og er sjálfsagt að þú bíðir með það þar til þér finnst þú vera tilbúin/n, hvort sem það er þegar þú ert 15, 20 ára eða eldri. Það er ágætt að hlusta á það sem aðrir segja en mestu máli skiptir að þú takir slíkar ákvarðanir sjálf/ur og farir þá eftir því sem þér finnst og berir þannig ábyrgð á tilfinningum þínum. Halldóra Bjarnadóttir lijúkrunarfræð- ingur skrifar um kynlif fyrir Dag og tekur við fyrirspurnum. Simbréfsnúmer: 460 6171, netfang: ritstjori@dagur.is. AF LÍFI OG SÁL Jólin eru streitutímar Nú er jólavertíðin komin á fullan skrið með tilheyrandi streitu og óhemjugangi í gervöllu þjóðfélaginu. Auglýsingar í sjón- varpi dynja á öllum skilningarvitum áhorfenda og auglýsingar í útvarpi láta engan í friði nema slökkt sé á viðtækinu. Jólaver- tíðin hófst í byijun nóv- ember og því er þegar búið að byggja upp talsverða spennu. Enn er þó versti tíminn eftir, þegar auglýsing- arnar eru svo margar að fréttatímar byija ekki á réttum tíma og öll dagskrá fer úr skorðum. Það er engin miskunn sýnd. Nú skal kaupæði grípa um sig í þjóðfélaginu. Á þessum tímum er erfítt að vera sam- tímis neytandi og manneskja. Börnin fara að sífra, suða og heimta og fullorðnir gera sitt besta til að mæta kröfum á öllum víg- stöðvum. Það grípur um sig æði. Það þarf að vinna fulla vinnu, þrífa og pússa, skreyta, baka og kaupa jólagjafir. Verkefn- in eru óendanleg og það ætlar aldrei að sjá fyrir endann á þeim. Allt hjálpast að við að byggja upp streitu og vanlíðan hjá fullorðnum. Á þessum tímum skiptir miklu að gera sér grein fyrir æðinu sem gengur í þjóðfélaginu og sérstaklega íhuga hvernig má draga úr áhrifum þess. Jólahátíðin verður svo miklu friðsamlegri og fallegri ef stressið er minna. í fyrsta Iagi má gjarnan slökkva á útvarpi og sjónvarpi og fletta hratt framhjá aug- lýsingasíðum dagblaðanna þegar auglýs- ingamar tröllrfða öllu. Þetta er þannig árstími að annars er hætt við smiti. í öðru lagi má fækka verkefnum á heimilinu og láta alla fjölskyldumeð- Iimi taka þátt í því sem gera þarf þannig að álagið á hvern og einn minnki. Það þarf ekki svo mikið jólaskraut og gjarnan má draga úr bakstri og gjafakaupum. Ahyggjunum fækkar til mikilla muna þeg- ar smákökusortunum fækkar úr tuttugu í þijár eða jafnvel bara eina. Þær lenda hvort eð er í ruslafötunni á mörgum heimilum. í þriðja lagi má breyta jólaundirbún- ingnum í samvemstund og samvinnu- stund fjölskyldunnar. Allir geta setið saman í rólegheitum og skreytt piparkök- urnar með jólalögin á fóninum. Þá slaka menn virkilega á og þá er hægt að spjalla um skólann eða sameiginleg áhugamál, Manchester United eða veðurhorfurnar. Guðrún Helga Sigurðardóttir. ghs@ff.is í ljórða lagi er gott að slaka á eftir vinnu- daginn, spara í matarinnkaupum, borða létt og hollt á kvöldin og leggja meiri áherslu á afslöppun. Það má til dæmis leggjast upp í sófa með reyfara, fara í gönguferð, hlusta á rólega tónlist eða láta heitt vatn renna í bað- ið. Það er aldrei jafn skemmtilegt að Iesa eins og í heitu baði. Allt skiptir þetta mildu í stressmánuð- inum.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.