Dagur - 28.11.1998, Blaðsíða 8

24r - LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1998

LÍFIÐ t LANDINU
Gamaspá
Sigurlaug Jómsdóttir í
Skagafirði etjandsþekkt
Jyriraðspáí
kindagamiren
það erekki sama
hvemigfarið er
að.
Ekkert varð af’ því á
þessu hausti að Sig-
urlaug Jónasdóttir á
Kárastöðum í Skaga-
firði spáði í veðurfar
komandi vetrar með
því að skoða garnir
úr fullorðnu fé. Sigurlaug, sem
er um nírætt, segir það koma til
vegna þess að kindurnar hafi
verið teknar á hús áður en þeim
var slátrað vegna slæmrar tíðar
fyrr í haust. Ef eitthvað eigi að
vera hægt að sjá í görnunum um
veðurfar komandi vetrar verði að
taka þær beint úr haganum í
slátrun. Sigurlaug segist ekki
hafa mikla trú á því að spá um
veður eftir gangi himintungla
eða með öðrum aðferðum, og
aldrei lagt sig eftir því.
„Þetta er alveg ferlegt tíðarfar
hér í haust og gjörsamlega hag-
laust enda skepnur strax á gjöf á
haustnóttum. Snjórinn náði upp
fyrir hné á hrossun-
um á sléttum tún-
um um veturnætur
og svo hleypur allt í
svell. Mér finnst
þetta veður í haust
svo reikult en mér
segir svo hugur að
við fáum betra veð-
ur þegar kemur
fram á þorrann. Eg
gæti hugsað mér að
það verði minna um
snjó á nýju ári en
hefur verið í haust,
það hefur oft verið
þannig þegar svona
haglaus haust koma og hann
ausið svona vel úr sér. En ég ótt-
ast að það verði talsvert um kal í
túnum næsta vor þegar svona
svellar, gróðurinn kafnar. Það
tala margir um að vor sem enda
á ártalinu 9 séu verri en önnur,
en ég man ekki betur að síðasta
vor hafi verið mjög kalt og vand-
ræði að geta borið á túnin,“
sagði Sigurlaug Jónasdóttir á
Kárastöðum. GG
Hiinintimglaspá
Öldungamirí veður-
klubbnum á Dalvík
gefa útjólaspána á
þriðjudag. Margt
bendir til umhleyp-
inga umjól og áramót.
Um helgina sitja öldungarnir í
veðurklúbbnum í Dalbæ á Dal-
vík sveittir við og setja saman
spá sína um jólaveðrið, sem
verður gefin út næstkomandi
þriðjudag. A þessari stundu
bendir sitthvað til að veður um
jól og áramót verði rysjótt, að
minnsta kosti á Norðurlandi,
segir Ólafur Tryggvason, sem er
einn liðsmanna klúbbsins.
Sjávarstraumar og fyllingar
í tungli
„Jólatunglið kviknar að þessu
sinni í norðvestri og því má bú-
ast við að NV lægar áttir verði
ríkjandi. Umhleypingar meðan
þetta tungl er uppi, en það er
fram í miðjan janúar. Ég er að
minnsta kosti hálf hræddur um
það,“ segir Ólafur. - Hann segir
veðurspámennina á Dalvík spá í
Ijölmarga þætti.við spágerð sína
og þar nefnir hann meðal ann-
ars tunglkomur og í hvaða átt
tugl kviknar, fyllingar í tungli,
sjávarstrauma og jafnvel það
hvernig allir þessir þættir fara
saman.
„Þetta eru fræði sem við erum
hér að grúska í og höfum
kannski að nokkru leyti lært af
sjálfum okkur. Eitthvað sem
maður hefur verið að spá í gegn-
um árin. Síðan styðjumst við
líka við ýmsar bækur við þetta
gaman okkar og við spágerðina,
til dæmis bókina hans Trausta
Jónassonar, Veður á Islandi í
100 ár. Þá eru almanök Háskól-
ans og Þjóðvinafélagsins okkur
miklar biblíur," segir Ólafur
ennfremur.
Ef gæsimar hömuðust
Lengi bjó Ólafur á Ytra-Hvarfi í
Svarfaðardal og segir að í sveit-
inni hafi hann lært sitthvað af
náttúrunni sem gefi góðar vís-
bendingar um veður. Skýjafar
segi alltaf mikla sögu. „Síðan
man ég eftir því þegar ég var
strákur þá var pabbi með ein-
hveijar sex eða átta gæsir heima
og ef gæsimar fóru í þurrki að
hamast í bæjarlæknum um
miðjan dag var alltaf komin
rigning um kvöldið. Þetta var
sérstaklega eftirmínnilegt.'1 -SBS,
Fyrsta alvöru vetrarlægðin gekk yfir landið í byrjun þessarar viku. Þá var á Akureyri það sem kallað er „vitlaust veður."
Ósagt skal látið hvort þessi lægð sé fyrirboði leiðinda tíðar síðar í vetur, en sitthvað bendir þó til þess. mynd: brink.
Ef vetrar-
kvíðinn
glitrar...
Hvemig
verðurkom-
andi vetur.
Sumtíhjá-
trú lands-
manna og
veðurfræði alþýðunnar
gefur vísbendingar um
harðindieftirnýár. Og
sumt í bókum veður-
fræðinga styðurþað.
Fylgjumst með fuglun-
um, gömunum, himin-
tunglunum og músar-
holum!
ÉrMin við, inniverujólkið. sem
erum tækninni háð, að tapa svo
tilfinningu fyrir náttúrunni að
við höfum ekkert annað en veð-
urspár vísindamanna til þess að
fá einhveija vitneskju um veður
komandi daga og mánaða? Ef til
vill. Engu að síður er fjölmargt
sem getur gefið okkur vitneskju
um veður komandi daga og
mánaða, hin svonefnda veður-
fræði alþýðunnar. Það er til
dæmis hægt að spá í fuglana, af-
stöðu himintungla, sjávar-
strauma, skýjafar, músarholur
og kindagarnir. Þær niðurstöður
sem fást úr þessum athugunum
eru stundum þveröfugar við það
sem raunin verður. En er þá
ekkert að marka þær? Það þarf
svo sem ekki að vera því það
sem veðurfræðingar spá kemur
svo sem ekki endilega allt á dag-
inn.
Veturiim þimgur og
vorkuldar niiklir
Fjölmargir veðurfræðingar al-
þýðunnar, sem Dagur hefur rætt
við, telja að í hönd fari harður
vetur. Endi ártalið á tölunni níu
verði tíðin erfið - og þetta hefur
eiprpjtt. vgrið síðu^tu þrjátíu
árin. Þannig var veturinn 1989
óvenjulega harður á Suðurlandi,
fannfergi mikið og ófærð á Hell-
isheiði slík að heiðin var ekki
rudd allan febrúar heldur var
Ieiðin um Þrengslin farin. „Vet-
urinn var mjög snjóþungur víð-
ast hvar á landinu og vorkuldar
miklir, enda þá ríkjandi Iangvar-
andi norðanátt," segir í bókinni
Hvað gerðist á íslandi 1979. -
Arið 1969 var einnig umhleyp-
ingarsamt, eitt mest hafísár hér
við land.
Arið 1959 slapp fyrir horn í
þessum efnum, að því er fram
kemur í bókinni Veður á ís-
Iandi í 100 ár, eftir Trausta
Jónsson veðurfræðing. En
1949 var hinsvegar með ein-
dæmum umhleypingasamt, tíð-
in óhagstæð og snjór mikill. Al-
gjör andstæða er svo 1939, vet-
urinn var hagstæður og sumar-
ið það besta á öldinni. Eldri
menn rifja einnig upp góða tíð
á fyrstu mánuðum ársins 1929.
Niðurstaðan er því sem sagt sú
að kenningin um töluna níu
hljóti fyrst og fremst að vera
tilviljun, en ekki regla.
Sigupður Bogi
Sævarsson
skrifar