Dagur - 22.12.1998, Blaðsíða 7

ÞJÓÐMÁL
ÞRIÐJUDAGV R 22. DESEMBER 19 9 8 - 7
Eriður og fogn-
uðiir jólauna
IÍALLPOR
ASGRIMS-
SON
UTANRÍKISRÁÐHERRA
SKRIFAR
í Betlehem fæddist barn á jól-
um, sem kenndi okkur að bera
virðingu fyrir öllum mönnum.
Kristin trú kennir okkur, að allir
menn séu skapaðir í Guðs mynd
og þess vegna sé hver manneskja
einstök. Við eigum að bera tak-
markalausa virðingu fyrir lífinu.
Líf hvers einstaklings er sérstakt
og dýrmætt. Allir eru jafhir fyrir
Guði og þess vegna jafnir bornir.
Það er enginn vafi í mínum
huga að þessi manngildishugsun
kristindómsins hefur ásamt öðru
skapað forsendur fyrir mannrétt-
indasáttmála SÞ, þar sem gengið
er út frá, að allir menn séu born-
ir jafnir og frjálsir og að réttindi
hvers og eins eigi að virða.
Það sem liggur að baki sátt-
mála á borð við þennan er það
viðhorf, að hver manneskja eigi
sinn rétt, án tillits til uppruna og
þjóðfélagsstöðu, að enginn mað-
ur sé yfir aðra hafinn, að allir
menn séu jafn verðmætir.
Gegn stéttaskiptingu
Við íslendingar höfum byggt upp
þjóðfélag, sem er til fyrirmyndar
á margan hátt. Hér er jöfiiuður
meiri en víðast hvar. Við Islend-
ingar erum þó ekki öðruvísi en
aðrir hvað það snertir, að barátt-
an um brauðið getur verið hörð.
A þessari öld, þegar íslenska
þjóðin hefur hafist til velsældar,
hafa verið hörð átök um hags-
muni. Fámenni þjóðarinnar,
skyldleiki og margvísleg innbyrð-
is tengsl og djúp virðing fyrir ein-
staklingnum hafa þó gert það að
verkum að stéttaskipting er hér
óþekkt a.m.k. eins og hún gerist
víða erlendis. Stéttarfélög hafa
verið sterk og náð árangri og all-
ir stjórnmálaflokkar hafa haft
innan sinna vébanda fólk úr
flestum greinum þjóðfélagsins.
Fámenni þjóðarinnar ásamt
sterkum ættarböndum hefur
stuðlað að samheldni og spornað
gegn stéttaskiptingu.
Löngum hefur landið ekki þótt
eftirsóknarvert fyrir útlendinga
til að helja hér búsetu. Þetta
hefur reyndar breyst nokkuð á
undanförnum árum. Fleiri er-
lendir menn hafa komið hér til
þess að setjast að, ekki síst fólk
sem flust hefur hingað til þess að
hefja nýtt líf, eftir að hafa hrak-
ist úr heimalöndum sínum vegna
stríðsátaka og annarra hörm-
unga. Þetta fólk hefur styrkt ís-
lenskt samfélag með því að veita
inn í þjóðlífið nýjum straumum
menningar og siða sem áður
voru hér lítt þekktir.
Bjóðiun aðra veLkomna
Ekki er vafi á því að Islendingar
verða í vaxandi mæli þjóð sem er
samansett af margvíslegum þjóð-
arbrotum. Vonandi tekst okkur
„Við, sem erum vaxin úr grasi, munum bernskujól, þar sem hógværðin og nægjusemin var meiri. Menn glöddust
yfir því sem lítils er um vert í dag. Kannski var ilmur eplanna meiri þá, en gleymum því aldrei að hver tíð hefur
sína töfra, “ segir utanríkisráðherra m.a. ígrein sinni. Telpurnar á myndini sungu hástöfum „Nú skal segja" við há-
tíðahöld á Norðurpólnum á Akureyri í fyrrakvöld.
- mynd: brink
hér eftir sem hingað til að varð-
veita einingu og samkennd milli
allra þeirra, sem hér kjósa að búa
og mikilvægt er að við gerum
okkur grein fyrir því að marg-
breytileikinn gerir okkur sterkari
Ekki er vafi á því að
íslendingar verða í
vaxandi mæli þjóð
sem er samansett af
margvíslegum þjóðar-
brotum.
sem þjóð. Það er ánægjulegt
hvað Islendingar hafa tekið vel á
móti fólki, sem af ýmsum ástæð-
um vill gera Island að sínu
heimalandi.
Okkur líkar það vel, að hér búi
fólk, sem á rætur í annars konar
menningu, aðhyllist önnur trúar-
brögð og prýtt er öðrum litar-
hætti en við erum vön. Það er
þjóðinni til sóma hversu vel hún
hefur fagnað nýjum þegnum og
við eigum að veita fleirum skjól.
Sveinninn sem fæddist í
Betlehem getur kennt okkur
margt í þessum efnum. Hann
sjálfur reis yfir dægurþras eigin
samtíðar og braut ramma þeirra
trúarbragða, sem hann ólst upp
við. Fagnaðarerindi hans var ætl-
að öllum mönnum og þau gildi
sem hann boðaði eiga erindi enn
í dag. Við eigum að innræta
börnum okkar slík gildi í upp-
vexti. I lífsins ólgusjó er sá illa
settur sem ekki fær í föðurgarði
eða móðurgarði það besta og há-
leitasta úr arfi undangenginna
kynslóða.
Kristin sáttargjörð
„Guð hjálpi mér og fyrirgefi
yður,“ segir Höskuldur Hvítnes-
goði er þeir Njálssynir vógu hann
að morgni dags, þar sem hann
var við kornskurð. Njálssynir
sem unnu þarna ódæðisverk
voru fórnarlömb rógs Marðar
Valgarðssonar hins gráa, sem
átti þann draum að fella þá og
vissi að Höskuldar yrði hefnt.
Vítahringur hefniskyldunnar
náði hámarki í Njálsbrennu eins
og kunnugt er.
A meistaralegan hátt teflir
Njáluhöfundur saman heiðinni
og kristinni lífsskoðun. Hinni
heiðnu, þar sem sæmd og virð-
ing var öllu ofar, þar sem hefni-
skyldan heltók menn og hinni
kristnu, þar sem sáttargjörðin,
sátt milli manna, fyrirgefningin
mótaði hugina. Meistaralega er
hér teflt saman ólíkum Iífsvið-
horfum og niðurstaðan er skýr.
Samfélag hefndar og hefnigirni
gengur ekki upp og brotnar
sundur.
Sáttargjörð hins kristna samfé-
lags hefur yfirburði bæði fyrir líf
einstaklinganna og samfélagsins.
Líf okkar verður innantóm vit-
leysa nema við lifum saman í sátt
og samlyndi, mótum okkur regl-
ur sem eru skynsamlegar og
réttlátar og lifum eftir þeim.
Sem betur fer höfum við Islend-
ingar að mestu borið gæfu til
þess að haga okkur þannig. Við
verðum að ástunda réttlæti, en
við verðum Iíka að forðast öng-
þveiti því að öngþveiti leiðir til
stjórnleysis og þar með ranglæt-
is.
Vonandi ber okkur gæfa til
þess að stjórna þessu samfélagi
af viti og sanngirni þar sem bæði
verður tekið tillit til þess að
ákveðnar leikreglur þurfa að
ríkja og að jafnræði og réttlæti
þurfi að vera meðal allra lands-
ins barna.
Töfrar jólanna
Allir Islendingar þekkja töfra að-
fangadagskvöldsins. Að loknum
annasömum undirbúningstíma
er eins og tíminn standi skyndi-
lega næstum kyrr. Hvort sem far-
ið er til kirkju eða setið heima
við jólahald, þá er eins og tíminn
staðnæmist. Ró og friður færist
yfir.
Gildi jólahátíðarinnar felst
Lærdómur niiim af
jólimum er þessi:
Sameimimst í því,
bæði með hyggjuviti
og kærleika, að
byggja réttlátt þjóðfé-
lag og eins góðau
heim og okkur er
frekast uunt.
ekki síst í því að fólk heldur vana
sínum. Þá koma allir sem geta
heim, heim til sfns fólks, fjöl-
skyldan sameinast og hugurinn
reikar til baka. I gleðinni falla
saknaðartár. Við hugsum til
þeirra, sem hafa gert Iíf okkar
bjart og innihaldsríkt. Sumir eru
horfnir, en aðrir með okkur.
Við leggjum okkur fram við að
gleðja þau sem ung eru, börnin,
og að vera með þeim sem okkur
eru kærust, foreldrum, ömmum,
öfum og öðrum ástvinum. Við
borð flestra okkar eru líka mörg
ný brosandi andlit. Lítil börn,
sem eru að eignast sínar fyrstu
minningar. Við verðum brot í
þeirra minningum, þegar fram
líða stundir.
Samfélag bróðurþels
Við, sem erum vaxin úr grasi,
munum bernskujól, þar sem
hógværðin og nægjusemin var
meiri. Menn glöddust yfir því
sem lítils er um vert í dag.
Kannski var ilmur eplanna meiri
þá, en gleymum því aldrei að
hver tíð befur sína töfra.
Ollu máli skiptir að við Islend-
ingar getum alltaf haldið gleðileg
jól stolt af því samfélagi sem við
byggjum, samfélagi þar sem
samhugur ríkir, samfélag vina og
bróðurþels. I samfélagi þar sem
útrétt hjálparhönd er alltaf til
reiðu. I samfélagi þar sem við öll
fáum að njóta okkar í því sem við
kunnum og gerum best. I sam-
félagi þar sem hver fær störf við
sitt hæfi.
Slíkt samfélag byggjum við
ekki bara upp í gegnum stjórn-
málin, þó þau skipti miklu máli,
heldur einnig með því hugarfari
sem mótar okkur. Þar skulum við
taka okkur til fyrirmyndar svein-
inn sem fæddist £ Betlehem, og
var frá fyrstu stundu umkringdur
kærleika og boðaði kærleika.
Umvefjum hvert barn þessum
kærleika og leggjum þannig góð-
an grunn að framtíð þess og
framtíð þjóðarinnar.
Mótandi siðabuðskapur
Sjálfur er ég þess fullviss að
kristin trú og einnig önnur trúar-
brögð hafa með mótandi siða-
boðskap sínum gert þennan sátt-
mála mögulegan. Mín von er sú,
að bæði hér á Islandi og annars
staðar vaxi virðing fyrir sérhveij-
um manni. Mér var innrætt um-
burðarlynd kristin trú og slíka
trú hef ég gefið mínum börnum.
Mér býður í grun að flestir les-
endur hafi gjört það sama. Að-
eins umburðarlyndi getur leitt
okkur til betra heims. Öfgar
hvers konar leiða okkur fljótt á
villigötur.
Lærdómur minn af jólunum er
þessi: Sameinumst í því, bæði
með hyggjuviti og kærleika, að
byggja réttlátt þjóðfélag og eins
góðan heim og okkur er frekast
unnt. Fyrr en varir brotnar tím-
inn upp, aðfangadagskvöldið
rennur upp og síðan hin helga
jólanótt. Eg lýk þessari hugleið-
ingu með þessum fallegu ljóðlín-
um prestsins og skáldsins í Hey-
dölum sr. Einars Sigurðssonar:
Nóttin var sú dgæt ein,
í allri veröld Ijósið skein,
það er nú heimsins þrautamiein
að þekkja hann ei sem hæri.
Með vísnasöng ég vögguna
þína hræri.
Eg óska landsmönnum öllum
gleðilegra jóla.