Dagur - 20.03.1999, Síða 14

LAUGARDAGUR 20. MARS 1999
Árleg ráðstefna Fé-
lags íslenskra heim-
ilislækna og lyfjafyr-
irtækisins Astra var
haldin á dögunum.
Þangað mættu um
140 af af 180 starf-
andi heimilslæknum
í landinu. Megin-
þema ráðstefnunar
var stoðkerfisvanda-
mál. Óskar Reyk-
dalsson, yfirlæknir á
Heilsugæslustöðinni
á Selfossi, var skipu-
lagsstjóri ráðstefn-
unar.
Úskar Reykdalsson heimilislæknir segir að engar rannsóknir bendi til þess að lækn-
ar geti mælt með áfengisneysiu.
þess að skera eða sprauta.
Bernt Ersson var einn
aðalfyrirlesaranna í stoð-
kerfisfræðunum. Oskar
segir að á ráðst.efnunni
hafi Bernt ma. rætt um val
á skóm. Hann hafi sagt frá
rannsókn sem gerð var úti í
Svíðþjóð. „Þeir tóku hóp af
fólki og hjálpuðu þeim að
velja skó. Þeir auglýstu eft-
ir fólki sem átti við vanda-
mál að stríða út af verkjum
í ökla, hné, mjöðmum eða
baki. Þeir sögðu helmingn-
um að fara og kaupa sér
skó. Við hinn hópinn
sögðu þeir, „ég skal hjálpa
ykkur að velja skó.“
Hjá þeim sem var hjálp-
að að velja sér skó á fagleg-
an hátt minnkuðu stoð-
kerfisverkirnir. Prinsippið
er að skórinn passar. Með
réttu skóvali er hægt að
minnka framleiðslu á inn-
leggjum."
Ekki hægt að mæla með áfengi
Á ráðstefnunni voru ýmiss málefni heim-
ilislækna rædd meðal annars var fjallað
um hjálpartæki ástarlífsins, fíkniefni og
bronkítis. Einn fundurinn fjallaði um ný-
Iegar rannsóknarniðurstöður þar sem
kemur fram að hófleg áfengisneysla í
lengri tíma geti verið verndandi þáttur
gegn hjarta- og æðasjúkdómum.
Oskar segir að ekki liggi fyrir nægilegar
niðurstöður til þess að hægt sé að mæla
með áfengisneyslu. „Það er grunur um að
í völdum tilvikum geti þetta gert gagn.
Áfengi hefur sínar aukaverkanir. Það er
grunur um að það geti gert gagn í völdum
tilvikum,“ segir Óskar.
Réttir skór minnka verki
Meginþema ráðstefnunar var stoðkerfis-
vandamál. Óskar segir að heimilislæknar
telji sig sérfræðinga í þeim. Þetta séu
vandamál sem að bæklunarlæknar skera
ekki upp við, ss. bakverkir, sinabólgur,
tennisolnbogi, öklatognanir o.s.frv. Á ráð-
stefnunni var farið í gegnum aðferðir til
þess að breyta þessum óþægindum án
Óskar segir að í framhaldi af ráðstefn-
unni hafi Bernt verið með námskeið fyrir
lækna og sjúkraliða á Reykjalundi sem
læknar og sjúkraliðar af öllu landinu
sóttu. Þar sem þeim voru kenndar hnykk-
ingar. „Þetta eru atriði sem hafa ekki náð
neinum vinsældum í læknadeildinni enn-
þá. Læknar og sjúkraþjálfarar þurfa að
mennta sig eftir að þeir koma út úr skóla.
Það er menntun eftir lok háskóla sem að
gildir í þessum fræðum,“ segir Óskar.
-PJESTA

Maturinn verndar
brjóstin
Konur geta unnið að því að koma í veg
fyrir krabbamein í brjósti með því að
vanda fæðisval sitt og borða mat sem hef-
ur góð áhrif á kvenhormónin í
Iíkam-
a n u m .
Þ e 11 a
kemur
fram í
banda-
rískri
b ó k
krabbamein, „The Breast Cancer
Prevention diet“. Markmiðið með fæð-
isvalinu er að fá jafnvægi í estrógenið í
Iíkamanum. Stundum er talað um sterk
og veik estrógen, vond og góð - sterku og
vondu estrógenin eru talin valda því að
krabbamein þróast í brjóstunum.
Til að koma í veg fyrir brjóstakrabba-
mein er æskilegt að leggja áherslu á
fiskolíu, ávexti, grænmeti og treljar í
matnum. Matur frá löndunum kringum
Miðjarðarhafið og í Asíu er talinn sérlega
góður enda fá þarlendar konur sjaldnar
brjóstakrabbamein en konur annars stað-
ar. Þá er mælt með hreyfingu og minni
líkamsþyngd.
Sýnir ber á skjánum
Nýr brjósta-
haldari er
kominn á
markað
brjóstahald-
ari sem sýnir
krabbamein f
brjósti á frum-
stigi! Brjósta-
haldarinn lítur
út eins og
venjulegur
brjóstahaldari
en getur bjargað þúsundum mannslífa.
Það eru enskir vísindamenn við De
Montfort University sem hafa þróað
brjóstahaldarann. Hann er hefðbundinn í
útliti en að innan eru rafskynjarar í beinu
sambandi við tölvu. Rafstraumur er send-
ur gegnum bijóstið og sýnir bijóstið á
tölvuskjánum. Ef einhver meinsemd er
inni í brjóstinu sést hún líka á skjánum.
Með þessari nýju tækni er því hægt að
finna pínulítil ber í brjóstinu áður en
höndin getur fundið þau.
Saga titrarans
Já, þeir eiga sögu
og hafa verið til í
meira en 100 ár.
Sá fyrsti var
gufuknúinn og
hannaður árið
1869 af amerísk-
um lækni, sem
notaði hann til
að meðhöndla
sefasjúka kven-
kyns sjúklinga
sína. Tuttugu
árum síðar bætti breskur kollegi
um betur og hannaði nettari út-
gáfu sem var knúin rafhlöðum,
og um aldamótin var úrvalið orð-
ið nokkuð gott. Sefasýkin og ein-
kenni um tilfinningalegt ójafn-
vægi átti að vera til komið vegna
kynferðislegrar ófullnægju vesl-
ings kvennanna. Meðferðin fólst
í að framkalla skautkviðu (“hy-
sterical paroxysm", fyrirbærið
e.t.v. betur þekkt sem fullnæg-
ing) meðsérhæfðu nuddi (kyn-
færanna). Líklegt er að þetta bafi
krafist talsverðrar einbeitingar,
nákvæmni og tíma af hálfu með-
ferðaraðilanna og því voru titr-
andi tækin nýju kærkomin, þægi-
Ieg í notkun og áhrifarík.
Heilsa, kraftur og fegurð
I ameríska neyslusamfélaginu
voru titrarar fljótlega markaðs-
settir í kvennablöðum og katalóg-
um sem nauðsynlegt heimilis-
tæki. Auglýsingar lofuðu bættri
heilsu, auknum krafti og fegurð
(hmm, þetta hljómar eins og aug-
lýsing fyrir eitthvað duft sem ég
man ekki alveg hvað heitir!). Um
1920 voru læknar hættir að með-
höndla sefasjúkar konur með titr-
ingi og farnir að beita sálfræði-
legri aðferðum. Titrarar héldu þó
velli og voru brátt komnirþangað
sem Kenwood hrærívélin hafði
hælana enda auglýstir sem flestra
meina bót, áttu að geta læknað
höfuðkvalir, astma og fölnandi
fegurð (hmm, aftur fæ ég þessa
duft tilfínningu!).
Freistandi
„Náðu þér í ljóma“, „þessi dá-
samlegi og holli sæluhrollur",
„Fær þig til að titra af einskærri
lífshamingju", svona hljómuðu
auglýsingar svo það er ekki mjög
erfítt að ímynda sér að húsmæð-
ur hafi kastað af sér svuntunum
og hópast í raftækjaverslanir í
stað þess að baka eitt eplapæið
enn. Gagnsemi titraranna til
kynferðislegrar fróunar var þó
aldrei opinberlega viðurkennd en
erfitt var að hunsa hana þegar
tækin fóru að birtast í steggja-
kvikmyndum (pornó-) þriðja ára-
tugarins. Líklegt er að þess vegna
hafi titraraauglýsingarnar smám
saman horfið af síðum „siðlegra"
rita.
Ljóðræna
Það veitir mér únægju
Auðvelt er veita þér ónægju
Eg er mjög ánægð
(úr Lifting belly eftir Gertrude
Stein)
Gertrude Stein (1874-1946) &
Alice B. Toklas (1877-1967) áttu
titrara, ægilega maskínu sem þær
notuðu víst óspart til nautna. Því
hefur verið slegið fram að „það“
sem Stein orti um í Lifting belly
hafí einmitt verið titrarinn góði,
eða kannski að þær hafi átt tvo.
I næstu viku mun ég fjalla um
stöðu titrarans í nútímasamfélagi
og gefa góð ráð varðandi val og
viðhald á slíkum gripum.
Ragnheiður Eiríksdóttir er
hjú krunarfræðingu r.
KYNLIF
Ragnheiður
Eíníksdóttir
skrifar