Dagur - 28.12.1999, Blaðsíða 4

'# - H l H W I >. 'I <\ .ttK V, n Vi t,U\l\QUI>\
4r — ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1999
FRÉTTIR
Útlagður viðbótarkostnaður vegna jólahalds og áramóta slagar hátt í 10 milljarða króna nú í desembermánuði, eða rúmlega
100.000 krónur á heimili að meðaltali.
Jólin 100 þixsund
á heimili - og þó
Þdtt aukakostnaður vegna
jólanna sé um 100.000 kr.
á heimili verður jólakostn-
aðurínn bara 30.000 kr.,
þegar „eftirjólaspamaður-
inn“ er dreginn frá.
Útlagður viðbótarkostnaður vegna jóla-
halds og áramóta slagar hátt í 10 millj-
arða króna nú í desembermánuði, eða
rúmlega 100.000 krónur á heimili að
meðaltali - þar af um 60.000 kr. í jóla-
gjafir - samkvæmt útreikningum og
áætlunum Benedikts Jóhannessonar í
Vísbendingu - sem segir þó ekki allt sem
sýnist.
Jólin 10.000 kr. á iuaiin
Eftir að hafa skoðað hvað menn spara
mikið við sig fyrstu mánuði ársins hallast
hann að því að í rauninni sé mikill hluti
jólaeyðslunnar nauðsynleg útgjöld, sem
eru bara sett á jólin öðrum tímum frem-
ur. Þeir sem gefi t.d. myndbandstæki og
bíla séu í rauninni ekki að gefa jólagjafir
heldur miklu fremur að beina áætluðum
útgjöldum yfir á jólin. Með því að draga
frá sparnaðinn í mánuðunum eftir jólin
kemst Benedikt að þeirri niðurstöðu að
líklega sé raunverulegur jólakostnaður
bara 30.000 kr. á heimili, eða um
10.000 kr. á mann að meðaltali.
Um 6 milljón tapaðar vinnustundir
Vegna tapaðra vinnustunda um hátíð-
arnar - 23 stundir vegna frídaga og 16
stundir vegna útréttinga á mann (að
ógleymdum fremur lélegum mætingum
2. janúar vegna óvenjulegra veikinda) -
sitji atvinnurekendur hins vegar uppi
með 6 milljarða tap, segir Benedikt. En
jafnvel þar sé ekki allt sem sýnist. „Jólin
koma í svartasta skammdeginu þegar
mönnum er ekki vanþörf á upplyftingu.
Með hvíldinni og jólagleðinni er líklegt
að starfsþrek aukist í mánuðunum þar á
eftir sem víða krefjast mikilla átaka... má
því örugglega lækka þann reikning eitt-
hvað líka.“
Geir fær stærstu „gjöfma“
Stærstu „jólagjöfina" fái hins vegar Ijár-
málaráðherra, þ.e. í aukinn virðisauka-
skatt, áfengisgjald og tekjuskatta af jóla-
aukavinnu. „Geir Haarde getur því bros-
að breitt um jólin því hann fær um þrjá
milljarða í ríkiskassann vegna jólanna,“
segir Benedikt.
Til að nálgast jólakostnaðinn notaði
hann þrjár aðferðir: Beina áætlun hvers
kortnaðarliðar; síðustu neyslukönnun
Hagstofunnar og viðbótarveltu greiðslu-
kostafyrirtækjanna í desember og janúar.
„Svo vel vill til að allar þrjár aðferðimar
gáfu svipaða niðurstöðu," segir Bene-
dikt, sem bendi til að hún sé ekki Ijarri
lagi.
Jólagjafir 20.000 kr. á mann
Jólagjafirnar áætlar hann um 20.000 kr.
á mann, alls 5,6 milljarða. Aukaútgjöld
vegna veislumatar 6.000 krónur á mann.
Afengissala tvöfaldast í desember, sem
þýðir 5.000 kr. aukalega á alla 20 ára og
eldri. Jólatré, skreytingar og fleira 5.000
kr. á heimili og sömu upphæð í flugelda-
kaup. I jóladagatöl, gjafir í skóinn og
jólaböll er reiknað með 4.000 kr. á 12
ára og yngri, alls 200 milljónir og sömu
upphæð í jólakort, 20 stykld á hvert
heimili. — HEI
FRÉTTA VIÐTALID
Brotthvarf Finns IngóKssonar úr
stjórnmálum kemur mörgum
nánum samstarfsmönnum hans
mikið á óvart, enda er talið að
Finnur hafi ekki í alvöru farið að
velta Seðlabankastjórastólnum
fyrir sér, fyrr en nú í desember. Halldór
Virkjunarsinnamir í flokknum Ásgrímsson.
missu margir hverjir málið þeg-
ar þetta spurðist út í gær, en þeg-
ar þeir fengu það aftur gerðu þeir
kröfu um að Halldór Ásgrímsson
yrði meira heima við en áður,
það væri ekki hægt aö setja
virkjunar- og stóriðjumálin
hjálparlaust í hendumar á nýj- Finnur
um og óreyndum ráðherra - ekki ln9°lfsson.
á þessum erfiðu tímum...
Raunar heyrðust þær raddir
strax í gærkvöldi úr Framsóknar-
flokknum að eðlilegast hefði
verið að gera Hjálmar Ámason
eða Jón Kristjánsson að iðnaðar-
ráðherra í stað Finns en láta Val-
gerði Sverrisdóttur taka við af Valgerður
Páli Péturssyni eins og ákveðið Sverrisdóttir.
hafði verið áður en þetta kom
upp með Finn...
í pottinum á Akureyri voru
ineim að ræða um undirskrift
Kristjáns Þórs Júlíussonar og
Kristins E. Hrafnssonar vegna
listaverks á Akureyri. Undir-
skriftin fór fram undir regnlilíf
úti í náttúranni og þótti um
margt minna á mjög misheppn-
aöan blaðamaimafund sem Ámi
Sigfússon hélt í Reykjavík íyrir 6
ámm - undir regnhlíf á Ægissíðunni. Pottveij-
um har saman um að sá samanburður væri
Kristjáni Þór sennilega ekki hagstæðurl...
Kristján Þór
Júlíusson.
Fiktið með skotelda
er hættulegast
Herdís Storgaard
framltvæmdastjóri Árvekni, bama-
og utiglingaslysavamaverkejvi á veg-
um heilbrigðisráðuneytisins
Aðgátskal höfð í nærveru
skotelda. Mikilvægtað skotða
vel,fara að leiðbeiningutn,
nota hlífðargleraugu. Áfengi
og skoteldarfara ékki saman.
Bannað við brennur.
- Er liættan meiri um þessi áramót en tmt
„venjuleg“ áramót?
„Já, það er búið að keyra upp ákveðna
spennu og ég held að það verði meira um að
fólk verði undir áhrifum áfengis um þessi ára-
mót og það fer ekki saman við meðferð skot-
elda.“
- Hver eru helstu mistökin og algengustu
slysin sem verða við nuiðferð shotehla?
„Það er nú Jiannig að miðað við þann fjölda
skotelda sem sendur er á loft á gamlárskvöld
þá eru tiltölulega fá slys. Helst eru það óhöpp
sem verða af Jiví að fólk fer ekki eftir leiðbein-
ingum eða er ekki með hugann við það sem
það er að gera.
Verstu slysin verða hins vegar strax fyrsta
eða annan söludaginn. Þá er ég að tala um
drengi frá átta, níu ára upp í fimmtán til sext-
án. Þar er svolítið annað á ferðinni. Málið er
að það má selja börnum minniháttar dót eins
og Jiað er kallað en það eru ekki til nógu skýr
mörk.um það hvað .yr pjinniháttar og er mis-
jafnt á milli seljenda. Strákarnir bíða mjög
spenntir eftir því að fara og kaupa og eru mjög
fljótir að átta sig á því hvað gefur mesta há-
vaðann. Ef þeim finnst það eldd nóg er oft far-
ið út í að fikta og búa til. Þarna hafa orðið
undantekningalaust síðustu ár bæði ljót
handarslys og augnslys og Ijótir brunar. Mín
skilaboð til foreldra eru að vera sérstaklega á
varðbergi fyrstu söludagana, þegar strákarnir
eru kannski einir heima og foreldrarnir að
vinna. Foreldrar ættu að skoða jæssi mál al-
varlega. Mér finnst aldursmörkin of lág og
þau cru til dæmis miklu hærri í löndunum í
kringum okkur.“
- Þvi miður er ekki alveg slysalaust heldur
þegar fillorðna fólltið meðhöndlar skotelda?
„Það eru þá frekar óhöpp sem til dæmis
verða ef fólk les ekki leiðbeiningarnar og
glöggt dæmi er ef jörð er lögð klaka og fólk er
að setja flösku niður til að senda upp öfluga
rakettu, þá er krafturinn það mikill að undir-
staðan fer á hliðina og rakettan fer annað en
hún átti að fara. Það er líka orðin svoljtil
lenska að fara með skotelda á brennurnar og
þá er fólk að senda þetta inn í mannfjöldann.
Þar verða mjög mörg brunaslys. Það er bann-
að núna í fyrsta skipti að fara með skotelda á
brennurnar. Það er kornið inn í reglur um
brennur og ég er mjög ánægð með það.
Fólk á að nota hlífðargleraugu og það á ekki
bara við um börn. Það hefur dregið mikið úr
augnslysum vegna notkunar á hlífðargleraug-
um. Ég er til dæmis með hjá mér tvenn hlífð-
argleraugu sem eru með brunagati og í báðum
tilfellum hefðu orðið mjög alvarleg slys el'
drengirnir hefðu ekki notað gleraugu. Þannig
að ég er persónulega mjög ánægð með að hafa
hrundið þessum gleraugnaáróðri af stað þó
]>að hafi verið hlegið að mér í fyrstu."
- Nú stefnir i lítinn snjó víðast hvaf,
hvemig le)jsa menn stöðugleikann hesl þeg-
ar þeir ætla að skjóta upp?
„Það eru til sérstakir hólkar, sem margir
eiga, og hægt er að reka niður í jörðina þannig
að þetta verður alveg stöðugt. Aðalatriðið er
að skorða vel skptpallana." _ m
k