Dagur - 05.01.2001, Blaðsíða 16

16- FÖSTUDAGUR S. JANÚAR 2001
Fasanamir á HaJl-
ormstað í fullii fjöri
I kjölfarferðaauglýsingarum
fasanaveiðaríAmeríku datt
Degi í hug aðgaman væri að
vita hvemiggengurhjá eina
fasanabóndanum sem frétst
hejurafáFróni. EnSkúli
Magnússon hófsinnfasana-
búskap austur áHéraði með
því að sækja sér 100 egg til
Svíþjóðar áríð 1998.
„Þetta hefur gengið alveg þokkalega,
þakka þér fyrir. En ég hef ennþá ekki
leyfi til að sleppa þeim, og raunar ekki
beinlínis sótt um það ennþá. En það var
farið í tilraunaverkefni uppi í Hallorms-
stað með 4 hana sem þar var sleppt fyrir
hálfu öðru ári. Ég átti allt eins von á
því að refurinn og minkurinn mundu
klára þessa ijóra fugla bara á einum
vetri. En þeir virðast hafa lifað af.
Síðast frétti ég af þeim núna rétt fyrir
jólin. Rjúpnaveiðimenn sem voru þá á
ferð rétt innan við Hallormsstað sögð-
ust hafa séð 2 fasana koma fljúgandi
úr tré og síðan setjast í annað tré
lengra frá þeim - ógurlega
fallegir sögðu þeir,“ segir Skúli.
Geysileg ásókn í hanana
- En hvenœr komast svo skotveiöimenn
úfasanaveiðar hér heima?
••Ég á von á að það fréttist af umsókn-
um um leyfi til sleppinga vegna veiða
seinna á þessu ári.“ Skúli sagði þó eftir
að sjá árangurinn af varpinu í vor. „Á
meðan við erum að byggja upp stofninn
setjum við allar hænurnar á. En það er
geysileg ásókn í þetta, svo við höfum lát-
ið hanana í jólamat, veislumat, brúð-
kaup og annað slíkt." Stærð fasana seg-
ir Skúli svara til svona 4 rjúpna.
Stefnan væri að vera með svona 400
hænur enda ekki pláss fyrir meira. Af
þeim væru kringum 150 komnar. í út-
unguninni sé hlutfall hananna jafnan
nokkuð hærra, eins og Skúli vill meina
að einnig eigi við um rjúpuna og raunar
alla hænsnfuglastofna." I náttúrunni,
suður í Asíu verpi fasanahænurnar um
11-14 eggjum, en í ræktun er hægt að fá
svona 20-25 egg. Útungunin fer öll f'ram
í vélum. Bæði í Evrópu og Ameríku, seg-
ir Skúli þessa fugla alla innflutta frá
Asíu, og eingöngu ræktaða til veiða.
„Ég hef ekki fundið neinn búgarð á net-
inu sem ræktar beinlínis matfugla, fyrir
veitingahús eða aðra, eins og við ætlum
að gera svona í bland.“
Stórbisness í Bretlandi
Fasanabændur sleppa síðan ungunum,
sem eins og ungar rjúpunnar verða
fleygir 10 daga gamlir. „í Bretlandi t.d. -
þar sem þetta er stórbisness - sleppa
þeir ungunum á svæðin þar sem veið-
arnar eiga að fara fram. Þær byrja oft í
nóvember eða desember og standa fram
yfir áramótin. En sjálfsagt væri hér líka
hægt að veiða þá t.d. að vori eða sumri,
þegar engar aðrar fuglaveiðar eru leyfð-
ar, og þá veturgamla,“ segir Skúli.
Skotveiðifélagið auglýsti nýlega Am-
eríkuferð fyrir félagsmenn þar sem m.a.
var boðið upp á fasanaveiðar í um 4
tíma, fyrir um 20.000 kr. gjald. Að sögn
Sigmars B. Haukssonar seldust öll 10
veiðileyfin upp á svipstundu og fengu
færri en vildu. „Það væri gaman ef
menn verða svona gráðugir þegar ég fer
að sleppa", sagði Skúli. Hann segist sjá
þetta auglýst á netinu. Oft séu þá 2-4
fasanar innifaldir í gjaldinu, en greiða
þurii aukalega ef fleiri séu veiddir. Ann-
ars staðar sé engin kvóti. Og sums geti
menn leigt veiðihunda, sem enn auki
veiðimöguleikana.
Fasanarækt
útbreidd aukabúgrein
Skúli fékk „bakteríuna“ á Spáni. „Þeg-
ar við fórum að fara til Spánar upp úr
1990 þá komumst við að því að þetta
er bara iðnaður. Ég veit það, að árið
1995 var veltan vegna skotveiða, innan
Evrópusambandsins, um 500 milljarð-
ar sænskra króna“. Til undirbúnings
fasanaræktinni fór hann ásamt konu
sinni á námskeið til Svíþjóðar. Svíar
kalli þetta „villieldi" (ræktun villtra
fugla). Með þeim á námskeiðinu hafi
fyrst og fremst verið sænskt sveitafólk,
sem búi með venjulegan búskap og
skógrækt, en hyggi á fasanarækt til
viðbótar.
„Þetta er alls staðar notað til að
fjölga störfum á landsbyggðinni. Bretar
og Bandaríkjamenn eru þó langstærstir
í þessu. í Evrópu eru veiddir í kringum
30 milljónir fugla, auk þess sem hverf-
ur í rándýr og ránfugla, þannig að
fleirum er sleppt. Af þeim eru um 18
milljónir veiddar í Bretlandi."
„Lífeyrissjóöuxiim“
fékk vængi
Spurður um kostnað svaraði Skúli:
„Við hjónin erum að segja má búin að
leggja aleiguna í þetta - það er ekki
flóknara en það. Og maður er kominn
hátt á sextugsaldur.“ Bara rannsókn-
arkostnaðurinn einn og sér hafi farið í
um hálfa milljón. „Við uppfylltum öll
skilyrði sem okkur voru sett og það
hef'ur ekkert neikvætt komið fram.
Varðandi fóðurkostnaðinn sagðist Skúli
farinn að fá upp í fóðrið með sölu á
hönunum í matarklúbba og víðar.
Hvað húsin snerti sagði hann upp-
haflegu hugmyndina hafa verið að fara
í samstarf við aðra og nýta þannig
ónotuð á svæðinu, t.d. minka- og refa-
hús. En síðan hafi það ekki gengið upp
af ýmsum ástæðum. „í fyrra ákváðum
við því að kaupa jörð, Tókastaði, sem
er nokkurn veginn mitt á milli Egiis-
staða og Eiða. Ilér var m.a. ágætis
fjárhús, hlaða og fjós, sem við erum
búin að rífa allt innanúr og breyta fyrir
þennan búskap okkar.“
JVIá selja öðnun lifandi fugla
llvort hann ætti eftir að sleppa þar
fasönum sagði Skúli ekkert ákveðið að
svo komnu. „Ég er með bréf upp á
það, frá ráðuneytinu, að ég má selja
lifandi fugla. Erlendis er það þannig,
að ])að eru stórir ræktendur sem selja
fugla til landeigenda, sem liafa síðan
ferðaþjónustutekjurnar í kringum veið-
arnar. Þetta eru alltaf pakkar; þú
kemur og gistir og borðar hjá bóndan-
um sem þú ert að veiða hjá. Þannig er
þetta yfirleitt byggt upp.“
Skúli segir það umhleypingana sem
fasanar þoli líklega einna verst í ís-
lenskri veðráttu, en grimmdarfrost þoli
þeir ágætlega. Mestu skipti að þeir geti
leitað sér skjóls í vondum veðrum. í
Svíþjóð ieiti þeir m.a. skjóls í greni-
trjám og mundu eflaust gera það hér.
Fasönum, eins og mörgum öðrum
fuglategundum, sé eðlilegt að verjast
rándýrum á nóttunni með því að sofa
uppi í trjám eða öðru. í náttúrulegu
umhverii koma þeir sér fyrir 1-3
metra frá jörðu á nóttunni."
-HEI