Dagur - Tíminn Akureyri - 06.03.1997, Side 6

18 - Fimmtudagur 6. mars 1997
jDagur-Chtnmt
STEFNUR O G STRAUMAR
Yngstu börnin
ogleikskólinn
Málþing um yngstu börnin á leikskólan-
um veröur haldið í Glerárkirkju á Akur-
eyri nœsta laugardag. Fyrirlestrarnir
standa flestir í tengslum við þá breyt-
ingu að leikskólarnir taki inn eins árs
gömul börn en hingað til hefur verið
miðað við tveggja ára aldurinn.
Aldrei of snemmt
að læra að læra
Þetta er í fyrsta sinn sem
slíkt málþing er haldið á
Akureyri og segir Hrafn-
hildur Sigurðardóttir leikskóla-
kennari að nú þegar sé orðið
yfirfullt. „Það er margt áhuga-
vert sem kemur þarna fram og
m.a. verður kynnt rannsókn
sem birtir óskir yngstu
barnanna á leikskólunum. Það
er ijóst að við hér á Akureyri
horfum fram á að fara að taka
inn eins árs gömul börn og ég
held að sú sé almennt þróunin í
sveitarfélögunum. “
Ilrafnhildur segir Akureyrar-
bæ vel settan í leikskólamálum
og í stakk búinn til að sinna
biðlistunum. „Núna er t.d. búið
að senda út tilkynningu um að
öll börn fædd árið 1995 komist
að á leikskóla á Akureyri á ár-
inu.“
-mar
Guðrún Alda
Harðardóttir
*■ skrifar
Margir þekkja kenningar
Bowlby varðandi tengsl
móður og barns um að
ungt barn beri skaða af því að
fara frá móður. Innan þroska-
sálfræði í dag er ekki aðeins
Leikimir
Allir leikskólakennarar
kannast við þau viðbrögð
hjá foreldrum/forráða-
mönnum barna, að þeim finnst
barnið of ungt að byrja leik-
skóladvöl ársgamalt eða á öðru
ári, hann er of ungur, hún er
svo lítil. Þetta eru mjög eðlileg
viðbrögð hjá foreldrum. Það er
erfitt að horfa á litiu krflin
bjnrja að feta sig út í hinum
stóra heimi svona ung. Á leik-
skólum er starfið sniðið með
þarfir barnsins í huga, þar gefst
því tækifæri til fjölbreyttra at-
hafna og ieikja í öruggu um-
hverfi, undir leiðsögn fag-
menntaðs fólks. Þar gefst tæki-
færi til að spreyta sig, sýna sig
og sjá aðra.
Mikil athyglisþörf
Barn á öðru ári hefur mikinn
áhuga á umhverfi sínu, það er
komið á fæturna og sér heiminn
í nýju ljósi og það er margt sem
þarf að skoða. Það öðlast sjálf-
stæði með því að takast á við
umhverfí sitt á margvíslegan
hátt. Barn er mjög sjálflægt á
þessum aldri og sér heiminn
eingöngu út frá sér og sínum
þörfum. Athyglisþörfin er alls-
ráðandi og það þekkjum við
sem vinnum með ung börn að
veita þarf hverju og einu þeirra
persónulega athygli. Jafnframt
því sem sjálfstæði barnsins
eykst með auknum þroska,
verður það einnig félagslyndara
og hefur mikla ánægju af að
umgangast önnur börn. Þessi
samskipti eru mikilvæg þroska
barnsins en kalla einnig á
árekstra þeirra í millum.
Að sleppa barninu í sjálfum sér svolítið lausu getur skipt sköpum í
barnahópnum segir ma. í greininni.
Klaufaleg kríli
Börn 1-3 ára eru mjög virk
likamlega, þau hlaupa á hvað
sem fyrir verður og gera sér lítt
grein fyrir sér og öðrum í rým-
inu. Athafnir þeirra eru oft ýkt-
ar, þau eru klaufaleg og það
sem á að vera leikur og gaman
við annað barn endar oft í gráti
og gmstran tanna.
Á þessu aldursskeiði hefur
barnið mikla þörf fyrir hand-
leiðslu fullorðinna, sem leiðir
það af öryggi og festu í gegnum
þetta völundarhús félagslegra
og tilfínningalegra samskipta.
En jafnframt því að vera leið-
beinandi og veita barninu ör-
yggi þarf leikskólakennarinn
einnig að vera félagi barnsins
og fyrirmynd.
Takið þátt í leiknum
Að leika sér við lítið barn á
þess forsendum og sleppa barn-
inu í sjálfum sér svolítið lausu
getur skipt sköpum x' barna-
hópnum. Þegar allt virðist kom-
ið í upplausn er oft nóg að setj-
ast á gólfið hjá þeim og taka
þátt í leiknum, þá finna þau ör-
yggi og þau finna einnig að það
er borin virðing fyrir þeim og
leik þeirra.
Allt starf á leikskóla gengur
fyrst og fremst út á það að öll-
um líði vel, börnum, foreldrum
og starfsfólki. Að allir hafi nóg
að gera og skemmti sér við
verkefni sín. Hvert og eitt barn
á að fá að njóta sín sem ein-
staklingur í gegnum leikinn
sem er kjarninn í leikskólaupp-
eldinu. Og ekki má gleyma það
það á að vera gaman í leikskól-
anum. Við skemmtum okkur
allavega ágætlega.
Leikskólakennarar í Bjarnahúsi
á Ilúsavík.
einblínt á samband móður og
barns, heldur einnig samband
þess við föður, systkini og vini.
Barbara Tizard félagssálfræð-
ingur telur að allt frá fæðingu
tengist barnið umfangsmiklu
félagslegu neti, þar sem sam-
band móður og barns sem að-
eins hluti af netinu. Tizard
gagnrýnir kenningu Bowlby en
telur jafníramt að það hafi ver-
ið rétt og mikilvægt hjá honum
að einblína á tengslin en það
sem hann hafi gert rangt sé að
draga aðeins fram tengsl móð-
ur og barns sem þau mikilvæg-
ustu.
Rudolf Schaffer hefur unnið
að mörgum rannsóknum um
ung börn. Hann lelur að þroski
barna sé svo samþjappaður af
mörgum áhrifaþáttum að jafn-
vel þurfi að athuga hvort sál-
fræðin hafi lagt of mikla
áherslu á mikilvægi foreldra
fyrir þroska bairns. Öll reynsla
sem ungt barn öðlast, fiytur
barnið með sér inn í næstu
reynslu, sem hefur síðan áhrif á
það hvernig sú reynsla verður.
Þetta er óendanlegt mynstui'.
Það er óumdeilanlegt að for-
eldrar eru aðaluppalendur
barna sinna og bera megin
ábyrgð á uppeldi þeirra. Engin
uppeldis- og menntastofnun
kemur þar í stað. Heimili og
skóli bæta hvort annað upp,
hvorugt kemur í stað hins.
Leikskólauppeldi er og á að
vera viðbót við foreldrauppeldi.
Hvernig leikskóli?
Bengt Erik Andersson hefur
unnið langtímarannsókn á því
hvernig börnum sem höfðu ver-
ið í leikskóla gekk síðan í
grunnskóla. Börnunum var
fylgt eftir til 13 ára aldurs. Nið-
urstöður rannsóknarinnar sýna
að því yngri sem börnin byrj-
uðu í góðum leikskóla því betur
gekk þeim í grunnskóla. Börn
sem byrjuðu eins árs í leikskóla
komu best út bæði í félags- og
þekkingarlegri færni.
Anne Stonehouse hefur gert
sér í hugarlund hvernig gott
starf í leikskóla yngri barna liti
úr, úrfrá sjónarhóli 0-3 ára
barns:
Óskalisti. . .
. . . 0-3ja ára barns um leik-
skólann sinn.
■ Ákveðnir einstaklingar eru
alltaf hér, þó svo að þeir séu ekki
alltaf til staðar, en annað fólk
kemur og fer.
■ Fólk þekkir mig og sérkenni
mín. Það sem mér líkar og mis-
Heimili og skóli
bœta hvort annað
upp, hvorugt kem-
ur í stað hins. Leik-
skólauppeldi er og
á að vera viðbót
við foreldrauppeldi
líkar er virt eða viðurkennt.
Komið er fram við mig sem sér-
stakan, viðurkenndan og fullgild-
an einstakling.
■ Ég hef eitthvað í leikskólanum
sem ég á ein/n.
■ Stundum get óg verið út af fyr-
ir mig, stundum með öðrum.
■ Stundum gerum við hluti sam-
an, en við erum oft að vinna að
eigin smá verkefnum.
■ Síðan ég fór að þekkja mig vel
hér, þá er ég örugg/ur og líður
vel gagnvart fólki.
■ Hér eru notalegar en fast-
ákveðnar venjur sem eru sveigj-
anlegar. Það verða ákveðnar
breytingar í herberginu, hlutum
og venjurn, en reynslan veitir
mér öryggi og traust.
■ Umhverfið er Ijölbreytt, og það
hvetur mig til að eiga frumkvæði
að því að gera eitthvað. Hér eru
margir fínir hlutir sem má bera
hingað og þangað, og góðir staðir
til að skríða inní og fela sig. Það
er nóg pláss til þess að ég fái
möguleika á að prófa hreyfingar
sem ég var að læra. Hér hef ég
nógan tíma til þess að gera það
sem mig langar. Af ákveðinni
ástæðu er ég stundum látin/n
velja á milli alls þess sem um-
hverfið býður upp á með fullorð-
inn mér við hlið sem faðmar,
kemur með tillögur og hefur
áhuga. Ég er ekki trufluð/aður af
óþarfa vegna einhvers sem þeim
fullorðnu hefur dottið í hug.
■ í leikskóianum eru margir mis-
munandi staðir þar sem ég get
verið.
■ Stundum erum við inni, stund-
um úti.
■ í leikskólanum má maður fara
með dót og hluti á milli her-
bergja.
■ Við gerum mismunandi hluti
vegna þess að það er gaman eða
vegna þess að það verður að
gera þá. Við lærum og gerum
hluti sem hafa tilgang. Fólk talar
ekki við mig til þess að örva mál-
þroska minn, heldur vegna þess
að það hefur eitthvað að scgja
mér.
■ Fullorðnir eru hér vegna þess
að þeir vilja það!
Höfundur er leikskólakennari.