Dagur - Tíminn Reykjavík - 25.01.1997, Blaðsíða 8

20 - Laugardagur 25. janúar 1997 jDayur-ÍEíúnmn
Höskuldur fór til ráð-
gjafa fyrir ári síðan
vegna hjónabandsörð-
ugleika og ojvirkniein-
kenna tveggja sona
sinna. Hann greindist
þá sjálfur með athygl-
isbrest. Orðið hljómar
ekki skelfilega en hef-
ur þó haft umtalsverð
áhrifá lífhans.
Lengst verið 2 ár
í sömu vinnu
Ofvirkni er orðið eins kon-
ar regnhlífarhugtak yfír
ýmsar truflanir á heila-
starfsemi en þær geta verið í
mismiklum mæli. Viðmælandi
Dags-Tímans, sem við skulum
kalla Höskuld, var greindur
með athyglisbrest. Ofan á það
bættist þunglyndi sem er reynd-
ar algengur fylgikvilli ofvirkni.
Höskuldur stendur á fer-
tugu, hefur verið giftur í 12 ár
og er 3ja sona faðir. Athyghs-
bresturinn hefur háð honum
ilia alla tíð en það var ekki fyrr
en á síðasta ári sem Stefán Jó-
hannsson, ráðgjafi, greindi
þessa röskun í heilastarfsemi
hans. Höskuldur segir það mik-
inn létti að hafa fengið nafn á
þennan hluta persónuleika síns
og um leið skýringu á því hvers
vegna honum hefur ekki vegn-
að í lífinu eins og efni stóðu til.
Stundum er sagt að hverju
ofvirku barni fylgi ofvirkt for-
eldri. Ofvirkni hggur oftast nær
í ættum, þó að ýmis utanað-
komandi áföll svo sem höfuð-
högg geti líka orsakað ofvirkni.
Höskuldur telur líklegt að faðir
hans hafi verið ofvirkur, en
hann var einnig alkóhólisti, og
sömuleiðis hefur ofvirkni verið
að greinast víðar í ættinni.
„Þannig að ég er ansi sterkur
kokteill."
Ofvirkir fullorðnir sem ekki
tekst að lifa með sínum kvillum
ieiðast oft út í neyslu vímuefna.
Höskuldur segist aldrei hafa
farið út í misnotkun á eiturlylj-
um eða áfengi enda kynnst af-
leiðingum of mikillar neyslu á
æskuheimilinu. „Nei, ég ætlaði
sko ekki að ganga niður Lauga-
veginn í þeim málum.“
Skólagangan
Höskuldur fór í gegnum grunn-
skóla án teljandi erfiðleika en
átti þó ahtaf erfitt með greinar
eins og stafsetningu og fleira
sem krafðist einbeitingar.
„Stærðfræðin reyndist auðveld-
ari, hún var röklegri."
Það fór lítið fyrir Höskuldi í
skóla og hann átti erfitt með að
fylgjast með í tímum. Hann hef-
ur einnig alla tíð átt í erfiðleik-
um með að samlaga sig hópum
og segist ætíð hafa verið á ystu
mörkum félagslega, þó ekki fyr-
ir utan. „Ég átti aldrei meira en
1 vin. Ég hafði meira gaman af
því að horfa á hina leika sér.“
Eftir skólaskylduna tók
Höskuldur
sveinspróf í
húsasmíði og
lauk henni á eðli-
legum tíma. „Mig
grunar þó að
mér hafi verið
gefin íslenskan
til að koma mér í
gegn.“
Starfsferill-
inn
Það var ekki fyrr
en út á vinnu-
markaðinn var
komið að Hösk-
uldur fór að
finna verulega
fyrir þeim tak-
mörkunum sem
fylgja einbeiting-
arskorti. Hann
hefur verið á
ijölda vinnustaða
og segist iðulega
finna smám sam-
an að hann er
ekki sá starfsmaður sem vinnu-
veitendurnir vilji halda sem
lengst í. Þegar sú tilfinning
magnast segir hann starfi sínu
lausu. „Það lengsta sem ég hef
verið hjá sama vinnuveitanda
er 2 ár.“
En hvers vegna? Höskuldur
lýsir því svo að hann eigi það til
að týna sér í smáatriðum. Bygg-
ingarbransinn er ekki umburð-
arlyndur bransi. Þar er einatt
unnið eftir stífum verkáætlun-
um og oftar en ekki verður mik-
il tímapressa í lok verks. En
tímapressa og álag fara öfuga
leið ofan í ofvirka. Ofvirk börn
bregðast t.d. gjarnan við álagi á
þann hátt að þau fara í 1. gír og
geta luhað þar
þótt allt sé
komið í háaloft
í kringum þau.
Höskuldur segir
að álag hafi far-
ið mjög illa í
sig. Hann gat
t.d. verið að
smíða veggja-
mót og verið
gjörsamlega á
fullu, síneglandi
og hamrandi,
en eftir hálf-
tíma væri ekk-
ert unnið. Álag-
ið blindar sýn
og einbeiting-
arskorturinn
hleypur fram í
fingurna.
Eftir því sem
árin liðu skyldi
engan undra að
Höskuldur hafði
orðið heldur lít-
ið álit á sjálfum
sér. Þannig vatt ástandið upp á
sig. „Ég hafði litla trú á sjálfum
mér og aðrir þar af leiðandi
líka.“
Höskuldur hefur lítið sem
ekkert verið í vinnu síðustu tvö
ár, m.a. vegna bakveiki, en það
var lítil gleði í augum hans þeg-
ar hann minntist á að líklega
þyrfti hann bráðlega að fara að
leita fyrir sér.
En þess má geta að stuttu
eftir að viðtalið átti sér stað
fékk Höskuldur starf í fisk-
vinnslu og er nú kominn í fulla
vinnu eftir 2ja ára hlé.
Hjónabandið riðaði
Þegar fjölskyldumaður eins og
Höskuldur á í hlut eru fleiri
sem h'ða. „Helsta umkvörtunar-
efni konunnar er viljaskortur
minn og hvað ég er passífur.
Þannig að það hafa verið hót-
anir á báða vegu. Svo hef ég lít-
inn sjálfsaga í stærri verk.“
„Ja, ég byrjaði t.d. að smíða
rúm handa strákunum fyrir
fimm árum. Þeir sofa enn á
gólfinu.
Svo er búið að standa lengi
til að taka eldhúsið í gegn.
Það vantar í mig eitthvert
dræv. Ég hef verið með ýmsar
afsakanir um aðstöðuleysi. Það
sé erfitt að smíða í þetta þrönga
og gluggalausa herbergi," sagði
hann en lagði greinilega sjálfur
litla trú á þessar afsakanir.
Gangandi maskína
Eftir greininguna á síðasta ári
fór Höskuldur á þunglyndislyf
og öh ijölskyldan fór saman í
meðferð hjá ráðgjafa hér í bæ.
Höskuldur segist enn vera á
upplýsingastiginu og sé ekki
enn farinn að vinna verulega úr
sínum málum. „Maður er enn á
upplýsingastiginu. En næsta
skref verður að byggja upp eitt-
hvert prógramm eða ryþma til
að fylgja heimafyrir."
„Ég kvíði því að vísu svolítið.
Ég er dáh'tið hræddur um að
maður verði eins og gangandi
maskína. En maður verður
bara að finna munstur sem
maður er sáttur við. Fyrst mað-
ur hefur ekki þennan sjálfsaga
að innanverðu verður hann að
koma utanfrá."
Þökk sé þunglyndislyfjunum,
meðferðinni og greiningunni
segir Höskuldur: „Við áttum
okkar bestu jól núna.“ lóa
Driven to Distraction er frœg metsölubók í
Bandaríkjunum skrifuð af barnageðlœknun-
um Hallowell og Ratey sem segjast reyndar
báðir vera ofvirkir. „Þeir tala mikið um að of-
virkir einstaklingar geti verið mjög skapandi
og hugmyndaríkir. Stundum er líka talað um
ofureinbeitingu, að margir ofvirkir geti, ef
þeir detta ofan á eitthvað sem virkilegafang-
ar þá, náð rosalegri einbeitingu, miklu meiri
en aðrir. Þannig geta þeir einmitt
náð árangrt “
„Helsta
umkvörtunar-
efni konunnar
er viljaskortur
minn og hvað
ég er passífur.
Þannig að það
hafa verið hót-
anir á báða vegu.
Svo hef ég
lítinn sjálfsaga
í stœrri
verk. “