Dagur - Tíminn Reykjavík - 28.05.1997, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 28. maí 1997 - 7
íOitgur-Smtmn
ERLENDAR FRÉTTÍR
„Kúrdavandamál“ Tyrklands
Baksvið
Dagur Þorleifsson
Innrás Tyrkja í Suður-Kúrd-
istan (íraska Kúrdistan), sem
hefur verið talsvert í fréttum
undanfarið, er ekki fyrsta
áhlaup þeirra inn á það svæði.
Tilgangurinn með innrás þess-
ari er að uppræta bækistöðvar
Verkamannaflokks Kúrdistans
(PKK), sem síðan 1984 a.m.k.
hefur verið í stríði við stjórn og
her Tyrklands. Tilgangur Tyrkja
með fyrri árásum inn í Suður-
Kúrdistan var sá sami.
PKK berst fyrir sjálfstjórn
fyrir Norður-Kúrdistan (tyrk-
neska Kúrdistan). Yfir 20.000
manns hafa verið drepnir í því
stríði.
Getnaðarvarnir
Auk stuðningsins frá Sýrlandi
er svo að heyra að PKK njóti
vaxandi samúðar og stuðnings
af hálfu Grikkja, sem óttast
Tyrki og reyna að auka vand-
ræði þeirra eftir bestu getu. Að
sögn þýska blaðsins Die Welt er
langt síðan grískir herforingjar,
komnir á eftirlaun, fóru að
þjálfa herlið fyrir PKK. í aprfl
Veraldarundur
Alveg frá upphafi þess hefur
Sýrland stutt PKK og má raun-
ar vera að flokkurinn hefði
aldrei hafið uppreisnina án
þess stuðnings. PKK fær fjár-
stuðning frá Sýrlandi og skæru-
liðar flokksins eru þjálfaðir þar.
Abdullah Öcalan, leiðtogi PKK,
er sagður hafa aðalbækistöð
sína í Damaskus.
PKK hefur þó ekki gert mikið
af herhlaupum inn í Tyrkland
frá Sýrlandi, en það hefur hann
hins vegar gert frá Suður-Kúrd-
istan, a.m.k. síðan fraksstjórn
missti yfirráð á því svæði eftir
Flóabardaga. En vera má að ír-
aksstjórn hafi öðrum þræði vin-
samlegan áhuga á hernaðarað-
gerðum PKK.
Ein af helstu ástæðunum til
stuðnings Sýrlands við PKK og
hugsanlega að vissu marki vin-
samlegrar afstöðu íraks til
þessa kúrdneska flokks eru
stórfelldar
vatnsvirkjunar-
framkvæmdir,
sem Tyrkir hafa
unnið að í mörg
ár í Suðaustur-
Tyrklandi. 1994
kallaði banda-
ríska tímaritið
Time þær fram-
kvæmdir „eitt af
sjö nútímaundr-
um veraldar."
Með fram-
kvæmdum þess-
um, sem í Tyrk-
landi eru auð-
kenndar með
skammstöfun-
inni GAP, er fyr-
irhugað að
koma í gang
orkuframleiðslu
í stórum stfl og
jafnframt áveit-
um, er verði
landbúnaðinum
á þessum slóð-
um til mikillar
eflingar. En Sýr- _____________ ____ _________
land og írak ótt- Erbakan, forsætisráðherra Tyrklands og ieiðtogi Vel-
ast, að með ferðarflokks strangtrúarmanna: Valdabarátta við
þessu sogi Tyrk- herinn.
land svo mikið
til sín af vatninu á vatnasvæð-
um Efrats og Tígris að stór-
vandræði hljótist af fyrir araba-
ríki þessi tvö. Og stríð PKK og
Tyrklandsstjórnar tefur fyrir
GAP-framkvæmdunum.
skoruðu yfir 100 grískir þing-
menn á stjórn sína að bjóða Öc-
alan í heimsókn til Grikklands.
„Kúrdavandamál" Tyrklands
er raunar ein af ástæðunum og
kannski helsta ástæðan á bak
Mótmæli gegn mannréttindabrotum í Istanbúl: A þess konar brotum fá Kúrdar öðrum fremur að kenna.
við GAP.
Þriðjaheims-
þjóðir eru
smám saman
að leggja undir
sig Vesturlönd,
með fólksinn-
flutningi og því
að nýbúar af
þjóðum þess-
um eru barn-
fleiri en vestur-
landamenn,
m.a. Illiðstæð-
ur veruleiki er
liður í þjóða-
stríði Kúrda og
Tyrkja. Barna-
Qöldi á konu í Tyrklandi er 3,4,
sem er líklega um það bil helm-
ingi meira en hjá flestum þjóð-
um Evrópu/Vesturlanda. En í
Norður-Kúrdistan og á öðrum
austursvæðum Tyrklands, þar
sem fátækt er meiri en vestan-
lands, er fæðingatíðnin drjúg-
um meiri en í Vestur-Tyrklandi.
Þetta hefur í för með sér að
Kúrdum fjölgar stöðugt í hlut-
falli við Tyrki.
Tyrkneskir ráðamenn gera
sér vonir um að GAP fylgi
drjúgar framfarir í efnahags-
og atvinnumálum í suðaustur-
hluta landsins, með þeim ár-
angri að lífskjör þar batni.
Kunni það að gera að verkum
að kúrdneskir íbúar svæða
þessara sætti sig betur við tyrk-
nesk yfirráð en hingað til og
verði fúsari til þess að láta
breyta sér í Týrki. í tengslum
við GAP-áætlunina eru fyrirætl-
anir um að stofna sérstakar
fræðslustöðvar fyrir konur, með
það fyrir augum að kenna þeim
lestur og skrift og ekki síst
notkun getnaðarvarna.
Metingur um ættgöfgi
Harkan í viðureign Tyrklands-
stjórnar og
PKK, sem upp-
haflega var
kommúnista-
flokkur en hef-
ur að því er
virðist smám
saman orðið
þjóðernis-
sinnaflokkur
fyrst og
fremst, fer að
líkindum held-
ur vaxandi.
Tyrkir hafa
lengi í orði og
verki með-
höndlað Kúrda
sem undirmálsfólk, en nú er
PKK farinn að svara því með
því að halda því fram að Kúrd-
ar, sem eru indóevrópskir, séu
miklu ættgöfugri en Tyrkir, er
séu ómerkilegur mongólsk-ar-
abískur biendingslýður.
Vera kann raunar að tilgang-
ur tyrkneska hersins með
innrásinni í Suður-Kúrdistan sé
ásamt með öðru að vekja at-
hygli á sér í Tyrklandi sjálfu og
gera sig sem mikilvægastan í
augum almennings þar. Her-
stjórnin kynni að hafa talið sér
þetta nauðsynlegt vegna harðn-
andi valdabaráttu hersins og
strangtrúaðra múslíma, sem nú
fara með stjórnarforystu þar-
lendis. Herinn er veraldarsinn-
aður í anda Mustafa Kemals At-
aturk, stofnanda tyrkneska lýð-
veldisins, og leggur áherslu á
að ríki og trú séu aðskilin. Allt
frá láti Atatúrks 1938 hefur
herinn að líkindum verið helsti
valdhafi landsins í raun, einnig
þegar svo hefur átt að heita að
þar væri þingræði og lýðræði.
Hershöfðingjarnir munu telja
sig hafa ástæðu til þess að ætla
að strangtrúarmenn og Velferð-
arflokkurinn, stjórnmálaflokkur
þeirra, stefni að því að draga
völdin úr höndum hersins.
Verslunarstjóri
Kaupfélag Eyfirðinga óskar að ráða verslunar-
stjóra til starfa við verslun félagsins í Grímsey.
Leitað er starfsmanns með reynslu og menntun sem
tengist verslunarrekstri.
Viðkomandi þarf að geta hafið störf um 1. ágúst nk.
Frekari upplýsingar um starfið veitir Hannes Karlsson
deildarstjóri matvöruverslana félagsins, sími 463 0373.
Umsóknir er greini aldur og menntun umsækjenda,
ásamt starfsreynslu óskast sendar Sigurði Jóhannes-
syni, aðalfulltrúa fyrir 10. júní nk.
Kaupfélag Eyfiröinga.
Kúrdum fjölgar
hraðar en Týrkjum,
PKK fær stuðning
frá Sýrlandi og
Grikklandi, herinn
og íslamskir strang-
trúarmenn takast á
um völdin í
Týrklandi.