Dagur - Tíminn - 13.11.1996, Qupperneq 10

22 - Miðvikudagur 13. nóvember 1996
3Dagur-®mrátn
RADDIR FÓLICSINS

eiðis...
Heimilisfangið er: Dagur-Tíminn, Strandgötu 31, pósthólf 58,602 Akureyri
Morgunblaðshöllin
víki fyrir tónlistinni
Trausti
Einarsson
skrifar
Er það ekki lýsandi dæmi
um það hve næm við er-
um fyrir heimspólitík að
kalda stríðinu skyldi ljúka með
fundi hér í Reykjavík? Nú eru
liðin tíu ár. Þá var augljóst að
stórveldin væru að lina takið á
sínum áhrifasvæðum. Þetta átti
ekki síst við um Sovétríkin. En
frá lokum heimsstyrjaldarinnar
síðari höfum við eins og allir
vita búið á áhrifasvæði Banda-
ríkjamanna. Hér stendur ekki
til að ræða að hvaða leyti það
hefur gagnast okkur. Heldur lít-
um við á það hvort ekki sé tími
til kominn að þess sjáist merki í
okkar þjóðfélagi að þessum
kapítula í okkar sögu er lokið.
Dömur mínar og herrar!
Kalda stríðinu er lokið! Því lauk
fyrir tíu árum. Vel að merkja
með fundi sem haldinn var í
Reykjavík. Var það ekki gleði-
legt framhald af fundinum í
Höfða að Berlínarmúrinn skyldi
hverfa? Reyndar var þessi
hræðilegi Berlínarmúr eins og
flestir vita ekki í Reykjavík. Það
var hins vegar björninn, sem
sýndi fjarlægðina frá tjarnar-
bakkanum að heimsviðburðin-
um. Var þessi bangsi ekki ein-
um of augljós vitnisburður um
þá hugmynd okkar að atburðir
öðlast fyrst alþjóðlega merk-
ingu að þeir gerist í útlöndum?
Þó virðast nýir tímar í nánd.
Eða hvernig ætlum við að túlka
það að fyrrum formaður Al-
þýðubandalagsins skyldi ná
kjöri sem forseti íslenska lýð-
veldisins? Er það ekki endanleg
sönnun þess að við erum loks-
ins farin að fylgjast með því
sem hefur gerst í heimsmálun-
um? Og vissulega voru það
gleðitíðindi að björninn skyldi
færður ofar í Þingholtin. Því
hlutverk hans í okkar litla þjóð-
félagi getur aldrei orðið annað
en að minna þá, sem eiga er-
indi í þýska sendiráðið, á það
hve langt sé á þeirra heima-
slóðir í kílómetrum talið. Og svo
sannarlega skal ekki fundið að
því þótt fjarlægðin miðist við at-
burð sem gerðist í okkar ágætu
Reykjavík.
Annars var Atlantshafs-
bandalaginu alls ekki tekið alls
staðar jafn illa og hér hjá okk-
ur. Til dæmis Hollendingar, sem
frægir eru fyrir fijálslyndi, tóku
því fegins hendi að ganga í
Nató. Þar var þungu fargi létt
af lítilli þjóð. Slík áþján var
framferði Þjóðverja í heims-
styrjöldinni síðari. Þá voru
menn linnulaust krafðir um
vegabréf hvert sem þeir fóru.
Margir Hollendingar hafa á
táknrænan hátt minnt hver
annan á þessa tíma með því að
neita að vísa fram skilríkjum.
Fyrir þá sem halda að þetta
staíi af frjálslyndi má kannski
segja að þetta sé táknræn leið
fyrir smáþjóð til að minna á
ágæti Nató. Þetta hefur að sjálf-
sögðu haft sína ókosti vegna
vaxandi tíðni glæpa þar í landi
og mörgum hefur þótt þetta
harla óraunsætt. Því varð Efna-
hagsbandalagið eldri Hollend-
ingum, sem muna þessa hræði-
legu tíma, huggun harmi gegn
vegna þess að hvergi þarf að
vísa fram vegabréfi eftir að inn
í það er komið. Það er annað
dæmi um það hve þessir tímar
lifa enn, að sala bókarinnar
Mein Kampf er bönnuð í Hol-
landi. Enn má nefna móðurmál
þeirra, sem svipar mjög til
sautjándu aldar þýsku. Mörgum
sem eiga hollensku fyrir móð-
urmál er fyrirmunað að svara
þeim sem gerast svo djarfir að
ávarpa þá á þýsku nema þá
þeim til háðungar.
Þetta stafar í rauninni af því
hve heimsstyrjöldin síðari færði
Hollendingum miklar hörmung-
ar. En við vorum í rauninni að
ræða um þá tíma sem komu í
kjölfarið - kalda stríðið. Er það
ekki lýsandi fyrir það að nýir
tímar eru runnir upp hér í
Reykjavík að sjálft hollenska
aðalkonsúlatið sé í því höfuðvígi
sem andstæðingar Nató reistu á
íslandi, Síðumúla 6? Og við,
sem á æskuárum vöknuðum
fyrir allar aldir til þess að burð-
ast með heilu pokana af Morg-
unblaðinu, hljótum að mega
velta vöngum yfir því til hvers
þetta hús í Aðalstræti var í
rauninni byggt. Fyrir hvern?
Væri það ekki við hæfi að við
sem gengum hús úr húsi („Ég
er að rukka fyrir Morgunblað-
ið“) mættum nota þessi tíma-
mót til þess að rukka Morgun-
blaðið um þessa fíniríis lóð? Ég
meina fyrst þeir eru nú fluttir.
Hvað væri í rauninni betur við
hæfi, þegar hugað er að þeirri
niðurlægingu sem einkennir
miðbæ Reykjavíkur, en reisa
þarna tónlistarhús? Við getum
ekki látið það spyrjast enda-
laust um okkur úti í hinum
stóra heimi að við sækjum sin-
fóníutónleika í kvikmyndahúsi!
Ríkisstjórn íslands hefur eins
og kunnugt er notið krafta sjálf-
stæðismanna linnulaust frá lok-
um kalda stríðsins. Hér skal
alls ekki að því fundið. En
menn barma sér yfir því að
ekki séu til aurar fyrir tónlistar-
húsi. Vel má vera að það sé allt
sannleikanum samkvæmt. En
því verður ekki neitað að Morg-
unblaðsmenn gætu vel lagt okk-
ur til þessa lóð. Þótt ekki væri
nema til þess að heiðra minn-
ingu Beethovens, Bachs,
Brahms og allra þeirra sem
eiga sér þann draum að njóta
tónlistar sem er sígild.
Höfundur er sagnfræðingur.

A lltaf færist í vöxt að komið sé að dyrum
/\ manns og sitthvað boðið til sölu og hvað
X\.sem veldur er alltaf jafn erfitt að segja
' nei, sérstaklega ekki börnunum sem segja „Viltu
kaupa...til styrktar...“
íminn heima hjá manni stoppar varla þar
sem verið er að selja og selja helst bækur,
p/ Lv geisladiska og snældur. Það er auðveldara
að segja nei í gegnum síma þó það sé líka erfitt
því málefnin eru alltaf svo göfug eða tilboðin einstök.
kki má gleyma öllum þeim tonnum af
pappír í formi happdrættismiða og tilboða
alls konar sem amningja pósturinn má
rogast með heim til manns. Nú er bara að rífa
umslagið óopnað, eða hvað, málefnin eru ennþá góð. Vand-
inn við þetta allt er þó það einfaldasta í málinu. ÞAÐ ERU
BARA EKKI TIL PENINGAR FYRIR ÞESSU.
Hinhliðin
Mörgum hefur þótt launa-
tilboð VSÍ til launafólks
vera heldur rýrt í roðinu,
en eins og kunnugt er þá
hljóðar það uppá 3,5% -
4% launahækkun. Þeir eru
þó til sem sjá á þessu aðra
og nýja hlið sem er launa-
fólki miklu hagstæðari en
virðist í fljótu bragði. Með-
al verkalýðsforingja er því
nefnilega haldið á lofti í
góðra vina hópi að þessa
launahækkun ber auðvitað
að miða út frá þeim laun-
um sem tíðkast meðal
toppana hjá VSÍ. Sé það
gert er þarna um mjög
rausnarlegt tilboð að ræða,
eða ríílega 30 þúsund
króna launahækkun miðað
við að laun VSÍ-manna er
talin vera 700-800 þúsund
krónur á mánuði. Þar með
sé framtíð lágtekjufólks á
landinu borgið í einhvern
tíma þegar haft er í huga
að flestir ef ekki allir eru á
þeirri skoðun að nauðsyn-
legt sé að hækka laun
þeirra einna hlutfallslega
mest við gerð komandi
kjarasamninga. Hinsvegar
er viðbúið að þeir í Garða-
strætinu líti á þetta sem
ómerkilegan útúrsnúning á
máli sem er miklu alvar-
legra en svo að það sé
hægt að hafa það í flimt-
ingum, enda framtíð lands
og þjóðar í veði að vel tak-
ist til við gerð komandi
kjarasamninga.
Áfram á röngunni
Þegar þetta er skrifað er
ekki annað vitað en að for-
seti Rússlands, sjálfur Bor-
is hafi það gott eftir vel
heppnaða hjartaaðgerð
sem gerð var á honum á
dögunum. Þeir munu þó
vera til innan landamæra
Rússlands sem fengu sting
fyrir hjartað þegar ljóst var
að aðgerðin var fram-
kvæmd með sérfræðiaðstoð
frá bandarískum lækni sem
er kominn nokkuð til ára
sinna. Þessi hjartastingur
stafaði m.a. af því að þótt
kaldastríðinu eigi að vera
lokið og allir séu orðnir
vinir fyrir austan og vestan
eru þeir til þar eystra sem
sjá skrattann í hverju horni
þegar Bandaríkin og þegn-
ar þess eiga í hlut. Það er
því ekki að undra þótt
þeirri kenningu sé hvíslað
meðal fólks á Volgubökk-
um að CIA hefði notfært
sér þetta einstaka tækifæri
til að koma fyrir sérsmíð-
uðu örtæki í eða námunda
við rússneska forsetahjart-
að þegar Boris lá á skurð-
arborðinu. Samkvæmt
sömu kenningu getur
bandaríska leyniþjónustan
því kortlagt alla starfsemi
forsetahjartans og veit
uppá hár hvenær Boris er
stressaður og einnig hvar
og hvenær honum liggur
mikið á hjarta, eða þannig.
Umsjóri:
Guðmundur fí.
Heiðarsson