Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.1982, Blaðsíða 16

16
Spurningin
Stundar þú útsölurnar?
Ásgeir Ásgeirsson: Nei, ég stunda þær
mjög litið og hef ekki gert slikt undan-
farin ár.
Jónína Gufljónsdóttir: Nei, aiveg voða-
lega lítið. Það má einnig segja um síð-
astliðin ár.
Edda Baldursdóttir: Nei, það veit guð
að það geri ég ekki. Þegar til kemur á
maður aldrei peninga til að eyða á út-
sölunum.
Katla Ólafsdóttir: Ég fer örsjaldan á
útsölur. Það er aðallega að ég fari og
kaupi eitthvað á börnin.
Svava Jakobsdóttir: Nei, það get ég
ekki sagt. Ég hef farið einu sinni á
þessu ári og það er i fyrsta skipti i mörg
ár.
Jakob S. Jónsson: Já, það kemur fyrir
að ég álpast inn á útsölur og læt kaup-
menn pranga einhverju inn á mig.
DAGBLAÐIÐ&VfSIR. MÁNUDAGUR 25. JANÚAR 1982.
Lesendur Lesendur
Lesendur
Óviðunandi ástand í
vistunarmálum geð-
sjúkra af brotamanna
— kasta ráðamenn boltanum á milli sín?
Guttormur Sigurðsson skrifar um óviöunandi ástand i vistunarmálum geðsjúkra
afbrotamanna og segir að hér á landi bíði þeirra ekkert nema fangelsin. Myndin er af
einangrunarklefa í hegningarhúsinu að Skólavörðustíg 9.
DV-mynd: Einar Ólason.
Guttormur Sigurðsson skrifar:
í nýlegu blaðaviðtali talar landlækn-
ir, Ólafur Ólafsson, um „hroðalegt
'ástand” í vistunarmálum geðsjúkra af-
brotamanna. í mörg ár hefur hann rætt
við ráðherra o.fl. um nauðsyn þess að
koma upp sérstakri sjúkrastofnun til að
annast gjörgæzlu geðsjúkra afbrota-
manna og segist vita mörg dæmi til þess
að fólk sem sent var á slikar stofnanir í
Noregi og Svíþjóð, hafi læknazt.
Hérna bíði þess hins vegar ekkert nema
fangelsin. Landlæknir er þeirrar skoð-
unar að eins og málin standa í dag þá
ætti að taka þetta fólk inn á geðsjúkra-
húsin. Hann segir að fjöldi þessara
manna sé 1 —2 á ári svo að ekki sé hægt
að kenna plássleysi um. Landlæknir
nefnir að yfirlæknar á sjúkrahúsum
hafi jafnmikil völd og skipstjórar og
flugstjórar í sínu starfi. En mig langar
til þess að spyrja eftirfarandi spurn-
inga:
1) Eru yfirmenn geðsjúkrahúsanna
ekki að misnota vald sitt þegar þeir
neita að taka við afbrotamanni sem úr-
skurðaður er ósakhæfur vegna geð-
veilu, en dæmdur hefur veriðJil með-
ferðar og i öryggisgæzlu á viðeigandi
stofnun?
2) Hverjir bera ábyrgð á að menn
sem úrskurðaðir hafa verið ósakhæfir
vegna geðveilu, en dæmdir hafa verið í
öryggisgæzlu, eru iðulega látnir ganga
lausir?
3) Er það satt að manni þeim sem
framdi ódæðið í Þverholtinu hafi verið
vísað af Kleppi áður á þeim forsendum
að hann væri of vitlaus til að vera þar?
Hversvegna var hann látinn ganga Iaus
þegar vitað var að hann væri stór-
hættulegur? Sbr. að nýiega hefði verið
tekinn af honum hnífur sem hann hafði
notað til þess að hóta stúlku með.
4) Allir sem hafa kvatt sér hljóðs á
opinberum vettvangi að undanförnu
um málefni geðsjúkra afbrotamanna
og almennt um fangelsis- og geðsjúkra-
mál, tala um ófært ástand og þjóðar-
skömm ef viðgengst áfram. Hvernig
stendur þá á því að ráðherrar viðkom-
andi ráðuneyta og yfirmenn opinberra
stofnana sem eiga að leysa þessi mál
hreyfa hvorki hönd né fót en haida
áfram að kasta boltanum á milli sín?
5) Dæmi eru til að það hafi liðið sjö
ár frá ákæru tilfullnustu dóms. Hver er
orsökin?
Mér þætti vænt um að blaðið reyndi
að fá svör við ofangreindum spurning-
um. Það skilur enginn lengur „hver
veldur og á heldur” í þessum málum,
slíkum undanbrögðum og blekkingum
hafa þeir beitt sem ábyrgðina bera.
SVÖRIN BIRTAST
Vegna bréfs Guttorms Sigurðssonar lcitaöi umsjónarmaður lescndasiðunnar
svara eftirtalinna: Friðjóns Þórðarsonar dómsmálaráðherra, Svavars Gests-
sonar, heilbrigðis- og tryggingaráðherra, Ólafs Ólafssonar landlæknis: Skúla
Johnsen borgarlæknis; Brynjólfs Ingvarssonar, yfirlæknis geödeildar sjúkra-
hússins á Akureyri; Karls Strand, yfirlæknis geðdeildar Borgarspítalans;
Jóhannesar Bergsvcinssonar, Lárusar Helgasonar og Tómasar Hclgasonar, yfir-
lækna geðdeilda rikisspítaianna.
Svörin birtast hér á síðunum.
-FG.
Svar Friðjóns Þórðarsonar, dómsmálaráðherra:
FELLST HVORKIÁ AÐ ÁSTAND
MÁLEFNA GEÐSJÚKRA AF-
BROTAMANNA SÉ ÓHÆFT
1) Dómsmálaráðherra leggur ekki
mat á það hvort rök þau sem yfir-
menn geðsjúkrahúsanna færa fyrir
því að taka ekki til vistunar þá sem
dæmdir eru ósakhæfir vegna geð-
veilu teljast misnotkun valds þeirra.
2) Það er verkefni dómsmálaráðu-
neytisins að annast fullnustu dóma.
Dómsmálaráðherra mótmælir þeirri
fullyrðingu fyrirspyrjanda að þeir
sem.dæmdir hafa verið ósakhæfir en
jafnframt til að sæta vistun á viðeig-
andi hæli vegna afbrots séu iðulega
látnir ganga lausir.
3) Dómsmálaráðherra er ekki
kunnugt um að þeim manni sem
spurningin lýtur að hafi verið vísað af
Kleppsspitala.
Afbrotamenn sem lokið hafa af-
plánun dóma sinna eru ekki hnepptir
í fangelsi án þess að fyrir liggi gæzlu-
varðhaldsúrskurður.
4) Dómsmálaráðherra fellst ekki á
að núverandi ástand málefna geð-
sjúkra afbrotamannaog fangelsis- og
geðsjúkramála sé ófært og að þjóðar-
skömm sé ef viðgengst áfram.
Kröfur þær sem gerðar eru á opin-
•berum vettvangi um úrbætur á þess-
um málum eru miklar og margar eru
réttmætar, en það hlýtur að fara eft-
ir getu þjóðfélagsins hverju sinni að
hve miklu leyti hægt er að verða við
þeim.
Að því er fangelsismál varðar hef-
ur verið reynt að finna lausn aðkall-
andi vandamála, en oft tekur langan
tíma að leysa þau til frambúðar svo
sem með byggingu nýrra fangels. Er
því mótmælt að um aðgerðarleysi sé
að ræða þó ekki sé komið i fram-
kvæmd þeim óskum sem fram kunna
að vera settar af áhugamönnum um
þessi mál.
5) Ýmsar orsakir geta verið til
þess þó að mjög fátítt sé að sjö ár líði
frá útgáfu ákæru þar til fullnusta
dóms hefst. Margar þessara orsaka
eru eðlilegar en í einstaka tilvikum
getur verið um óeðlilega töf að ræða
á einhverju stigi málsins.
Friðjón Þórðarson dómsmála-
ráðherra „mótmælir þeirri fullyrð-
ingu fyrirspyrjanda að þeir sem
dæmdir hafa verið ósakhæfir en
jafnframt til að sæta vistun á viðeig-
andi hæli vegna afbrots séu iðulega
látnir ganga lausir”.
néaðþaðeigi við
umfangelsis-
oggeðsjúkramál