Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1982, Blaðsíða 8

8
DAGBLAÐIÐ & VlSIR. LAUGARDAGUR 26. JUNI1982.
nmmuwBM^m
Utgáfufólag: Frjáls fjölmiðlun hf.
Stjórnarformaöur og útgófustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson.
Framkvœmdastjóri og útgáfustjóri: Hörður Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjónsson og Ellert B. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Haykur Helgason.
Fróttastjóri: Sœmundur Guðvinsson.
Auglýsingastjórar: Páll Stefónsson og Ingólfur P. Steinsson.
Ritstjórn: Síðumúla 12—14. Auglýsingar: Síðumúla 8. Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa:
Þverholti 11. Sími 27022.
Sími ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskriftarverð ó mánuði 120 kr. Verð i lausasölu 9 kr. Helgarblað 11 kr.
Handvirkt krukk hæfir í bili
Brotinn hefur veriö ísinn í kjaraviðræöunum. Vinnu-
málasamband samvinnufélaganna hefur ekki tekið upp
nýjustu kröfur Vinnuveitendasambandsins um sjálfvirka
vísitöluskerðingu vegna aflabrests og vill í þess stað
semja á fyrri grunni.
Fyrir uppákomu Vinnuveitendasambandsins lá í raun-
inni aöeins eitt lítiö prósentustig milli deiluaðila. Alþýöu-
sambandið gat sætt sig viö 2,5% .vísitöluskerðingu 1.
september í haust, en Vinnuveitendasambandiö vildi
3.5%.
Líta má á það sem tímamót, að unnt skuli vera að ræða
og jafnvel semja um vísitöluskerðingu í kjarasamning-
um. Er það gott dæmi þess, að viðræður um kjaramál eru
smám saman að færast nær raunveruleika efnahagslífs-
ins.
tJt af fyrir sig er rökrétt að hugsa málið lengra og slá
fram hugmyndum um einhver sjálfvirk tengsli efnahags-
ástands, til dæmis aflabragða, annars vegar og launa-
greiðslna hinsvegar.Slíktsamhengi er æskilegtmarkmið.
Menn eru smám saman að átta sig á, að kjarasamning-
ar hafa lítil áhrif haft á lífskjörin. Þau ákveðast meira á
öðrum vettvangi, sumpart af gerðum stjórnvalda, en
einkum af gengi efnahagslífsins, þegar litið er til langs
tíma. —-
í stað þess að semja um lífskjörin eru menn í almenn-
um kjarasamningum meira aö semja um veröbólgustig
næstu mánaða. Háir samningar valda meiri verðbólgu og
lágir samningar minni, en lífskjör launafólks eru hin
sömu í báðum tilvikum.
En lok samningaviðræðna eru ekki rétti tíminn til að
kasta fram kröfum um tengingu veröbóta við afla-
sveiflur. Slíkar hugmyndir þarf að viðra með góöum
fyrirvara og gefa öllum málsaðilum tíma til að skoða þær
í krók og kring.
Auk þess er engan veginn sjálfsagt, að á verksviði sam-
taka — sem f jalla um stóran hluta vinnumarkaðsins, en
ekki hann allan — sé sjálfvirkt vísitölukrukk og aðrar
gerðir, sem snerta alla landsmenn, líka þá, sem ekki er
verið að semja um.
Hitt er svo líka rétt, að skammt er orðið í sjálfvirkt vísi-
tölukrukk eins og aflabrestsviðmiðunina, þegar aðilar
vinnumarkaösins eru byrjaðir að ræða handvirkt vísitölu-
krukk á borð við vísitöluskerðingu um 2,5 eða 3,5%.
En hin raunverulega ástæða handvirka krukksins var
önnur. Með því að færa launahækkun láglaunafólks upp í
samninga byggingamanna og láta almenna vísitöluskerö-
ingu koma á mnti, var verið að reyna að láta láglauna-
fólkið ekki dragast aftur úr.
Þetta var fyrst og fremst krókur Alþýðu- og Vinnuveit-
endasambandsins á móti bragöi meistara og sveina í
byggingaiðnaði, sem ætluðu að mata krókinn á kostnað
láglaunafólks í krafti þess, að þeir voru að semja við
sjálfasig.
I lokahríð samninganna áttuöu ráðamenn Vinnuveit-
endasambandsins sig svo á, aö þeir gátu gengiö lengra, af
því að launafólk vildi ekki fara í verkfall og að öflug and-
staða var gegn verkföllum í mörgum aðildarfélögum
Alþýðusambandsins.
Vinnuveitendasambandið sneri þá við blaðinu og sló
fram kröfunni um tengsli aflabragða og verðbóta. Það
vissi, aö verkfallsvopnið hafði dignað í höndum Alþýðu-
sambandsins og að líklega mætti þæfa málin til hausts án
verkfalla.
Miðað við allt þetta er gott og sanngjarnt, ef Alþýðu-
sambandið og Vinnumálasamband samvinnufélaganna
geta fundið meðaltalið milli 2,5 og 3,5% og náð samkomu-
lagi á fyrra grunni. Aðrir hljóta að fylgja á eftir og vinnu-
friður verða aö nýju. Um sjálfvirkt vísitölukrukk má
ræðasíðar. JónasKristjánsson.
REIÐ-
hiát /%
IIJ tfljil1
RAMffi
Fyrir mér fylgir hverju sumri
bölvun reiöhjólsins. Að vísu á ég ekki
reiöhjól og hef ekki átt slíkt lengi. En
æskuár mín voru undirlögö af átök-
um viö reiðhjól og lengi eftir aö ég
hafði eyðilagt seinasta reiðhjóliö
sem ég átti, þoldi ég ekki jól og af-
mælisdaga, því ég óttaðist aö ein-
hver illviljaöur ættingi gæfi mér eitt
enn.
Þó fór svo aö lokum, aö mér tókst
aö gleyma reiöhjólum í nokkur ár.
Eg læröi þá aö njóta sólskins og
sumaryls, gekk um götur borgarinn-
ar alsæll, eöa þá tók strætisvagn og
ferðaðist þannig eins og mig lysti. Þá
sjaldan að einhver samborgari kom
nærri mér á reiðhjóli, brosti ég góö-
látlega og hélt áfram ferö minni eins
og ekkert heföi í skorist.
Þannig liöu nokkur ár í algleymi
sælunnar. En þar kom aö reiöhjóliö
rústaöi sálarfriö minn að nýju.
Þaö er hiutverk fööunns i fjöl-
skyldunni aö gera viö leikföng barn-
anna, þegar þau bila. Og þar kom, aö
sonur minn varð svo stór, að ekki
varö undan því vikist aö ge'fa honum
reiöhjól. Og skömmu síðar kom hann
til mín, fullur trúnaöartrausts, og
baö mig í barnslegu sakleysi aö gera
viö hjólið. Þaö var sprungiö aftur-
dekkiö.
Daginn sem ég varö sex ára, kom
afi til mín, óskaöi mér til hamingju
meö afmælið og rétti mér fimm
hundruð króna seöii. Þaö var höfð-
ingleg gjöf, og ótrúlega falleg. Þá
voru fimm hundruð króna seölar
stórir og brúnir, meö faliegu flúri.
Eg stóð á stofugólfinu heima og skoö-
aöi þetta fagra myndverk, og geröi
mér ekki meiri grein fyrir verömæti
seöilsins en svo, að mín fyrsta hug-
mynd var sú aö þetta væri nóg fyrir
dágóöum slatta af kókflöskum. Sú
hugmynd gleymdist þó fljótt, því þaö
er mjög þroskandi fyrir sex ára pilt
aö veröa skyndilega stóreigna-
maöur.
Eftir nokkra umhugsun ákvaö ég
aö kaupa mér „tvíhjól”. Ekki nýtt,
að vísu, en í góðu standi, af stærö,
sem hentaði mér. Þaö hjól ætlaði ég
svo aö nota þar til ég yröi stærri, en
selja þá, og kaupa nýtt hjól og
stærra.
Eg keypti hjólið, fyrir tvöhundruö
og fimmtíu krónur, og slík var fyrir-
hyggja mín og fjármálavit, aö
afganginn lagöi ég inn á sparisjóös-
bók til tíu ára, á 10,5% vöxtum, í nær-
liggjandi útibúi Búnaðarbankans.
Þar hefur þessi höfuöstóll legiö
síöan, í tuttugu og tvö ár og safnaö
vöxtum og vaxtavöxtum. Eg hef
veriö svo heppinn í fjármálum, aöég
hef aldrei þurft að ganga á þennan
varasjóð minn, en geymi hann til
mögru áranna. Mér finnst þaö þægi-
leg tilfinning aö vita þar af fjár-
magni á vísum staö. „Tvíhjóliö”
varð mér hins vegar aöeins til bölv-
unar.
Hjá fyrri eiganda haföi hjóltíkin
aldrei bilaö. Þaö heyrði til undan-
tekninga, sagði fyrri eigandi mér,
þegar þurfti að bæta slöngu á þess-
um eöalboma gæðingi. Hann gekk aö
vísu ekki svo langt að halda því
fram aö hann heföi aldrei tekið hjóliö
í notkun, nema á sunnudögum í sól-
skini, en hann gaf þó sterklega í
skyn, aö hann heföi frekar fariö með
gripinn eins og kæran vin, eöa
bróöur, en sem farartæki, sálarlaust.
Allt þetta sumar var ég aö gera viö
gripinn! Þaö sprakk á hjólinu á
hverjum degi, stundum bæöi aö
framan og aftan í einu. Þegar ég
skipti í fyrsta sinn um slöngu, notaði
ég skrúfjám til aö þvinga dekkið upp
á gjöröina aö nýju. Þegar ég reyndi
aö pumpa í drasliö, lak loftiö jafnóð-
um út aftur um götin sem ég haföi
mariö í slönguna, meðskrúfjárninu.
Eitt sinn fór ég á viðgerðarverk-
stæði til að pumpa í hjólið. Handan
götunnar sá ég furðulegan mann á
gangi og gleymdi mér andartak. Ég
rankaöi viö mér úti á miöri götu, þar
sem ég hafði komið niður, þegar
dekkið tættist í sundur. Ég var meö
hellu fyrir eymnum í marga daga
eftirþetta óhapp.
Hjólið virtist hreinlega ekki fella
sig viö hinn nýja húsbónda. Þaö
geröi mér beinlínir fyrirsát. Eitt sinn
virtist alit leika í lyndi, og ég hjólaði
eftir Oðinsgötunni eins hratt og ég
komst og gleymdi því alveg, hvers-
konar gallagripur reiöskjótinn var.
Eg beygöi niöur Spítalastíginn og
steig hjól iö af kraft, því ég ætlaði að
hitta kunningja á Bergstaöastræt-
inu. I miðri brekkunni stöövaðist
framhjóliö. Aö öðm leyti hélt hjóliö
áfram, og ég meö því, í kollhnís niður
brekkuna. Þetta var ekki í fyrsta
sinn og ekki í síðasta sinn, sem mínir
hjólreiöatúrar enduöu á slysavarö-
stofunni.
Þegar sonur minn fór að koma til
mín meö vandræði sín í sambandi viö
hjólið, komst ég að því, aö reiðhjól-,
um almennt er ekkert betur viö mig
nú en áöur. Eg klemmi mig, þegar ég
er að skipta um slöngu. Eg ríf mig til
blóös á tannhjólum. Og allt þaö sem
smurt er í hreyfiverki reiðhjólsins,
leggst utan í fötin mín og eyðileggur
þau.
Þaö kemur aö því fyrr eöa síöar, að
ég neyðist til aö ganga á varasjóðinn,
sem Búnaöarbankinn hefur geymt
svo tryggilega fyrir mig í tuttugu og
tvöár.
ÓBG