Dagblaðið Vísir - DV - 08.10.1982, Page 4

4 DV. FOSTUDAGUR 8. OKTOBER1982.
ÁLVER, STÓRKUA EÐA
ORKUFREKURIÐNAÐUR?
— Hvað á barnið að heita? — „orkufrekur iðnaður” — segir bæjarstjórn Akureyrar
„Vegna þeirrar umræöu sem nú fer
fram um hvemig beri aö nýta raforku
þá, sem áformaö er aö framleiöa meö
fallvötnum landsins, vill bæjarstjórn
árétta aö hún telur rök hníga aö því aö
næsta fyrirtæki í orkufrekum iðnaöi,
sem reist veröur á landinu, rísi á Eyja-
fjaröarsvæðinu,” segir m.a. í ályktun
frá bæjarstjóm Akureyrar sem hún
samþykkti meö 11 samhljóöa at-
kvæöum sl. þriöjudag. Ályktunin er
samþykkt sem svar viö fyrirspurnum
frá samstarfsnefnd um iðnþróun á
Eyjafjarðarsvæöinu.
Það er ekki á hverjum degi sem
bæjarstjórn Akureyrar samþykkir
ályktanir. Þaö er því rétt að rekja
þessa ályktun í heild, en hún er í 7
liðum sem oröast á þessa leið:
1. Á áratugnum 1971—1981 fjölgaði
Akureyringum úr 10.930 manns í
13.420 eöa um 2.490 manns. Þetta
samsvarar rúmlega 2% fjölgun á
ári. I upphafi áratugarins voru
Akureyringar 5.28% allra lands-
manna en í lok hans 5.87%. Hlut-
fallsleg aukning er þannig 0.6%.
Bæjarstjóm álítur aö svipuö þróun
á næstu áratugum sé bæöi eðlilegt
og æskilegt markmiö í þessu efni.
Margvísleg stefnumótun bæjar-
stjómar á undanförnum ámm
hefur miöaö í þessa átt. Má þar
nefna nægilegt lóðaframboð til
íbúðabygginga og atvinnustarfsemi
og öra uppbyggingu ýmissar
þjónustu bæjarins.
2. Bæjarstjórn telur fjölbreytt at-
vinnulíf nauösynlega forsendu fyrir
stööugleika í efnahag bæjarins og
bæjarbúa. Jafnframt stuölar
fjöibreytt atvinnuval að því aö allir
getifengiöstarf viösitt hæfi.
3. Bæjarfulltrúar hafa mismunandi
afstööu til þess hvert skuli stefna
um rekstrarform og stærö fyrir-
tækja. Hins vegar er tæplega
ágreiningur nú um aö rekstrarfonn
skuli vera sem fjölbreytilegust og
aö atvinnufyrirtæki í bænum stækki
og eflist og auki vöm- og þjónustu-
framboö sitt sem mest aö gæöum
og fjölbreytni.
4. Akureyrarbær hefur ekki haft
framkvæöiö aö stofnun margra
fyrirtækja annarra en eigin
þjónustufyrirtækja svo og veitu-
stofnana bæjarins og strætisvagna.
Þó átti bærinn frumkvæöi aö
stofnun tJtgeröarfélags
Akureyringa hf.
Akureyrarbær hefur aftur á móti
orðiö eigandi aö nokkmm fyrir-
tækjum, venjulega á þann hátt aö
breyta skuldum þeirra við bæjar-
sjóö í hlutafé. Ohætt er aö fullyröa
aö Akureyrarbær hefur getu til
stofnunar eða reksturs fyrirtækja.
Ljóst er aö þaö fé sem Akureyrar-
bær leggur í atvinnurekstur úr
bæjarsjóöi rýrir möguleika
bæjarins til aö vinna aö þeim verk-
efnum sem honum ber lögum sam-
kvæmt aö sinna eöa öðrum
verkefnum sem talið er eöhlegt aö
bæjarfélög sinni: Við viss skilyrði
er vilji fyrir því að Akureyrarbær
leggi fram fé til atvinnurekstrar og
má i því sambandi benda á Fram-
kvæmdasjóö Akureyrar og
reglugerö hans.
5. Það er mismunandi eftir fyrir-
tækjum, rekstrarformi og eignar-
aðild bæjarins að þeim, hvemig á-
hrif bæjarstjórnar em á fjár-
festingu og stjómun þeirra. Þau
geta verið í formi beinna fyrirmæla
til einstaka fyrirtækis eöa fulltrú-
um bæjarins í stjóm eöa á hluthafa-
fundum er falið aö beita sér fyrir
tilteknum ákvörðunum.
6. Bæjarstjórn telur að nýta beri þau
tækifæri til atvinnusköpunar sem
landiö og hafið umhverfis þaö bjóða
upp á, þ.e. þær auölindir er þjóöin
hefur yfir aö ráða. Vegna þeirrar
umræöu sem nú fer fram um
hvemig nýta beri raforku þá, sem
áformað er aö framleiöa meö fall-
vötnum landsins, vill bæjarstjórn á-
rétta að hún telur rök hníga aö því
að næsta fyrirtæki í orkufrekum
iðnaöi, sem reist veröur á landinu,
rísi á Eyjafjarðarsvæðinu. Því
beinir bæjarstjórn því til stjóm-
valda aö nauðsynlegum
rannsóknum á svæöinu verði
hraöaö og á gmndvelli þeirrar
niöurstaöna veröi tekin ákvöröun
um stofnun slíks iðnaöar í samráði
viö íbúa svæðisins.
7. Bæjarstjórn telur aö Iðnþróunar-
félagi Eyjafjarðarbyggða beri aö
efla iönþróun á Eyjafjarðar-
svæöinu meö skipulagöri leit aö
hagkvæmum tækifærum til fjár-
festingar í iðnfyrirtækjum og undir-
búningi aö stofnun slikra fyrir-
tækja. Stuöningur bæjarins viö
félagiö veröur í formi beinna fjár-
framlaga, þ.e. hlutabréfakaupa eða
með lánum, endurlánum og á-
byrgðum. \
Ekki náöist alger samstaða í
bæjarstjóminni um þessa áiyktun
athugasemdalaust. Fulltrúar Kvenna-
framboðsins létu bóka að viö at-
vinnuppbyggingu á Eyjafjaröar-
svæöinu megi ekki einblína á álver eöa
sambærilega stóriöju. Þaö fjármagn,
sem í stofnun og rekstur sliks fyrir-
tækis færi, sé æskilegra aö nýta til
uppbyggingar iönaöar sem byggir á
innlendum hráefnum og veldur hvorki
félagslegri né náttúmfarslegri röskun,
sgir í bókuninnL Helgi Guömundsson,
bæjarfulltrúi Alþýðubandalagsins,
geröi einnig sérbókun. Þar áréttaði
hann stefnu Alþýðubandalagsins í at-
Álver, stóriöja eða orkufrekur iðnaður við Eyjafjörð? Staðarvalsnefnd iðnaðarráðherra hefur einkum horft
á Dysnes sem heppiiegan stað fyrir slíka starfsemi. Þessi mynd er tekin frá Hjalteyri suður eftir Galmarströnd
þarsem Dysnes er. DV-mynd: GS/Akureyri.
Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði
Hver friður þarf sinn strandkafbát
Svíar taka hart á móti gestum, ef
marka má aðgerðir þeirra út af
meintum kafbáti við flotastöðina í
Muskö. Mun þetta vera í annaö sinn,
sem almennt útboð veröur hjá
sænska hernum vegna atburöar af
þessu tagi. 1 fyrra sinnið var lika
beitt herskipum, þyrlum og djúp-
sprengjum, en kafbáturinn slapp í
það sinniö. Þá skrifuðu miöur velvilj-
uö blöð í Svíþjóð að heppilegast hefði
verið taliö aö láta kafbátinn fara án
þess að sjá hvaðan hann væri. Réttir
aðilar tóku síðan viö og staðhæfðu aö
báturinn hefði veriö frá Nato. Það
var svo ekki fyrr en rússneskur kaf-
bátur sigldi í strand við Karlskrona,
sem hiö mikla friðarríki áttaöi sig á
því, að ef til vill væri það ríki í
grenndinni, sem hefði áhuga á flota-
búnaði Svíþjóöar. Ekki var heldur
með neinu móti hægt að ljúka málinu
með þvi að Karlskronabáturinn væri
frá Nato. Þess vegna varð fremur
hljótt um njósnir í sænskri landhelgi
um sinn, eöa þar til nú, að líkur eru
til að fundinn sé nýr Nato-kafbátur
frá Rússlandi.
Annars herma fregnir að mögulegt
sé að hinn óboðni gestur hafi sloppið í
skjóli nætur. Verður þá væntanlega
erfitt að staðhæfa að báturinn hafi
ekki veriö frá Nato. Fréttastofa út-
varpsins heldur þvi þó enn íram af
nokkurri þrákelkni, að báturinn
komi upp á hverri stundu og hefur
dæmið staðið þannig í eina tvo daga.
En hvernig sem fer um þessa friðar-
heimsókn i sænskri landhelgi, þá er
alveg ljóst að nauðsynlegt er að efla
friðarstarfsemina að mun á Vestur-
löndum og boða kjarnorkuvopnalaus
Norðurlönd. Það var einmitt eftir að
Karlskrona-bátinn rak á land, sem
friðaráróðurinn á Norðurlöndum
komst í algleyming. Jafnvel íslenska
þjóðkirkjan hreifst með og er nú
oröin póUtisk á parti, enda vfll hún
fyrst og fremst afvopna Vesturlönd
eins og Verkamannaflokkurinn
bresld.
íslenska þjóðkirkjan hefur aldret
heyrt minnst á Kolaskagann, þar
sem vítisvélum hefur verið komið
fyrir, sem aUar beinast að Norður-
löndum. Um þær vítisvélar hefur
Verkamannaflokkurinn breskl
heldur ekki heyrt. Nú hafa nokkrar
konur komið sér saman um að friðin-
nm í heiminum eigi að stjóma frá ls-
lándi, og hafa tilnefnt Menningar- og
friðarsamtök kvenna til forustu í
þelm málum. MFK hefur lengi barist
fyrir friði á milU boösferða tfl Sovét-
ríkjanna, og þessi nýju kvennasam-
tök vita auðvitað ekkert um Kola-
skagann.
Nú er ljóst að flest ÖU deUumál í ís-
lenskri póUtik bafa verið sótt til
Svíþjóðar, sem m.a. í krafti flota-
stöðvanna viö Karlskrona og Muskö
þykist fullfær um að boða frið í
heiminum, eins og íslensku konura-
ar. Gallinn er bara sá, að þeir sem
Svíar eru að boða friðinn fyrir geta
ekki setið á sér stundarkorn, en
þurfa aUtaf að vera að kóklast eitt-
hvað í sænskri landhelgi, auðvitað í
fuUu trausti þess að kjaftaUöið og
áróöursmaskínurnar og kvennasam-
tökin komi því á framfæri að hinir
óboðnu gestir séu frá Nato. Þess
vegna er alveg bráðnauðsynlegt að
þessi nýi kafbátur sleppi óséður.
tslensk kvennasamtök em marg-
visleg og em stundum að snudda af
framboðsmálum. Tæknilega vUja
þau svæfa sig sjálf póUtískt með þvi ■
að sameinast utan um „friðar-
stefnu” MFK og Mariu Þorsteins-
dóttur. En enginn friöur getur verið
án kafbáts, það sannaðist á Svíum
við Karlskrona hér á dögunum.
Sameinuðu íslensku kvennasamtök-
in hafa þegar ákveðið hver skuU vera
kafbáturinn i þeirra landhelgi, og
vflja með þvi treysta samstöðuna
með Svíum og öðrum yfirfriðarsinn-
um. Samtökin varpa engum djúp-
sprengjum, en þau breiða úr
kálgaröinum fyrir Menningar- og
friðarsamtök kvenna, sem em ein-
hver einlægustu póUtísku samtök
landsins og virðingarverð að þvi
leyti, en hafa þvi mlður tekið þá trú
að í sprengjuhelvítinu á Kolaskaga
séu bestu sprengjur i heimi, já, bara
alveg frábærar sprengjur.
Svarthöfði