Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.1982, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR 22. NOVEMBER1982.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSQN og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstofiarritstióri: HAUKUR MELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALÖSSON og ÓSKAR,MAGNÚSSON
Augiýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86011. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI 19.
Áskriftarverö á mánuði 130 kr. Verö í lausasölu 10 kr. Helgarblaö 12 kr.
Spámenn og spekingar
Einn spámanna félagsspekinnar nýtur í kennsluskrá
Háskóla íslands virðingar umfram aðra slíka. Allir hinir
verða að sæta hengingu á tvær fyrirlestrakippur, meðan
þessi hefur heila kippu út af fyrir sig. Það er Karl Marx.
Maður þessi var þýzkur sérvitringur, sem var uppi á
fyrri hluta síðustu aldar. Hann var sérhæfður í að mis-
þyrma þýzkri tungu í þykkum bindum, sem enginn skildi
eöa hefur skilið og allra sízt Karl Marx sjálfur.
Slíkir spámenn eru til á mörgum tungumálum. En bezt
tekst þeim uppi í rugli á þýzkri tungu. Má þar nefna
Friðrikana Hegel og Nietzsche, sem eru nokkurn veginn
eins torskildir og hinn umræddi ástmögur Háskóla ís-
lands.
Höfuðverkur Karl Marx, „Das Kapital”, er yfirleitt
gefinn út á rúmlega eitt þúsund síðum. Ekki er vitað til,
að nokkur Islendingur hafi komizt gegnum allt það rugl,
nema Kristmann Guðmundsson, að vísu að eigin sögn.
Við slíkar aðstæður myndast oft fjölmenn hjörð
túlkenda, sem gjarna raða sér í öndverðar fylkingar, líkt
og skólaspekingar miðalda, er deildu um, hvort dúfurnar
í biblíunni hefðu flogið steiktar eða í öðru ástandi.
„Vísindi” Marxtúlkenda minna á skólaspekina. Þau
felast í deilum um útleggingu textans, til dæmis hvort
hinn yngri eða hinn eldri Marx hafi verið réttari. Enda
ekki unnt að búast við samræmi í þúsund síðna rugli.
Virða má Marx lélega sagnfræði til vorkunnar. Fyrir
sex aldarfjórðungum var fornleifafræði tæpast til og
sagnfræði var á lágu stigi, meðal annars vegna þess að
þá gátu menn ekki lesið sumar tungur fornþjóðanna.
Einnig má virða Marx lélega hagfræði til vorkunnar.
Fyrir sex aldarfjórðungum var iðnbyltingin ný af nálinni
í Þýzkalandi og stefna félagslegra trygginga í burðar-
liönum. Þá var útilokað að sjá fyrir framhaldiö.
Erfiðara er að fyrirgefa, hvað Marx er leiðinlegur.
Hann er eins og fótgönguliösmaður í samanburði við
ýmsa riddara félagsspekinnar, sem hafa þeyst um á
snarpri hugsun og skýru máli, jafnvel gamansömu.
Af hverju ekki alveg eins láta Þjóðverjann Max Weber
fá fyrirlestrakippu út af fyrir sig? Hann var alténd
gamansamur, enda var höfuðkenning hans sú, að græðgi
kapítalismans stafaöi af Kalvínstrú Hollendinga,
Svisslendinga og Skota.
Merkilegast er, að ekki hefur enn tekizt að hrekja
gamansemi Webers, þótt mikið hafi verið reynt. Hann
var líka uppi á þessari öld, svo hann hafði meiri þekk-
ingarforða aö byggja á en félagsspekingar liðinna alda.
Og af hverju ekki veita Bretanum Arnold Toynbee
sömu virðingu? Hann geystist þó með neistaflugi hugans
fram og aftur um veraldarsöguna. Margar spár hans
munu ekki standast tímans tönn, en þær eru þó ekki þoka,
ekki rugl frá grunni.
En sagan líður hægt í Háskóla Islands. Þar eru í
kennsluskrá nefndar stríðsárarannsóknir Frank-
fúrtaranna Horkheimers og Adornos sem nútímakenn-
ingar. Og þar er líka getið hins bandaríska heims-
meistara í þokugerð, Talcott Parsons.
Sá ruglukollur afrekaði mörg þykk bindi um nánast
alls ekki neitt. Samanlagt innihald hefur aðeins reynzt
vera ein setning, sem á mæltu máli hljóðar svo: „Sam-
félag byggist á samkomulagi”. Auðsjáanlega tilvalinn
félagi Marx í Háskóla Islands.
Jónas Kristjánsson
MÁ
EKKI
AUKA
ÍSFISKSÖLUR
YTRA?
Fyrir tíu árum
Þaö var lengi þröngt um f iskiönaö í
Reykjavíkurhöfn. Gamla höfnin er
aö stofni til frá heimsstyrjöldinni
fyrri og hún sprakk hreinlega utan af
togaraútgeröinni og frystiiðnaðinum
sem hófst fyrir alvöru um 1950. Fyrir
tíu árum var svo komið aö fisk-
vinnslufyrirtæki voru bókstaflega
dreifö um allan bæinn. Allt land
undir slíka starfsemi var löngu
þrotiö í Reykjavíkurhöfn.
Auövitaö sáu menn aö viö slíkt var
ekki búandi. Menn sátu á rökstólum
og skipulögðu hafnarsvæðið að nýju.
Hugmyndin að Sundahöfn fæddist.
Hún skyldi vera fyrir farskip og
vöruflutninga. Fyrir tíu árum voru
mótaðar tillögur að fiskiönaöarsvæöi
í vesturhöfninni.
í henni hafnarstjórn
Hafnarstjóm er 126 ára og afskap-
lega viröuleg. Þetta muna menn
glögglega síðan verkalýösleiötogi
allra landsmanna, gvendur nokkur
joö, rannþaöanútmeðmiklumjaka-
buröi. I hafnarstjóm reyndu menn
aö framfylg ja hinni nýju stefnu, fisk-
iðnaður í Reykjavík skyldi fá hina
Kjallarinn
Jónas Elíasson
ákjósanlegustu aöstööu í Vesturhöfn-
inni. Og stefnunni tókst aö fram-
fylgja, svona með einu skrefi aftur-
ábak og tveimur út á hlið, eins og
•gengur. Lokapunkturinn var svo
settur þegar Hafskip rýmdi Granda-
skála, hús sem er svo staðsett aö
þar er draumaland allrar fisk-
vinnslu, hægt aö landa fiski beint inn
í húsiö frá þrem hliðum. Leigan var
lág, og nú bjuggust menn viö aö fisk-
vinnslufyrirtæki í Reykjavík biöu í
langri röö til aö festa sér þann
ákjósanlegasta staö sem hægt er aö
fá í Reykjavík til að vinna fisk. Meö
virðuleika hafnarstjórnar í huga, þá
geta menn nú ímyndað sér undrun
manna, þegar sú frétt barst í gegn-
um vindlareykinn á skrifstofunni aö
áhugi fiskvinnslunnar á Granda-
skála væri svo gott sem á núlli. Hins
vegar voru ýmsir aðrir meö áhuga.
Hvaðáað gera
við gamlan skála?
I hafnarstjórn situr, auk undirrit-
aös.margt valinkunnra manna, þar
em m.a. verkalýðsrekendur og stýri-
menn sem eru þjóöskáld í hjáverk-
um og öllu þessu stýrir virðulegur
kvenlögfræðingur af góöum ættum.
Nú geta menn spurt sig: Var ekki.
þróunin hlaupin frá þessum viröu-
legu sleöum? Vom tíu ár ekki
einfaldlega of langur tími, fisk-
vinnslan búin aö leysa sín vandamál
meö öörum hætti en hafnarstjórn
TfiKUM ÞÁTT í
PRÓFKJðRINU
Dagana 28. og 29. nóvember fer
fram prófkjör Sjálfstæöisflokksins í
Reykjavík vegna næstu alþingis-
kosninga. Rétt til þátttöku í próf-
kjörinu hafa allir flokksbundnir
sjálfstæðismenn, búsettir í Reykja-
vík, einnig þeir er ganga í flokkinn
á kjörstaö. Ennfremur geta kosiö í
prófkjörinu þeir óflokksbundnir
stuðningsmenn flokksins sem láta
skrá sig á kjörstað í síöasta lagi
tveimur dögum fyrir prófkjör.
Þannig eiga allir stuöningsmenn
flokksins þess kost að taka þátt í því
aö velja frambjóðendur á lista
flokksins við næstu alþingis-
kosningar.
Styrkur Sjálfstæðisflokksins
byggist fyrst og fremst á víðtækum
og virkum stuöningi allra þeirra,
sem stuðla vilja aö framgangi sjálf-
stæöisstefnunnar. Það er því afar
mikilvægt, að sem allra flestir
stuöningsmenn flokksins taki þátt í
prófkjörinu og sýni þannig í verki
þann kraft, sem býr í stórum og
sterkum f jöldaf lokki.
Prófkjörsrétturinn er nokkurs
konar útvíkkun á kosningaréttinum
eða viöbót við hann. I alþingis-
kosningum stendur valiö um flokks-
lista, en fólk getur lítil áhrif haft á
röð frambjóðenda á listunum. Meö
því aö taka þátt í prófkjöri gefst
aö auki kostur á aö raöa frambjóö-
endum á lista. Niðurstaðan verður í