Dagblaðið Vísir - DV - 05.08.1983, Qupperneq 12

12
DV. FÖSTUDAGUR 5. AGUST1983.
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustióri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og úfgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjóm: SÍDUMÚLA 12—14. SÍMI Sééll. Auglýsingar: SÍDUMÚLA13. SÍMI 27022.
Afgreiósla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLT111. SÍMI 27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. P rentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI1».
Áskriftarverð á mánuði 230 kr. Verð í lausasölu 20 kr.
Helgarblað22 kr.
Taliö við Rússa
Svokölluð „friðarganga” verður farin á morgun undir
fölsku flaggi.
Yfirskrift þessarar göngu á nú að verða „Aldrei aftur
Hiroshima”. Gangan verður farin, þegar liðin eru 38 ár
frá því að kjarnorkusprengju var varpað á japönsku
borgina Hiroshima. I Hiroshima og Nagasaki sáu menn
hin ógurlegu eyðingaráhrif kjarnorkusprengna. Nú eru
sprengjur risaveldanna margfalt áhrifameiri. Safn
þeirra af kjarnorkusprengjum nægir til að „eyða mann-
lífi mörgum sinnum” eins og orða má þaö, sem á ensku
hefur verið kallað „overkill”. Stríðshættan hefur aukizt
síðustu árin. Mannkynið óttast vissulega að til kjarnorku-
stríðs geti komið. Þetta kunna áróðursmeistarar að nota.
Ekki verður um víðtæka „friðargöngu” að ræöa á
morgun. Þetta er hin árvissa „Keflavíkurganga” alþýðu-
bandalagsmanna.
Forráðamenn þessarar göngu segja, að fram verði
bornar kröfur um hlutleysi Islands gagnvart hernaðar-
bandalögum, kjarnorkuvopnalaus Norðurlönd og virð-
ingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þjóða. En auðvitað
verður þessi ganga frá Keflavík til Reykjavíkur fyrst og
fremst hin venjulega „ísland úr NATO — herinn burt”
ganga Alþýöubandalagsins.
Afstaða alþýðubandalagsmanna til varnarliðsins hefur
verið athyglisverð.
I ríkisstjórn heyrist lítið frá alþýðubandalagsmönnum
um, að Island ætti að ganga úr Atlantshafsbandalaginu
og herinn að fara.
Alþýðubandalagsmenn sátu í ríkisstjórn nær látlaust
frá sumri 1978 til maímánaðar nú. Forkólfar Alþýðu-
bandalagsins fylltu ekki margar síður blaða með grein-
um um nauösyn þess, að herinn færi. Þeir sátu jú í ríkis-
stjórn.
Nú eru gömlu baráttumálin dregin fram. Auðvitað fer
Alþýðubandalagið í stjórnarandstöðu að heimta „Island
úr NATO” og „herinn burt”. Foringjarnir vilja með því
hafa lið sitt gott. Aldrei er aö vita nema einhver atkvæði
náist frá Framsókn í slíkri baráttu.
Forystumenn Alþýðubandalagsins hafa lengi hvílt sig í
ráðherrastólum. Nú eru þeir reiðubúnir að ganga frá
Keflavík til Reykjavíkur.
Þeir sem í alvöru vilja fara friðargöngur ættu að hafa
annan hátt á. Þeir þurfa fyrst og fremst að snúa sér til
Rússð
Þeír'hljóta að vita, að hið nýja vígbúnaðarkapphlaup,
sem nú stendur, var verk Rússa. Sovétmenn beindu nýj-
um kjarnorkuflaugum gegn Vestur-Evrópu. Atlantshafs-
bandalagið talar um að svara því í sömu mynt.
Friöarsinnarnir eiga ekki að láta teyma sig á asnaeyr-
um í göngur til að þjóna flokkshagsmunum Alþýðubanda-
lagsins, sem vill þvo af sér nær 5 ára setu í ríkisstjórn.
Þeir þurfa að biðja Rússa að fjarlægja sínar nýju kjarn-
orkueldflaugar.
Þeir þurfa að skora á Rússa að hætta innrás sinni í
Afganistan.
Þeir eiga að biðja Rússa um frelsi handa pólsku þjóð-
inni. Annars er til lítils að ganga undir friðarfánum.
Eins og það er í pottinn búið, verður Keflavíkurgangan
í ár aðeins vatn á myllu Sovétmanna, þeirrar þjóðar, sem
magnaði kjarnorkukapphlaupið og sker sig úr í yfirgangi
gagnvart öðrum þjóðum.
Gangan verður einungis efling fyrir Alþýðubandalagið.
Öllum finnst okkur hið sama um hrylling eyðingar
Hiroshima. En látum ekki plata okkur undir fölskum
flöggum. Haukur Helgason.
Frá styrjöldinni við Japani. Kveikjan að kjarnorkuárásinni á Hirosbima var árás Japana á Pearl Harbour.
Frá Keflavík til
Reykjavíkur í
þágu Andropov
Um þessa helgi er þess minnst um
allan heim, að kjamorkusprengjum
var varpað á Hiroshima og Nagasaki
til þess að Ijúka styrjöld banda-
manna við Japani, en ófriðnum var
þá lokið í Evrópu. Bandamenn voru
búnir að kreppa mjög að Japönum og
landganga hafin á nokkrum eyjum,
en mannfall hafði orðið gífurlegt,
enda létu Japanir ekki taka sig til
fanga.
Þeir sem sáu myndina Gleðileg jól
Mr. Lawrence, geta e.t.v. gert sér
einhverja grein fyrir þvi með hvaða
hugarfari japanskir hermenn börð-
ust. Tilsýndar er slik hreysti lofsverð
og minnir á söguna af Leonídas f
Laugarskarði. En fyrir bandamenn
var viðnám Japana ekkert gaman-
mál, en talið var, að það myndi kosta
Bandaríkjamenn hundruð þúsunda
hermanna, ef ekki milljónir, að
hernema Japan og þvinga til upp-
gjafar.
Það var undir þessum kringum-
stæðum sem Truman forseti
Bandarikjanna tók þá ákvörðun að
varpa kjarnorkusprengjum á
Hiroshima og síðar Nagasaki. ör-
skömmu síðar gáfust Japanir upp.
A þessum tíma gerðu menn sér
ekki grein til fulls fyrir þeirri lang-
vinnu geislavirkni, sem fylgir kjarn-
orkusprengjum. Mikil veikindi
þeirra, sem bjuggu á árásarsvæðun-
um og komust lífs af, hafa orðið til
þess að margir gagnrýna Truman
fyrir ákvörðun sina, ekki síst þeir
menn á Vesturlöndum, sem hata
vestræna stjómarhætti og menn-
ingararfleifð. Þó er þess að geta að
söngurinn gegn kjamorkusprengj-
unni hófst ekki fyrr en í odda skarst
með Rússum og bandamönnum. Þá
hlupu sósíalistar til um allar jarðir,
rétt eins og þeir höfðu áður talið það
einkastríð Hitlers og Breta, þegar
heimsstyrjöldin braust út. (Sjá um
þetta greinar í Þjóðviljanum og
Rétti, svo og ræður kommúnista á
þingil939til 1940.)
Hörmulegar afleiðingar kjarn-
orkusprengjunnar breyta hins vegar
ekki þvi, að ákvörðun Trumans var
rétt.
Nú eru kommúnistar að fara í
friðargöngu frá Keflavík til Reykja-
víkur. Eins og vanalega eru helstu
markmið göngumanna i samræmi
við utanríkisstefnu Sovétmanna,
enda er það löngu vitað, að Sovét-
menn hafa styrkt þessar friðarhreyf-
Kjallarinn
Haraldur Blöndal
ingar með gífurlegu fé, og agentar
þeirra eru býsna lagnir við að koma
að þeim markmiðum, sem þjóna
Sovétmönnum best. Að þessu leyti
reka Sovétmenn góða utanrikis-
þjónustu.
Og eins og vanalega er Þjóöviljinn
undirlagður. Eitt sinn voru það
Finnar, sem berjast varð gegn, þá
Frakkar, Englendingar og aðrir and-
stæðingar Hitlers í Evrópu, en Stalín
í bandalagi við hann, síðan mátti
hleypa af byssum á Islandi, ef þaöi
gat oröiö Rússum að gagni, eins og
Brynjólfur Bjarnason sagði í þing-
ræðu.
Gieymum ekki Hiroshima
Göngumenn reyna að nota minn-
inguna um kjamorkuárásimar á
Hiroshima og Nagasaki til þess aö
afla liðs í gönguna. Þeir segja:
Aldrei aftur Hiroshima. Og menn
getatekiðundir það.
Hins vegar er það alrangt, að
komið verði í veg fyrir Hiroshima
með því að ganga frá Keflavík til
Reykjavíkur. Hversu góöan hug,
sem margir góðir göngumenn hafa,
hversu mikinn vilja, sem þeir hafa til
þess aö skapa friö á jörðu, þá gera
þeir það ekki með því aö draga úr
vömum vestrænna þjóða. Sagan
sýnir þvert á móti, að friður hefur
haldist í Vestur-Evrópu frá stríös-
lokum. Og fyrst friður hefur haldist
með þessum hætti, af hverju á þá að
breyta til og stofna til óvissu í vam-
ar- og öryggismálum Evrópu, óvissu
sem getur leitt af sér nýja heims-
styrjöld?
Við skulum muna það, að Japanir
réðust á Bandaríkjamenn á sínum
tíma vegna þess, að Bandaríkja-
menn vom grandlausir. Þeir vom
ekki þátttakendur í Evrópustyrjöld-
inni, og þeir voru ekki þátttakendur í
Asíustyrjöldinni, sem Japanir háðu
þá. Þvert á móti reyndu Bandaríkja-
menn að halda sig utan við bein
hernaöarátök, þótt vitanlega styddi
stjórnin lýðræðisríkin.
Arás Japana á Pearl Harbour var
kannski fyrst og fremst möguleg
vegna þess, að Bandaríkjamenn
töldu sig geta treyst á hlutleysi sitt.
En jafnvel svo öflugt ríki gat ekki
varið hlutleysi sitt fyrir árásaraðila.
Vitanlega bmgðu Bandaríkjamenn
hart við, og ef hægt er að rekja kjarn-
orkuárásina á Hiroshima til nokkurs
eins atburðar, er það til árásarinnar
á Pearl Harbour.
Varnarbandalög
eina lausnin
Ef menn vilja koma í veg fyrir
Hiroshima verða menn aö líta til
upphafsins. Eins og Jón forseti
sagði, dugir ekki að vilja að eitthvað
verði, menn verða að vilja það, sem
til þarf að það verði.
Um líkt leytii og sprengjan sprakk
var að ljúka styrjöld við Þjóöverja
og Itali í Evrópu. I dag starfa þessar
þjóðir í friðsamlegri sambúð með
öörum lýðræðisþjóðum i Evrópu.
Sama er að segja um Japani.
A sama tíma hefur sambúð við
Sovétmenn og fylgiríki þeirra verið
mjög stirð, en sagan hefur sýnt, að
Sovétmenn hafa ekki kært sig um að
halda alþjóðasamninga, þeir hafa
stutt til óeirða, hvar sem er í heimin-
um, í Evrópu, Afríku, Asíu og
Ameríku.
Þar sem lýðræðisþjóðirnar hafa
tekið höndum saman, hefur tekist að
halda vágestinum frá og tryggja
frið, annars staðar er ófriður.
Ef menn vilja tryggja frið, eru
varnarbandalög eina lausnin. Þess
vegna eiga menn ekki að ganga frá
Keflavík til Reykjavíkur, því að slíkt
þjónar aðeins hagsmunum Rússa.
Haraldur Blöndal.